📷عکس نوشت؛ روایت و واقعیت برجام “نقدی بر سخنان عباس عراقچی درباره روایت های برجام“ ✍️ مسعود براتی ✅ @asreiranian_ir

روایت و واقعیت برجام؛ نقدی بر سخنان عباس عراقچی درباره روایت‌های برجام مسعود براتی ▪️ سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه در نمایشگاه کتاب و در مراسم رونمایی از کتاب «قدرت مذاکره» به اهمیت روایت کردن می‌پردازد و تاکید می‌کند که روایت می‌تواند یک موفقیت را شکست جلوه دهد و یا یک شکست را موفقیت جلوه دهد. او از توجه جامعه ایرانی به فکت‌شیت‌ها و روایت‌های طرف آمریکایی در زمان برجام گله می‌کند و برای مثال به مورد بتن‌ریزی در راکتور اراک اشاره می‌کند. عراقچی به همین دلیل رسانه را ضلع سوم و تکمیل کننده میدان و دیپلماسی می‌داند. احتمالا منظورش رسانه‌ای است که طبق روایت مدنظر دیپلمات‌ها را ترویج کند. این سخن سید عباس عراقچی نیاز به تامل دارد. در ابتدا شاید مخاطب احساس کند که او درست و دقیق می‌گوید. یک روایت می‌تواند و ممکن است از سوی جامعه پذیرفته شود. اما آیا این پذیرش به همین سادگی است؟ 🔶 اینکه به قول آقای عراقچی در ایام مذاکرات برجام و بعد از اجرای آن، جامعه روایت آمریکایی‌ها را از برجام بیشتر باور می‌کرد، دلیل دیگری ندارد؟ آیا گله‌ای که عراقچی مطرح می‌کند، نباید به روایتی که خودشان از برجام داشتند، متوجه باشد؟ اینجا نیاز است درباره «واقعیت» هم صحبت کنیم تا مقصودمان روشن‌تر شود. واقعیت یعنی آنچیزی که وقوع یافته و برای افراد قابل فهم است. اینکه روایت می‌تواند از واقعیت متفاوت باشد درست است، اما باید توجه داشت که واقعیت نیز قابل دست‌یافتن بوده و متر و معیاری مهم برای ارزیابی روایت است. اینگونه نیست که هر آنچه روایت باشد، مورد پذیرش افکار عمومی است و هیچ گاه نمی‌توان واقعیت را فهم کرد. خصوصا در زمانی که دو روایت متضاد وجود دارد، فرصت برای رجوع به واقعیت برای ارزیابی و ارزش‌گذاری روایت‌های متضاد، بیشتر خواهد بود. به خصوص در موضوع برجام به دلیل آنکه یک «متن» وجود دارد و این متن بخش مهمی از «واقعیت» است، می‌توان با سهولت بیشتر به ارزیابی روایت‌ها پرداخت. 🔷 برای مثال در همین موردی که آقای عراقچی بیان کردند، بتون‌ریزی در راکتور اراک، خوب است به متن توافق برجام رجوع کنیم تا ببینیم کدام روایت به واقعیت نزدیک‌تر است. در متن فارسی وزارت خارجه از برجام در ضمیمه اول اقدامات مرتبط با هسته‌ای و در بند سوم آمده است:«ایران به ساخت و ساز رآکتور ناتمام موجود بر مبنای طرح اولیه ادامه نخواهد داد و کالندریای (قلب) رآکتور موجود را خارج کرده و آن را در ایران نگهداری می‌کند. تمام منافذ و ورودی‌های کالندریا با بتن به گونه‌ای پر می‌شوند که آژانس بتواند غیر قابل استفاده بودن آن را برای کاربرد هسته‌ای در آینده راستی آزمایی کند. برای طراحی مجدد و بازسازی رآکتور تحقیقاتی آب سنگین اراک، ایران از زیرساخت‌های موجود در رآکتور آب سنگین اراک بیشترین استفاده را خواهد داشت.» 