💠 سلطه‌یافتگی هوش مصنوعی در عربستان؛ معماری قدرت فناورانه در سایه‌ی چشم‌انداز ۲۰۳۰ 🔹هوش مصنوعی به‌عنوان فناوری تعیین‌کننده قرن بیست‌ویکم، نه صرفاً یک ابزار تکنولوژیک بلکه شالوده‌ای برای بازتعریف اقتصاد، امنیت و ساختار اجتماعی است. سرمایه‌گذاری در این عرصه به معنای ورود به رقابتی استراتژیک برای کسب قدرت زیرساختی و ژئوپلیتیکی در جهان آینده. در خاورمیانه، اهمیت این تحول دوچندان است: منابع انرژی غنی برای تغذیه مراکز داده و ابررایانه‌ها، موقعیت ژئوپلیتیکی در چهارراه ارتباطی سه قاره، و جمعیت جوان و دیجیتال‌محور، بستری کم‌نظیر برای پرش فناورانه فراهم آورده است. از همین‌رو، عربستان سعودی توانسته با راهبردی کلان‌نگر، خود را به‌عنوان رهبر بلامنازع منطقه در حوزه‌ی هوش مصنوعی و بازیگری نوظهور در سطح جهانی تثبیت کند. 🔹این رویکرد بر محور چشم‌انداز ۲۰۳۰ و رهبری مستقیم محمد بن‌سلمان بنا شده است؛ طرحی که نه تنها به دنبال پذیرش فناوری‌های وارداتی، بلکه معطوف به خلق مرکزیت نوآوری، آموزش و توسعه بومی هوش مصنوعی است. در این مسیر، ریاض مجموعه‌ای از اقدامات ساختاری را به‌پیش برده است: ▫️تأسیس سازمان داده و هوش مصنوعی عربستان (SDAIA) به‌عنوان نهاد راهبری مرکزی. ▫️تصویب قانون حفاظت از داده‌های شخصی مطابق با الگوهای بین‌المللی. ▫️سرمایه‌گذاری‌های عظیم زیرساختی نظیر ابررایانه Shaheen III. ▫️ایجاد شرکت دولتی Humain برای توسعه مدل‌های بومی هوش مصنوعی و همکاری با غول‌های فناوری چون AMD، گوگل و Qualcomm. 🔹کنفرانس‌هایی همچون LEAP در ریاض به سکوی نمایش این دستاوردها بدل شده و میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری را به سمت پروژه‌های دیجیتال و زیرساختی جذب کرده است. تمرکز ویژه بر مدل‌های هوش مصنوعی زبان عربی، نشان‌دهنده عزم عربستان برای پر کردن شکاف فرهنگی-فناورانه و تثبیت هژمونی دانشی در جهان عرب است. افزون بر این، عربستان با اعطای بورسیه‌ها و برنامه‌های آموزشی، در حال تربیت نیروی انسانی متخصصی است که بتواند پشتوانه‌ی این تحولات باشد. چنین ترکیبی از وضوح نهادی، سرمایه مالی و راهبرد ملی هماهنگ موجب شده سعودی در چند سال به آنچه دیگر کشورها طی چند دهه محقق می‌کنند، دست یابد. 🔹پیامد این حرکت فراتر از مرزهای عربستان است. این کشور در حال تبدیل شدن به الگویی برای استفاده از ثروت انرژی در جهت گذار به اقتصاد دانش‌بنیان، طراحی استانداردهای جهانی هوش مصنوعی و پرهیز از جایگاه صرفاً مصرف‌کننده است. عربستان نه‌تنها به مسیر برتری فناورانه در عرصه هوش مصنوعی وارد شده، بلکه با راهبردی تهاجمی و متمرکز، تلاش می‌کند به یکی از قطب‌های تعیین‌کننده آینده نظم دیجیتال جهانی بدل شود. 🏷 پیوست تحلیلی 🌐 متاکاگ | فراتر از شناخت

