🔴 «داغدار خشکی فزاینده سرزمین ایران»: به مناسبت به مناسبت سومین سالگرد درگذشت استاد علی رضاقلی
✍ دکتر علی عرب مازار یزدی
⬅️ برای آنان که در جستجوی علل توسعهنیافتگی کشورها، از جمله ایران، هستند و ادبیات توسعه و مطالعات تجربی در حوزه واکاوی این پدیده، یعنی توسعه نیافتگی جوامع، را دنبال میکنند، نظریه جغرافیا ناآشنا نیست. نظریهای که تفاوت در عملکرد بلندمدت اقتصادی کشورها و سطح توسعهیافتگی جوامع را به شرایط جغرافیایی کشورها و پیآمدهایش نسبت میدهد. این نظریه طرفدارانی پرشمار و نیز منتقدانی جدی دارد.
⬅️ در میان پژوهشگران توسعه ایران، نقطه عزیمت پاسخ اندیشمند فقید آقای علی رضاقلی به این پرسش که چرا ایران توسعه نیافته نیز شرایط جغرافیایی و به ویژه کمآبی و خشکی سرزمین ایران است و پیآمدهای اجتنابناپذیرش. او مکرراً در گفتارها و نوشتههایش بر تعیینکنندگی این عامل و نقش تاریخی آن در شکلگیری نهادهای ناکارای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی این مرز و بوم تأکید میکند. برای نمونه، رضاقلی تیزبینانه به اثر این عامل بر پراکندگی زیاد سکونتگاهها در ایران و از آنجا بر هزینه بالای ارایه کالاهای (خدمات) عمومی توسط حکومتها و نیز هزینه بالای جمعآوری مالیات به عنوان منبع اصلی درآمد دولت برای عرضه آن کالاهای عمومی اشاره دارد که بر شاکله و کیفیت حکمرانی اثر میگذارد.
⬅️یک وجه تمایز تحلیل رضاقلی با برخی صاحبنظران دیگر که به خشکی فلات ایران به عنوان عامل توسعهنیافتگی آن مینگرند، در این بود که آنها دنباله زنجیره تحلیلشان در اجتماع ایران را در قالب دوگانه شهری – روستایی پی میگیرند اما او در دوگانه شهری – عشایری. از اینجاست که رضاقلی، ردپای خشکی سرزمین را در شکلگیری غلبه این دوگانه بر سیاست، اقتصاد و فرهنگ و اجتماع این سرزمین دنبال میکند و کمتوانی در مهار خشونت و ناامنی و بیثباتی از یک وجه و شکلنگرفتن تقسیم کار گسترده و بهرهمندی از منافع آن از وجه دیگر را از آن نتیجه میگیرد که تجلیاش در اقتصاد معیشتی (بخور و نمیر) و حاکمیت استبدادی در بخش عمدهای از تاریخ این کشور بوده است.
⬅️رضاقلی به درستی به پویاییهای این عامل جغرافیایی نیز توجه داشت. او با نگرانی تغییرات اقلیمی که کره زمین را به چالش کشیده و اثر آن بر وخیمتر شدن خشکی فلات ایران را از یک سو تعقیب میکرد و از سوی دیگر به ظرفیت تحولات فناوری که هرچند فعلا با هزینههای بالا، امکان مواجهه با خشکی فزاینده را فراهم میسازد، توجه داشت. اما تأکید مینمود که بهرهمندی یک جامعه از چنین فرصتهایی و نیز مقابله مؤثر با چنان تهدیدهایی که فراروی جامعه ایران است نیاز به نهادهای با کیفیت دارد در اقتصاد و سیاست: ترکیب سطوحی از حکومتی توسعهخواه با بروکراسی توانمند، بازارهای عمیق و رقابتی در سیاست و اقتصاد، و جامعه سامانیافته مدنی. روشن است که در قالب چنین نگرشی، هر میزان پیشرفت مستمری در هر یک و یا هر ترکیبی از این ویژگیها میتواند جامعه را به چنین هدفی نزدیکتر کند.