🔶 این متن به صراحت از بتن‌ریزی در منافذ قلب راکتور سخن می‌گوید و تاکید دارد که کیفیت این کار باید به گونه‌ای باشد که توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قابل راستی‌آزمایی باشد که این راستی‌آزمایی نیز انجام شده است و آژانس آن را تایید کرده است. این متن واقعیتی است که درباره بتن‌ریزی در راکتور اراک رخ داده است و می‌تواند معیار ارزیابی روایت‌های مطرح شده در این زمینه باشد. مثال دیگری که خوب است اینجا بیان شود، مورد «مکانیزم ماشه» است. روایت آقای ظریف که تیتر رسانه‌ها هم شد این بود که «در قطعنامه ۲۲۳۱ و برجام مکانیزم ماشه و اسنپ‌بک وجود ندارد!» . این روایت که در سال ۱۳۹۹ مطرح شد، الان که به ایام پایان سال دهم برجام نزدیک می‌شویم، راحت‌تر قابل ارزیابی است. یکی از افرادی که روایت آقای ظریف را رد کرد، آقای عراقچی بود. ایشان به صراحت درباره این مکانیزم و مخاطرات آن صحبت کرده‌ است. 🔷 روایت دیگر، روایت آقای روحانی بود که در تیر ۱۳۹۴ و در زمان نهایی شدن توافق برجام گفت که «تمامی تحریم‌ها بالمره لغو می‌شود و نه تعلیق»‌. این روایت هم با متن برجام و هم با تجربه اجرای برجام ارزیابی شد و البته برای مردم مشخص شد که روایتی به دور از واقعیت بوده است. چرا در واقعیت تحریم‌ها نه بالمره و نه لغو شد. در نهایت باید گفت که پایداری یک روایت به میزان انطباق آن با واقعیت مرتبط است. اینگونه نیست که روایتی که فاصله زیادی با واقعیت دارد، حاکم شود مگر اینکه روایت متضاد و یا اسناد منعکس کننده واقعیت وجود نداشته باشد. در مورد برجام هم متن و هم تجربه اجرایی شدن برجام معیارهایی است که می‌تواند مبنای ارزیابی روایت‌های برجام باشد. آنچه که ما شاهد بودیم دور بودن روایت طرف ایرانی از واقعیت‌های برجام بود که گذر زمان آن‌ها را شفاف ساخت. برخی از کوتاه مدت و برخی دیگر در بلند مدت شفاف شدند. لذا گله اصلی را باید آقای عراقچی از روایت‌های طرف ایرانی داشته باشد که در محک گذر زمان و متن، به حاشیه رفتند. ✅ @asreiranian_ir

🔸عصرانه - یکشنبه ۲۸ اردیبهشت 🔹هشتمین قسمت پادکست عصرانه ✅ @asreiranian_ir

▫️دوشنبه ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۴ 💬 سندروم لولهنگ “ چرا برخی ها به ظرفیت های داخلی باور ندارند؟ » «برای ایلاف، جهان عرب، چند پاره تر از همیشه» 📰 در این شماره، محمد رضا طاهری با عنوان “ سندروم لولهنگ “ به بررسی ریشه های خودتحقیری اتکای به غرب پرداخته و رضا قسیمی از “تحول نظام آموزشی” نوشته است؛ همچنین در این شماره، عباس ضیاءالدین با یادداشت “کاروان کورها” به نوع نگاه اشتباه ترامپ به خلیج فارس پرداخته است. ▪️مشاهده نسخه کامل روزنامه در asre-iranian.ir ✅ @asreiranian_ir

یادداشت تیتر یک | سندروم لولهنگ ✍️ محمد رضا طاهری ✔️ بخش اول ▪️ رئیس جمهور محترم، آقای پزشکیان، خاطره ای را از عمل جراحی قلب و مرگ بیماران نقل می کند تا ضرورت بکارگیری کارشناسان خارجی را موجه سازد. چند نکته در خصوص این سخنان ریاست محترم جمهور قابل طرح است. مطلب نخست آنکه احتمالا جناب آقای پزشکیان صرفا در صدد بیان ضرورت استفاده از تجربیات و دانش متخصصان دیگر کشورها بوده اند، که یک اصل عقلایی است و مورد تایید و تاکید دین اسلام نیز هست و بعید به نظر می رسد مخالفتی با آن وجود داشته باشد. روایت مشهور اطلب العلم ولو بالصین نیز بر همین معنا دلالت دارد. امید است که مقصود دکتر پزشکیان صرفا بیان همین نکته بوده باشد. اما متاسفانه ساختار مناسبی برای روایت این خاطره بکار نرفته است که می تواند شبهه نوعی برترانگاری متخصصان خارجی را القا کند. در حقیقت ریاست محترم جمهور سهوا در دام ادبیاتی گرفتار شده است که پیشینه تاریخی طولانی در ایران و جهان دارد. این ادبیات ماخوذ تلاش های استعمار غربی برای تسلط بر دیگر کشورها بوده است. این برتر انگاری خارجی و فروترپنداری داخلی را در ایران می توان سندروم لولهنگ نام نهاد. 