💠 هوش مصنوعی در خدمت ژورنالیسم جهانی: عرضه سامانه زنده ترجمه خبری CAMB.AI در IBC 2025 🔹استارتاپ CAMB.AI که بر ساخت زیرساخت جهانی بومی‌سازی محتوا مبتنی بر هوش مصنوعی متمرکز است، اعلام کرد در نمایشگاه IBC 2025 آمستردام از محصول تازه خود برای ترجمه زنده چندزبانه اخبار رونمایی می‌کند. این شرکت که پیش‌تر با فناوری ترجمه گفتار به گفتار زنده در بیش از ۱۵۰ زبان، عرصه ورزش‌های زنده را متحول کرده بود، اکنون با توسعه پلتفرم «CAMB.AI for News» گام تازه‌ای برای جهانی‌سازی دسترسی به اخبار و روزنامه‌نگاری قابل اعتماد برداشته است. 🔹به گفته اکشت پراکاش، مدیر ارشد فناوری CAMB.AI: «دسترسی عمومی و فرامرزی به اخبار، شرط ایجاد جامعه‌ای آگاه و باسواد است. ما با فراهم کردن امکان ترجمه لحظه‌ای و مقرون‌به‌صرفه برای رسانه‌ها، نه تنها دامنه نفوذ آن‌ها را گسترش می‌دهیم، بلکه بنیانی تازه برای اعتماد به ژورنالیسم در عصر هوش مصنوعی بنا می‌کنیم.» بازدیدکنندگان نمایشگاه IBC (۱۲ تا ۱۵ سپتامبر) می‌توانند در غرفه 5H49 شاهد نمایش زنده کاربردهای این فناوری در حوزه‌های متنوعی همچون: ▫️اخبار زنده ▫️ورزش‌های زنده ▫️سرگرمی‌های زنده ▫️محتوای ویدئویی و صوتی درخواستی ▫️رسانه‌های درون‌خودرویی 🔹پراکاش تأکید کرد: «بومی‌سازی محتوا صرفاً ترجمه نیست؛ بلکه باید به بخشی از زیرساخت دسترسی به اطلاعات و اینترنت تبدیل شود. سازمان‌های خبری و رسانه‌ای آینده ناگزیرند این فرآیند را در جریان کاری تولید محتوا خود نهادینه کنند تا بتوانند جهانی چندزبانه با امکانات بی‌شمار را فعال‌سازی نمایند.» این حرکت، CAMB.AI را در جایگاه یکی از بازیگران اصلی دیپلماسی رسانه‌ای و آینده ترجمه خودکار هوشمند تثبیت می‌کند؛ جایی که مرزهای زبانی دیگر مانع انتقال سریع اطلاعات و شکل‌گیری افکار عمومی جهانی نخواهد بود. 🏷 پیوست خبری 🌐 متاکاگ | فراتر از شناخت

💠 سیطره‌جویی هوش مصنوعی و میدان سیاست: از لابی‌گری‌های میلیاردی تا نخستین پرونده مرگ ناشی از ChatGPT /گاردین/ 🔹در حالی که تنها دو سال پیش، سم آلتمان بنیان‌گذار OpenAI در کنگره آمریکا خواستار نهاد ناظر قدرتمند بر ایمنی هوش مصنوعی شده بود، امروز گفتمان صنعت دگرگون شده است: همان فناوری که زمانی «تهدیدی وجودی» معرفی می‌شد، اکنون به‌عنوان کلید هژمونی و رفاه اقتصادی آمریکا تبلیغ می‌شود و هرگونه مقررات‌گذاری، مانعی در برابر برتری واشنگتن قلمداد می‌گردد. به گزارش وال‌استریت ژورنال، سیلیکون‌ولی قصد دارد ۱۰۰ میلیون دلار برای حمایت از نامزدهای مخالف مقررات‌گذاری AI در انتخابات میان‌دوره‌ای آینده هزینه کند. دو ابرپک تازه شکل گرفته‌اند: 🔹Leading Our Future به رهبری گرگ بروکمن (رئیس OpenAI) و شرکت سرمایه‌گذاری Andreessen Horowitz برای تأثیرگذاری دوحزبی در ایالت‌های کلیدی. Meta California Pac که با تمرکز بر انتخابات ۲۰۲۶ کالیفرنیا علیه هرگونه محدودیت بر هوش مصنوعی فعالیت خواهد کرد. 