از اینجاست که رضاقلی در سیر تحول اندیشهای خود در نزدیک به سه دهه اخیر[۲]، پیوندی بین نظریه جغرافیا و دومین نظریه مشهور در تبیین توسعهیافتگی و توسعهنیافتگی کشورها، یعنی نظریه نهادها برقرار میکند. نظریهای که اصلیترین عامل موفقیت گروه محدودی از کشورها در پیشرفت و توسعه را کیفیت بالای نهادهای آنها میداند و متقابلا توسعهنیافتگی بخش عمدهای از جوامع را پیآمد کیفیت نازل نهادهای آنها قلمداد میکند. استاد رضاقلی با چنین تلفیقی هم کوشش میکند بخشی از انتقادات وارده بر نظریه جغرافیا را مرتفع نماید هم به گونهای توضیح دهد عامل جغرافیا چگونه بر نهادها اثر میگذارد.
⬅️ وی با ابداع واژه “نهادهای غارتی” در برابر “نهادهای رقابتی”، ویژگی غالب نظم اجتماعی ایران را، بهطور تاریخی، “غارتی” توصیف میکرد و تلاش داشت نشان دهد چگونه از دل آن خشکی و بیآبی، چنین نظمی سر بر میآورد. او با استفاده از ادبیات نهادگرایان تاریخی، توضیح میداد که از بازارهای غیررقابتی اقتصاد و سیاست، نمیتوان چنان سیاستگذاری و اجرایی را انتظار داشت که از یک طرف، تهدیدهای روزافزون گرمشدن زمین را برای این سرزمین خشک مهار کند و یا حداقل با تصمیمات نادرست بر آن نیافزاید و از طرف دیگر پیشرفتهای فزاینده فناوری را برای مواجهه با بیآبی به کار گیرد و یا حداقل با سیاستهای ناکارآمد به تشدید آن کمک نکند. اندک امید او در این میان، به اصلاحات تدریجی در بازار سیاست بود تا بلکه بر مبنای آن تحولاتی کُند اما پیوسته در اقتصاد و اجتماع نیز رخ دهد و به سهم خود کوشید با آگاهیبخشی به جامعه مسیر چنین اصلاحاتی را هموار کند.
⬅️ حتما اگر از پزشکان بپرسند چرا رضاقلی درگذشت و علاقمندان به ایران و توسعه آن را تنها گذاشت، ....
ادامه👇👇👇
https://fa.shafaqna.com/news/2012725/
🆔 @shafaqna_com
🔴شمخانی: پاسخ نامه ترامپ «خویشتندارانه» است
⬅️دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی درباره روح پاسخ ایران به نامه ترامپ گفت که این نامه خویشتندارانه تنظیم شده است.
⬅️علی شمخانی دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی درباره تهدیدات و عملیات روانیهای اخیر آمریکا درباره ایران و همچنین اخباری که مبنی بر انتقال برخی تجهیزات نظامی به منطقه مخابره میشود، گفت: آمریکا از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون یک بستهی ترکیبی علیه ایران به کار گرفته که شامل تهدید نظامی، عملیات روانی، مداخله در امور داخلی ایران، بسیج به اصطلاح متحدانش علیه ایران و … است و این بسته، ترکیب جدیدی نیست.
https://fa.shafaqna.com/news/2013064
جزئیات👆👆👆
🌍 | خبرگزاری بین المللی شفقنا
🆔 @shafaqna_com
🔴درخواست نخستوزیر لبنان از ارتش برای شناسایی عاملین حمله راکتی به اسرائیل
⬅️«نواف سلام»، نخستوزیر لبنان نسبت به ازسرگیری عملیات نظامی در مرزهای جنوبی این کشور هشدار داد.
⬅️سلام از فرمانده ارتش خواست تا سریعا درباره شناسایی عوامل شلیک راکت به شمال اسرائیل تحقیقات انجام دهد.
⬅️وی بر لزوم تکمیل اقدامات ارتش در انحصار سلاح به دست دولت تاکید کرد.
https://fa.shafaqna.com/news/2013059
جزئیات👆👆👆
🌍 | خبرگزاری بین المللی شفقنا
🆔 @shafaqna_com
🔴معاون وزیر فرهنگ: اسرائیل با سانسور و جنگ روانی، حقیقت را پنهان میکند
⬅️محمدرضا نوروزپور، با اشاره به نقش رسانهها در افشای جنایات رژیم صهیونیستی تأکید کرد که اسرائیل با سانسور، جعل اخبار و اعمال جنگ روانی، تلاش دارد روایتهای مستقل را سرکوب و افکار عمومی جهان را منحرف کند.
