#اقسام_صبر_در_قرآن (۲) #صبر
✅۲.صبر در ناملایمات و بلاها
🔻قسم دیگر، صبر در بلاها و سختیهایی است که در زندگی به انسان میرسد.
👈لقمان حکیم به فرزندش اینگونه توصیه میکند:
«وَ اصبِر عَلی ما أصابَک»؛ در برابر مصیبتی که به تو رسیده است، صبور باش.
👈همچنین در سورهی مبارکهی مزمل، خداوند به حبیب خود، پیامبر گرامی اسلام«صلیاللهعلیهوآله» میفرماید:
«اِصبِر عَلی ما یَقُولُونَ»؛ بر آنچه میگویند، صبر کن.
👈فرزندان حضرت یعقوب«علیهالسلام» پیراهن یوسف«علیهالسلام» را با خونی دروغین آغشته کرده بودند و ادعا میکردند گرگ او را خورده است. ایشان به فرزندانشان فرمودند: «بَل سَوَّلَت لَکُم أنفُسَکُم أمراً فَصَبرٌ جَمِیلٌ»؛ [شما میگویید گرگ یوسف را خورده است؛] اما نفس شما کاری [زشت] را در نظرتان آراسته است. پس اینک صبری نیکو [بهتر است].
🔹اگر انسانها خدای عزّوجل را حکیم مطلق بدانند، هیچگاه در نزول سختی و بلا، به خالق خود ایراد نمیگیرند و در مقابل آن تسلیم و راضی خواهند بود تا بهطور مفصل، از مصلحت آن در آینده مطلع شوند یا اگر مصلحت نباشد، به وجود مصلحت اجمالی آن اکتفا کنند.
@abolhasanmahdavi
#اقسام_صبر_در_قرآن (۳) #صبر
✅۳.صبر در معصیت
🔻گونهی دیگر صبر در ترک کارهای حرام است. این مطلب را از این آیه میفهمیم:
«وَ لا تَستَوی الحَسَنةُ وَ لا السَّیِّئَةُ ادفَع بِالَّتی هِیَ أَحسَنُ فَإذا الَّذی بَینَکَ وَ بَینَهُ عَداوَةٌ کَأَنَّهُ*وَ ما یُلَقَّاها إلّا الَّذینَ صَبَرُوا وَ ما یُلَقَّاها إلّا ذُو حَظٍّ عَظیم»؛ خوبی و بدی برابر نیست، همیشه به نیکوترین وجه پاسخ ده تا کسی که میان تو و او دشمنی است، همچون دوست صمیمی شود. کسی از این [خصلت خوب] برخوردار نمیشود، مگر صابران و آنان که بهرهای بزرگ داشته باشند.
🔹در واقع، قرآن کریم میفرماید: هنگامی که شخص با عمل جاهلانهای مواجه میشود، به صبر و بهرهای بزرگ از اخلاق نیاز دارد تا بتواند سیئه (گناه) را ترک کند.
🔸توجه کنید که کارهای «خلاف مُرُوَّت» هم جایز نیست و این قسم، آن را هم در بر میگیرد. خلاف مروت به کاری میگویند که در شأن شخص نیست و وقتی دیگران میبینند که آن شخص آن کار را انجام میدهد، تعجب میکنند؛ مانند اینکه انسانی بسیار برجسته و شاخص، در خیابان تخمه بشکند. تخمهشکاندن به خودی خود اشکالی ندارد و ذاتاً حرام نیست و اگر همان شخص دور از چشم دیگران این کار را انجام دهد، مرتکب گناه نشده است؛ ولی گاهی به سبب وضعیتی جدید و خاص، همان کار برای همان فرد حرام میشود.
👈علت حرامبودنش هم این است که این کار باعث سقوط معنوی میشود و شخصیت و آبروی او را از بین میبرد و او را در دید دیگران کوچک میکند.
@abolhasanmahdavi
#اقسام_صبر_از_دیدگاه_روایات (۱)
#صبر
✅تقسیم اول۱
🔻در بعضی روایات حضرات معصومان«علیهمالسلام» صبر را به سه قسمت تقسیم کردهاند: صبر در اطاعت و صبر در ترک حرام و صبر در مصیبت و گرفتاری؛ یعنی ناملایماتی که انسان باید در آن صبور باشد، در این سه قِسم خلاصه شده است
🔸برای مثال، حضرت رسول«صلیاللهعلیهوآله» فرمودند:
صبر سهگونه است: صبر در هنگام مصیبت، صبر در طاعت و صبر در معصیت.