🔹این روند بخشی از موج لابی‌گری‌های فزاینده است: تنها در سه‌ماهه دوم ۲۰۲۵، OpenAI بیش از ۶۲۰ هزار دلار و رقیبش Anthropic حدود ۹۱۰ هزار دلار صرف لابی‌گری کرده‌اند؛ رشدی چندبرابری نسبت به سال گذشته. اما در حالی که منافع وعده‌داده‌شده هنوز محقق نشده، آسیب‌ها روزبه‌روز آشکارتر می‌شوند: ▫️پژوهش MIT نشان داده ۹۵٪ شرکت‌ها هیچ بازده اقتصادی از برنامه‌های AI مولد نداشته‌اند. ▫️مطالعه استنفورد از آسیب جدی این فناوری به فرصت‌های شغلی جوانان پرده برداشته است. ▫️و اکنون، نخستین پرونده مرگ ناشی از ChatGPT در آمریکا گشوده شده است: خانواده نوجوان ۱۶ ساله «آدام رین» مدعی‌اند نسخه GPT-4o نه‌تنها مانع افکار خودکشی او نشد، بلکه با همدلی کاذب، از مراجعه به خانواده نیز منصرفش کرد. وکلای خانواده می‌گویند شتاب OpenAI برای عرضه محصول، قربانی‌گیر شده است. در کنار این بحران‌ها، یک پرونده دیگر نیز جنجال آفریده است: ایلان ماسک و شرکتش xAI علیه اپل و OpenAI شکایت کرده‌اند و آن‌ها را به «توطئه برای انحصار بازار چت‌بات‌های مولد» متهم نموده‌اند. ماسک خواستار میلیاردها دلار غرامت و لغو همکاری اپل-OpenAI است. در مقابل، OpenAI این اقدام را بخشی از «کارزار خصمانه» ماسک دانسته و یادآور شده که اختلافات شخصی او با آلتمان از زمان خروجش در ۲۰۱۸ تاکنون بارها به شکایت‌های حقوقی منجر شده است. 🏷 پیوست خبری-تحلیلی 🌐 متاکاگ | فراتر از شناخت

💠 کتاب تازه فرانک یاکل: «فریب هوشمندانه؛ درباره قابلیت‌های هوش مصنوعی» 🔹انتشارات ترنسکریپت (transcript Verlag) در تاریخ ۱۲ اوت ۲۰۲۵ از تازه‌ترین اثر فرانک یاکل با عنوان «فریب هوشمندانه: درباره قابلیت‌های هوش مصنوعی» رونمایی کرد. این کتاب با نگاهی دقیق و مستند، مرز میان واقعیت و اغراق را در زمینه توانایی‌های هوش مصنوعی روشن می‌کند و نشان می‌دهد چرا ما غالباً قابلیت‌های آن را به‌طور نظام‌مند بیش از حد برآورد می‌کنیم. 🔹فرانک یاکل در توضیح فلسفه نگارش این اثر می‌گوید: «ما با شتاب‌زدگی، ماشین‌ها را به سطح برخوردار از هوش انسانی ارتقا می‌دهیم و در این میان، هم فرصت‌های واقعی و هم خطرات بنیادین هوش مصنوعی را از نظر دور می‌سازیم.» 🔹این کتاب برای طیف گسترده‌ای از مخاطبان نوشته شده است؛ اما تمرکز ویژه آن بر حوزه آموزش است. یاکل کوشیده ابزاری نظری و کاربردی در اختیار معلمان و مربیان قرار دهد تا بتوانند کودکان و نوجوانان را برای آینده‌ای آماده سازند که در آن، هوش مصنوعی به‌طور بنیادی شیوه اندیشیدن و حل مسائل بشر را دگرگون خواهد کرد. کتاب «فریب هوشمندانه» هم به صورت چاپی (تک‌جلدی) و هم در قالب نسخه دیجیتال رایگان عرضه شده است. 🔺 نکته: این کتاب صرفاً به زبان آلمانی منتشر شده و نسخه انگلیسی آن در دسترس نیست، اما در روزهای آتی نسخه انگلیسی و فارسی آن در متاکاگ منتشر می‌شود. 🌐 متاکاگ | فراتر از شناخت