⬅️محمدرضا نوروزپور، معاون رسانهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، با انتقاد از هدفگیری روزنامهنگاران مستقل و کنترل روایتهای رسانهای، این اقدامات را بخشی از یک استعمار رسانهای دانست که قصد دارد جنایات رژیم صهیونیستی را از حافظه تاریخی جهانیان پاک کند.
https://fa.shafaqna.com/news/2013065
جزئیات👆👆👆
🌍 | خبرگزاری بین المللی شفقنا
🆔 @shafaqna_com
🔴خطیب نماز جمعه مشهد: جریان مقاومت مولود روز قدس است
⬅️خطیب نماز جمعه مشهد گفت: جریان مقاومت زاده و مولود روز قدس است، آمریکا فکر میکند با تهدید ایران و بمباران یمن میتوان جبهه مقاومت را از بین ببرد، در حالی که مقاومت یک اندیشه از بین نرفتنی است
⬅️آیت الله سید احمد علم الهدی در خطبههای امروز نماز جمعه مشهد در حرم مطهر امام رضا(ع) به نامگذاری آخرین جمعه ماه رمضان به نام روز قدس توسط امام خمینی (ره) اشاره و بیان کرد: امام راحل میدانستند که مردم بعد از یک ماه روزه گرفتن شایستگی آن را پیدا میکنند که بنده مقرب خداوند باشند و به پیشواز ظهور امام عصر (عج) بروند، روایت است که حضرت عیسی (ع) از آسمان نازل می شود و در قدس در پشت سر امام زمان (عج) به نماز میایستد، قدس محل ظهور امام زمان (عج)برای گستراندن عدل در جهان و فریاد آزادی قدس در جمعه آخر رمضان، زمینهساز ظهور آن حضرت است.
https://fa.shafaqna.com/news/2013078
جزئیات👆👆👆
🌍 | خبرگزاری بین المللی شفقنا
🆔 @shafaqna_com
🔴آیت الله فاضل لنکرانی : رژیم صهیونیستی بداند که امروز همه مسلمانها در مقابله با او مصمم تر هستند
⬅️آیت الله محمدجواد فاضل لنکرانی رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) همگام با مسلمانان در راهپیمایی مهم روز جهانی قدس قم شرکت کرد.
⬅️آیت الله فاضل لنکرانی در گفت و گو با خبرنگاران در راهپیمایی روز قدس گفت: همانطورکه رهبر انقلاب فرمودند روز قدس امسال از اهمیت بسزایی برخوردار است. وجهش هم این است با توجه اینکه ما نیروهای بسیار مهمی را از ارکان مقاومت از دست داده ایم. شهید نصرالله، هنیه، سنوار و… دشمن که حقیقت مقاومت را خوب نفهمیده، به خیال خام خودش فکر میکند که مسلمانان از این هدف بزرگ دست برمی دارند.
⬅️ما با حضور پرشکوه خود در این راهپیمایی باید به دشمن بگوییم که اگر یک روزی مسلمانها از اسلام دست برداشتند از این هدف هم دست بر میدارند. این هدف گره خورده به اسلام ما و جزء ماهیت و عقائد روشن ماست.
https://fa.shafaqna.com/news/2013082
جزئیات👆👆👆
🌍 | خبرگزاری بین المللی شفقنا
🆔 @shafaqna_com
🔴خطیب نماز جمعه تهران: راهپیمایی روز قدس یکی از جلوههای توحید و عشق به خدا است
⬅️خطیب نماز جمعه تهران با تقدیر از مردم جهت حضور در راهپیمایی روز جهانی قدس، عنوان کرد: انصافاً راههپیمایی شرافتمندانهای برگزار شد.