🔷 سندروم لولهنگ شباهت هایی با سندروم استکهلم دارد، اما بیشتر می توان آن را در چارچوب ایده ذهنیت استعماری قرار داد، مفهومی که بویژه در پژوهش کوین نادال درباره مهاجران فیلیپینی در آمریکا بکار گرفته شده است: ذهنیت استعماری شکلی از سرکوب درونی شده است که ارزش ها و باورهای استعمارگر توسط استعمار شده به عنوان باورها و ارزش های خودش پذیرفته می شود. استعمارشده به این باور می رسد که هنجارهای استعمارگر برتر از هنجارهای خودش است. یک مثال ساده در این خصوصبه سیاست بدن مربوط می شود؛ به گفته نادال، پدر و مادرهای فلیپینی تبار به طور مستقیم و غیر مستقیم به فرزندانشان می گویند که آنها خیلی تیره، چاق و یا زشت هستند و باید راهی پیدا کنند که سفیدتر، لاغرتر و زیباتر شوند تا بیشتر شبیه ایماژ و تصور استعماری آمریکایی یا اسپانیایی شوند. این خودتحقیری وقتی به حوزه فرهنگ و ارزشها وارد می شود، بغرنج تر می شود. خانم اوجو، دانشمند و فعال فرهنگی شناخته شده نیجریه ای در کتاب خواندنی اش که به ایدئولوژی استعمار نوین می پردازد، نمونه گویایی را از این خود تحقیری در حوزه ارزشهای فرهنگی بیان می کند. 🔶 وی می نویسد در پنجاهمین جلسه کمیته جمعیت و توسعه سازمان ملل (اوریل ۲۰۱۷ ) در یک پنل فرعی با عنوان سلامت جنسی و تولید مثل که توسط فرانسه برگزار شده بود، اعضای آفریقایی میزگرد به جای دفاع از ارزش های فرهنگی و نگرش های سنتی درباره روابط جنسی، ازدواج و خانواده، از جانب مردمشان بخاطر نرخ بالای باروری و استفاده کم از وسایل پیشگیری از بارداری عذرخواهی کردند. آنها شرمنده بودند که پدر و مادر، سنت و دین جایگاه مهمی در کشورهایشان دارد. آنها در طول جلسه به شکل ستایش آمیزی به دبیر فرانسوی جلسه می نگریستند و با دقت به سخنان او گوش فرا می دادند‌، که با غرور و افتخار از جوانان فرانسوی سخن می راند که چگونهدسترسی بدون محدودیت به وسایل پیشگیری از بارداری و سقط جنین دارند. این خودتحقیری، بویژه درمورد آفریقائی ها، ریشه هایی تاریخی دارد که در برخی آرای نویسندگان غربی منعکس شده است و به نوعی توجیه گر استعمار و برتر بودن مرد سفیدپوست اروپایی بوده است. ✅ @asreiranian_ir

✔️ بخش دوم 🔷 برای مثال دیوید هیوم فیلسوف برجسته روشنگری می نویسد: گمان می کنم سیاهان طبیعتا فروتر از سفیدها هستند. تقریبا هیچ تمدنی با این رنگ پوست وجود نداشته است. و حتی هیچ فرد برجسته ای چه در عمل و چه در نظر در سیاهان وجود نداشته است. حتی وحشی ترین نژادهای سفید مثل ژرمنهای باستان نیز دستاوردهای قابل توجهی داشته اند. امانوئل کانت که می توان وی را بزرگ ترین فیلسوف روشنگری دانست، در تایید هیوم می نویسد: آقای هیوم همگان را به چالش می کشد که فقط یک نمونه از اینکه یک سیاه تا بحال استعدادی از خود نشان داده باشد، ارائه کنند… به نظر می رسد تفاوت میان نژاد سیاه و سفید از لحاظ توانائی های ذهنی به گستردگی تفاوت میان رنگ های آنهاست. این خودتحقیری زمانی که از حوزه زیبایی شناختی و فرهنگی فراتر می رود و به حوزه سیاست وارد می شود، شکل حاد و خطرناک تری به خود می گیرد. اینجاست که با سندروم لولهنگ مواجه هستیم. در جریان تلاش برای ملی شدن صنعت نفت در سال ۱۳۲۹، رزم آرا نخست وزیر وقت ایران طی نطقی می گوید ملتی كه لیاقت لولهنگ (آفتابه) سازی ندارد چگونه می‌تواند صنعت نفت را اداره كند. چند دهه بعد مرحوم ترکان، مشاور رئیس جمهور وقت(آقای روحانی) می گوید: اگر تعرفه واردات برداشته شود در هیچ صنعتی به جز قرمه سبزی و آبگوشت بزباش توان رقابت نداریم. 