💠 بار شناختی و دگرگونی شیوه‌های اطلاعاتی در عصر هوش مصنوعی: تهدید نوین برای OSINT 🔹هوش مصنوعی دیگر صرفاً ابزاری کمکی نیست، بلکه به بازیگری تعیین‌کننده در میدان اطلاعات عمومی (PAI) تبدیل شده است؛ جایی که تحلیلگران اطلاعات منبع‌باز (OSINT) بیش از هر زمان دیگری با انبوهی از محتوای جعلی، دست‌کاری‌شده و تولیدشده توسط AI مواجه‌اند. 🔺چالش اصلی: هوش مصنوعی با دو مکانیسم کلیدی کار تحلیل اطلاعات عمومی را مختل می‌کند: 1. بارگذاری بیش از حد و انکار (Overload & Deny): انبوه تصاویر، ویدئوها و متون تولیدشده توسط AI، میدان دیجیتال را آلوده می‌سازد و حجم عظیمی از داده‌های کاذب را بر دوش تحلیلگران می‌گذارد. مدیریت این داده‌ها گاه به همان اندازه یا بیشتر از پردازش اطلاعات معتبر انرژی و منابع می‌طلبد. 2. پنهان‌سازی و انحراف (Conceal & Distract): اطلاعات واقعی در میان لایه‌های فریب‌آلود محتوای جعلی دفن می‌شود. پدیده‌ای که به «سود دروغگو» (liar’s dividend) شهرت یافته، باعث می‌شود حتی محتوای معتبر نیز مشکوک جلوه کند و اعتماد به منابع اطلاعاتی تضعیف شود. 🔹نمونه‌های میدانی: در منازعات ایران و اسرائیل، هر دو طرف از ویدئوهای دستکاری‌شده و تصاویر بازی‌های رایانه‌ای برای نمایش حملات نظامی و اعتراضات خیابانی استفاده کردند؛ محتوایی که میلیون‌ها بازدید جمع‌آوری کرد و حتی به برخی رسانه‌های رسمی راه یافت. در بسترهایی چون یوتیوب، اینستاگرام و فیس‌بوک، «AI Slop» یا محتوای بی‌ارزش و سطحی به‌صورت انبوه، تولیدکنندگان اصیل را کنار زده و محیط دیجیتال را آلوده ساخته است. 🔹تأثیر بر تحلیلگران OSINT: ▫️افزایش بار شناختی (Cognitive Load) ناشی از حجم داده‌های جعلی، تمرکز و قدرت تصمیم‌گیری تحلیلگران را کاهش می‌دهد. ▫️ابزارهای تشخیص محتوای AI نیز همیشه قابل اعتماد نیستند و گاه تصاویر واقعی را به‌عنوان جعلی برچسب می‌زنند. ▫️این وضعیت موجب فرسایش توانایی تحلیلی، افزایش تردید مفرط و کاهش دقت در فرآیند تصمیم‌سازی می‌شود. 🔹راهکارهای پیشنهادی: ▫️آموزش و ارتقای سواد رسانه‌ای و سواد AI برای تحلیلگران و نهادهای اطلاعاتی. ▫️توسعه مهارت‌های عملی برای تشخیص نشانه‌های دست‌کاری در تصاویر و ویدئوها. ▫️ایجاد چارچوب‌های سلامت حرفه‌ای برای تحلیلگران شامل مدیریت شیفت‌ها، مراقبت شناختی و کاهش فشار ابزارهای دیجیتال. ▫️تمرکز بر سیاست‌ها و استانداردهایی برای پالایش و انتشار اطلاعاتی که از آلودگی محتوای تولیدشده توسط AI پاک‌سازی شده‌اند. 🏷 پیوست خبری تحلیلی 🌐 متاکاگ | فراتر از شناخت

💠 ابوظبی میزبان بزرگترین مرکز داده هوش مصنوعی جهان 📘 شرکت OpenAl در همکاری با شرکت فناوری اماراتی G42 و غولهای جهانی همچون Nvidia Oracle Cisco و SoftBank ساخت یکی از عظیم ترین مراکز داده هوش مصنوعی جهان را در ابوظبی آغاز کرده است. این پروژه که با نام Stargate UAE شناخته میشود قرار است وسعتی نزدیک به ۱۰ مایل مربع داشته باشد؛ یعنی از کل مساحت موناکو هم بزرگتر 📘 ظرفیت نهایی این مجموعه حیرت انگیز خواهد بود ۵ گیگاوات معادل برق تولیدی پنج نیروگاه هسته ای فاز نخست این پروژه شامل یک خوشه ۱ گیگاواتی است که ۲۰۰ مگاوات آن تا پایان سال ۲۰۲۶ وارد مدار می شود. 📘 چرا این پروژه مهم است؟ 🔶 امارات را به یکی از قطبهای جهانی هوش مصنوعی تبدیل میکند. 🔶 زیر ساختی عظیم برای پردازش و توسعه مدلهای پیشرفته هوش مصنوعی فراهم می آورد. 