⬅️آیت الله احمد خاتمی خطیب نماز جمعه تهران در خطبههای نماز جمعه ۸ فروردین ۱۴۰۴ تهران که پس از راهپیمایی روز جهانی قدس برگزار شد، با تشکر از حضور شاداب و با نشاط مردم در این راهپیمایی، گفت: به لطف خدا امسال راهپیمایی روز قدس با شکوهتر از سالهای قبل برگزار شد و امروز انصافاً راهپیمایی آبرومندانه، شرافتمندانه و عزتمندانهای برگزار شد.
https://fa.shafaqna.com/news/2013085
جزئیات👆👆👆
🌍 | خبرگزاری بین المللی شفقنا
🆔 @shafaqna_com
🔴آیت الله حسینی بوشهری: آموزش و پرورش پایه و اساس همه تحولات آینده کشور است
⬅️رئیس جامعه مدرسین با بیان اینکه خاستگاه اصلی نیروی انسانی آموزش و پرورش است، خاطر نشان ساخت: حتی اگر میخواهیم حوزه علمیه خوبی هم داشته باشیم، باید آموزش و پرورش خوبی داشته باشیم. زمانی حوزه علمیه خوبی خواهیم داشت که خشت اول آن که آموزش و پروش است، درست پی ریزی شده باشد.
https://fa.shafaqna.com/news/2013089
جزئیات👆👆👆
🌍 | خبرگزاری بین المللی شفقنا
🆔 @shafaqna_com
🔴تاکید پوتین و اردوغان بر اهمیت تضمین حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه
⬅️روسای جمهوری روسیه و ترکیه اهمیت تضمین وحدت، حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه و ضرورت ارائه هر گونه کمکی به مقامات و مردم این کشور را مورد تاکید قرار دادند.
https://fa.shafaqna.com/news/2013097
جزئیات👆👆👆
🌍 | خبرگزاری بین المللی شفقنا
🆔 @shafaqna_com
🔴وظیفه شخص در صورت نپرداختن فطریه در زمان وجوب / پاسخ حضرت آیت الله مکارم
⬅️ حضرت آیت الله العظمی مکارم به پرسشی درباره «وظیفه شخص در صورت نپرداختن فطریه در زمان وجوب» پاسخ گفته است.
⬅️متن پرسش وپاسخ مطرح شده بدین شرح است:
⬅️پرسش: اگر انسان زمانی که زکات فطریه واجب شده، آن را نپردازد و حتی آن را کنار نگذارد وظیفه او چیست؟
⬅️پاسخ: اگر موقعى كه دادن زكات فطره واجب است فطره را ندهد و كنار هم نگذارد احتياط مستحب آن است كه بعداً به نيّت «ما فىالذّمّه» يعنى بدون اينكه قصد ادا و قضا كند فطره را بدهد.
https://fa.shafaqna.com/news/2013099
جزئیات👆👆👆
🌍 | خبرگزاری بین المللی شفقنا
🆔 @shafaqna_com
🔴تأملاتی در دعای سحر (۷۵)/ مشیت مطلقه و مراتب آن/ نوشتاری از استاد محمد سروش محلاتی
⬅️«اَللّهُمَّ اِنّی اَسْئَلُکَ مِنْ مشیّتکَ بِاَمْضاها وَکُلُّ مشیّتکَ ماضِیَةٌ اَللّهُمَّ اِنّی اَسْئَلُکَ بِمشیّتکَ کُلِّها»
این فراز از دعای شریف سحر دربارهی مشیّت الهی و درخواست مشیّت الهی از ذات مقدس ربوبی است و با این قسمت، این موضوع در ذیل این فراز از دعای سحر را به پایان میرسیم.
⬅️تأمل در آیات شریفهی قرآن در مورد مشیّت، ما را به این حقیقت میرساند که مشیّت الهی مطلق است و هیچ قیدی نمیتواند این مشیّت را محدود سازد و هیچکس و هیچچیزی وجود ندارد که بر مشیّت خداوند غالب و قاهر گردد. هرچه را خدا بخواهد و مشیّت او به هرچه تعلق بگیرد، همان است؛ «تُؤْتِي الْمُلْكَ مَنْ تَشَاءُ وَتَنْزِعُ الْمُلْكَ مِمَّنْ تَشَاءُ وَتُعِزُّ مَنْ تَشَاءُ وَتُذِلُّ مَنْ تَشَاءُ»[۱]، البته این موارد در آیه مثال و نمونه است، نه اینکه مشیّت به این موارد اختصاص داشته باشد و محدود در این موارد باشد. عزّت به اقتضای مشیّت تو، ذلّت به اقتضای مشیّت تو، و هر اتفاق دیگری هم که در نظام آفرینش اتفاق میافتد، همه و همه به اقتضای مشیّت الهی است.