🔶 بطور خلاصه سندروم لولهنگ مبتنی بر این ایده بنیانی است که ایرانیان ازتوانایی و ظرفیت لازم برای پیشرفت و حل مشکلات برخوردار نیستند و لذا راهی جز تکیه بر کارشناس و تصمیم خارجی وجود ندارد. این سندروم می تواند توجیه کننده وابستگی و ایدئولوژی استعمار در صورت های نوین آن گردد. سندروم لولهنگ خودباوری و اعتماد به نفس یک ملت را هدف قرار می دهد که شرط اساسی پیشرفت و توسعه است. نکته پایانی ناظر به عدالت پزشکی است. خاطره آقای پزشکیان دو بعد از بی عدالتی در پزشکی را برجسته می سازد. نخست مسئولیت پزشکی است که به دلیل رضایت نامه و برائت نامه ای که از بیمار یا همراهان وی گرفته می شود، و بیمار چاره ای جز امضای آن را ندارد، عملا هر گونه بازخواست و پیگیری قضائی در خصوص قصور و تقصیر پزشکان را بسیار دشوار می سازد. 🔷 این امر می تواند زمینه ای فراهم سازد که برخی پزشکان، دقت و حساسیت هایلازم را در فرایند درمان یا جراحی بکار نبرند. نمونه اخیر چنین بی دقتی هایی، کور شدن ۹ بیمار در جریان عمل ساده آب مروارید بوده است. مساله دیگر، آموزشی بودن بیمارستان های دولتی است. اگر به تابلوی بیمارستان های دولتی بنگرید، چنین نوشته شده است: مرکز آموزشی، پژوهشی و درمانی ... . بیمارستان های دولتی در حقیقت محل یادگیری و کارآموزی رزیدنت ها و پزشکان تازه کار است. حال اگر این واقعیت را در نظر بگیریم که عموم کسانی که به بیمارستان های دولتی مراجعه می کنند از اقشار محروم جامعه هستند، این نتیجه حاصل می شود که فقرا و محرومین جامعه به تنهایی بار پیشرفت و مهارت آموزی پزشکان تازه کار را بر دوش می کشند و این امر یک تبعیض کاملا نارواست. حتی اگر برای این شیوه درمانی مبتنی بر آموزش، مزیت هایی در نظر بگیریم، عدالت اقتضا می کند که بیمارستان های خصوصی نیز از این مزیت برخوردار شوند و بار یا مزیت یادگیری و مهارت اموزی پزشکان تازه کار در همه بیمارستان های کشور- دولتی و خصوصی- به شکل عادلانه توزیع گردد. ✅ @asreiranian_ir

گفتگو | حساسیت جامعه نسبت به مذاکرات نکته منفی مذاکرات عمان است / افزایش قیمت دلار توجیهی نداشت مگرا با یک فعل و انفعال سیاسی 🎙️ مسعود براتی 🔶 گفتگوهای عمان یک سری موارد دلگرم‌کننده دارد. مثل اینکه که ما توانستیم زمین بازی این مذاکرات را با درایت خودمان با بچینیم. مثلا اینکه فقط درباره مسائل هسته‌ای مذاکره می‌کنیم 🔷 اما مسئله نگران‌کننده این است که جامعه به شدت نسبت به مذاکره حساسیت نشان داده است. شما این را در این می‌بینید که مثلا در کاهش شدید قیمت دلار که در این مدت از 106 هزار تومان به ۸۰ هزار تومان می‌رسد. این افزایش قیمت پس از صحبت‌های رهبر انقلاب، توجیهی نداشت. مگرا اینکه یک فعل و انفعالات سیاسی رخ داده است. 🔶 در چنین شرلیطی جامعه احساس می‌کند خبری در حال وقوع است. یعنی از یک گفت‌وگوی محدود که به صورت غیر مستقیم و مبتنی بر بی‌اعتمادی عمیق صورت می‌گیرد و خیلی با احتیاط درباره نتیجه‌اش صحبت می‌شود، یک حس خوب فراتر از حد واقعی در جامعه به وجود آمده است. ✅ @asreiranian_ir