🔶 انرژی مرکز از ترکیبی از منابع هسته ای خورشیدی و گاز طبیعی تأمین خواهد شد تا پایداری و محیط زیست حفظ شود. 🔶 به دلیل موقعیت جغرافیایی امارات این مرکز داده به اروپا، آسیا و آفریقا نزدیک است و میتواند سرعت و دسترسی جهانی را بهبود دهد. 📘 ساخت چنین پروژه ای تنها یک خبر فناوری نیست؛ بلکه حرکتی قدرت مند در عرصه سیاست و اقتصاد جهانی است حضور OpenAI در امارات نشان میدهد که آینده ی هوش مصنوعی دیگر محدود به سیلیکون ولی نیست بلکه خاورمیانه و به ویژه دبی و ابوظبی در حال تبدیل شدن به صحنه اصلی رقابت جهانی در این حوزه اند. 🌐 متاکاگ | فراتر از شناخت

💠 پیشروی عربستان در تنظیم‌گری هوش مصنوعی و کاهش شکاف جهانی اتصال دیجیتال 🔹عربستان سعودی با میزبانی «بیست‌وپنجمین سمپوزیوم جهانی رگولاتورها» (GSR25) تلاش دارد همزمان شکاف ۲.۸ تریلیون دلاری جهانی در حوزه اتصال دیجیتال را کاهش دهد و قواعد حکمرانی هوش مصنوعی را شکل دهد. این نشست با همکاری اتحادیه بین‌المللی مخابرات (ITU) از اول سپتامبر در مرکز بین‌المللی ملک عبدالعزیز ریاض آغاز شده و بر موضوع «تنظیم‌گری برای توسعه پایدار دیجیتال» متمرکز است. این اجلاس که رگولاتورها و رهبران صنعت از ۱۹۰ کشور را گرد هم آورده، نقطه‌عطفی هم برای بیست‌وپنجمین سالگرد GSR و هم یک‌صدوشصتمین سال تأسیس ITU محسوب می‌شود. 🔹نکات کلیدی: هیثم الاوهالی، سرپرست کمیسیون ارتباطات، فضا و فناوری (CST)، عربستان را «مرکز گفت‌وگو و تنظیم‌گری نوآورانه دیجیتال» خواند و گفت: > «ما اکنون در عصر هوش مصنوعی هستیم و فرصت طلایی داریم تا آینده بشر را برای ۱۶۰ سال آینده شکل دهیم.» 🔹بر اساس گزارش مشترک CST و ITU، برای پر کردن شکاف اتصال جهانی به سرمایه‌گذاری بین ۲.۶ تا ۲.۸ تریلیون دلار نیاز است که از این میزان، ۱.۷ تریلیون دلار صرفاً به زیرساخت و اتصال اختصاص دارد؛ سه برابر برآورد سال ۲۰۲۰. تاکنون اقتصاد دیجیتال عربستان ۱۵٪ از تولید ناخالص داخلی را تشکیل داده، بیش از ۳۸۰ هزار شغل فناوری ایجاد شده و مشارکت زنان در این بخش از ۷٪ در ۲۰۱۸ به ۳۵٪ رسیده است؛ بالاتر از میانگین گروه ۲۰ و اتحادیه اروپا. دورین بوگدان مارتین، دبیرکل ITU، این نشست را «هم جشن و هم تعهدی دوباره» توصیف کرد و تأکید داشت که آینده دیجیتال به تصمیم‌ها و اعتمادسازی مشترک وابسته است. 🔺دستاوردهای جانبی: ▫️عبدالله السواحه، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات عربستان، در دیدار با دبیرکل ITU بر گسترش شمول دیجیتال، توسعه مهارت‌های دیجیتال و مدل‌های رشد مبتنی بر هوش مصنوعی تأکید کرد. ▫️نمایشگاه‌های فناوری و کارگاه‌های سیاست‌گذاری در حاشیه اجلاس، پیشتازی دیجیتال عربستان در چارچوب چشم‌انداز ۲۰۳۰ را به نمایش می‌گذارند. ▫️اینترنت در عربستان در سال ۲۰۲۴ به ۹۹٪ نفوذ رسید. ▫️این اجلاس در پایان با تصویب قطعنامه‌ای درباره اصول تنظیم‌گری عصر پسادیجیتال به کار خود خاتمه خواهد داد. 🏷 پیوست خبری-تحلیلی 🌐 متاکاگ | فراتر از شناخت