⬅️مشیت مطلق ولی نه گتره و گزاف
البته اینکه همهچیز به مشیّت الهی است، احتیاج به یک توضیح دارد تا در فهم این مطلب عالی دچار انحراف نشویم و آن اینکه قیدی برای مشیّت خدا نیست، به معنای آن نیست که مشیّت الهی گتره و گزاف است. «تُعِزُّ مَنْ تَشَاءُ» یعنی به هرکسی بخواهد عزّت میدهد، البته نه به اقتضای مشیّتی بیحساب و کتاب. «مَن تشاء» و «ما تشاء» که ذیل هر اتفاقی نسبت به انسان و یا نسبت به هر موجودی در نظام آفرینش اتفاق بیافتد، به معنای بیحساب و کتاب و گتره و گزاف بودن نیست، بلکه به معنای آن است که هیچ موجودی در نظام آفرینش نمیتواند ارادهی خود را بر حقتعالی تحمیل کند و مانعی در برابر مشیّت الهی به وجود بیاورد و جلوی اراده و مشیّت الهی را بگیرد. اراده و مشیّت الهی مغلوب کسی و چیزی نیست، اما اراده و مشیّت الهی برطبق مصلحت و حکمت اتفاق میافتد و این معنای صحیح «تُعِزُّ مَنْ تَشَاءُ وَتُذِلُّ مَنْ تَشَاءُ» است.
⬅️علامه طباطبایی(ره) در ذیل همین آیهی شریفه، این نکته را بیان فرمودهاند و البته در جاهای دیگر تفسیر شریف المیزان هم این مطلب هست؛
«أن التعليق على المشية في أفعاله تعالى كما في هذه الآية ليس معناه وقوع الفعل جزافا تعالى عن ذلك بل المراد عدم كونه تعالى مجبرا في فعله ملزما عليه فهو تعالى يفعل ما يفعل بمشيته المطلقة من غير أن يجبره أحد أو يكرهه و إن جرى فعله على المصلحة دائما.»[۲]
⬅️همیشه و همهجا فعل الهی به اقتضای مصلحت است، ولو اینکه هیچکس و هیچچیز مانعی در برابر مشیّت الهی نیست و این معنای مطلق بودن مشیّت خداوند است. این نکتهی اول برای وقتی در این فراز از دعای شریف سحر میخوانیم؛ «وَکُلّ مشیّتکَ ماضِیَةٌ» بارپروردگارا! هر مشیّتی از تو ممضا و نافذ است و مانعی برای آن وجود ندارد و هرچه را بخواهی همان میشود.
⬅️مشیت همیشه تأثیرگذار
نکتهی دومی که توجه به آن برای فهم این مطلب، مفید است، آن است که خداوند در قرآن کریم تأکید میکند که چنین نیست که فعلی از تحت ارادهی ما خارج شود و بر ما تحمیل شود و این مشیّت دائمی و همیشگی است و معنای این سخن آن است که مشیّت، فقط در آغاز نیست، بلکه مشیّت هم در آغاز و هم در امتداد است و همیشه این مشیّت به قوت خود باقی است. قرآن کریم اصرار دارد که انسان موحّد این حقیقت را درک کند، مخصوصاً در برابر انحرافات و اعوجاجاتی که در برخی از ادیان و مذاهب اتفاق افتاده که نتیجهی آن این است که بگویند: «یدُ الله مَغلُولة»، دست خدا بسته است و دیگر کاری از خدا هم برنمیآید! قرآن کریم برای ابطال چنین توهمی اصرار دارد، حتی آنجایی که قاعدهای را مطرح میکند که ناشی از حکم الهی است، اما به ما توجه میدهد که همان حکم هم محکوم مشیّت خداست.
https://fa.shafaqna.com/news/2012904/
جزئیات👆👆👆
🌍 | خبرگزاری بین المللی شفقنا
🆔 @shafaqna_com