این سه قسم بسیار کلی است اما برای واضح شدن جایگاه صبر موثر است.
🔹۱.صبر در اطاعت و انجام وظیفه
👈بخشی از ناملایمات انسان در هنگام انجامدادن وظیفهی دنیوی و اُخروی است، بهخصوص هنگام ادای واجبات؛ یعنی انسان در انجامدادن کارهایی همچون جهاد، حج، اعتکاف و روزه، باید سختیها و ناملایمات بسیاری را تحمل کند.
@abolhasanmahdavi
سیدابوالحسن مهدوی
#عکس_نوشته #صبر #شماره۱۴ @abolhasanmahdavi
#اقسام_صبر_از_دیدگاه_روایات (۲)
#صبر
✅تقسیم اول۲
🔻۲.صبر در گناه و کار قبیح
👈 قسمِ دومِ صبر مربوط به ترک کارهای حرام و نیز کارهای قبیحی است که شاید حرام هم نباشد.
🔹به طور کلی، کارهایی که شرع مقدس اسلام آنها را ممنوع اعلام کرده است، حرام و کارهایی که عقل به دوریکردن از آنها فرمان میدهد قبیح و زشت است. در زبان دین، بخشی از قِسم دوم را به عنوان خلاف مروّت یاد میکنند.
🔸به هرحال، صفت صبر پشتوانهی ترک هر دو نوع کار ممنوع است؛ زیرا هنگام ارتکاب گناه، نفس انسان در سراشیبی سقوط قرار میگیرد و برای اینکه بتواند از ارتکاب گناه صرفنظر کند، به صبر نیازمند است.
🔹در اینباره، از رسول گرامی اسلام«صلیاللهعلیهوآله» میخوانیم:
«المُهاجِرُ مَن هَجَرَ السّوء وَ المُجاهِدُ مَن جاهَدَ هَواهُ»؛ مهاجر کسی است که از بدیها هجرت کند و مجاهد کسی است که با هوای نفسش مبارزه کند.
🔺حقیقتاً ترک گناه و معصیت، جهادی است که به صبر فراوان نیاز دارد.
@abolhasanmahdavi
#عادت_به_گناه #گناه #صبر
❓نکتهی مهمی که در این بحث وجود دارد، این است که گاهی انسان معصیتکار به گناه عادت میکند. اگر کسی به ارتکاب گناه عادت کرد، ترک گناه برای او بسیار دشوار خواهد شد.
حال، پرسش پیشِ رو این است که اگر اسلام دین آسانی است، چرا انسان را برای ترک گناه تحت فشار میگذارد و از او میخواهد به هر صورت، دست از گناه بردارد؛ در حالیکه خودداری از گناه کار بسیار مشکلی است.
✍پاسخ:
در پاسخ به این پرسش باید به دو نکته توجه کرد:
✅اول. تمایل به تکرار گناه
👈سختی ترک گناه به دلیل عادتی است که انسان در اثر تکرار گناه پیدا کرده است.
اگر انسان در اولین مرتبهای که به گناه آلوده شده بود و فرمان الهی را اطاعت میکرد، بهراحتی میتوانست گناه را ترک کند؛ ولی وقتی انسان گناه را تکرار کرد و برایش عادت شد، ترک آن برایش بسیار زحمت دارد.
🔹طبیعتاً فشاری که این شخص برای ترک گناه باید تحمل کند، ارتباطی به دین ندارد؛ زیرا خودش با اختیار خود، به تکرار گناه اصرار کرده است.
✅دوم. آسانی ارتکاب گناه
👈گاهی نیز سختی ترک گناه به سبب این است که انجامدادن آن گناه آسانتر است. وقتی انجامدادن گناه آسان بود، به همان اندازه، ترک آن نیز دشوار میشود؛ مانند نگاههای حرام که بسیاری به آن آلودهاند. معمولاً این افراد به کارهای مُنافی عفت دست نمیزنند؛ اما به نگاه حرام آلوده شدهاند.
🔹اصولاً کاری که به راحتی انجام میشود، اغلب با غفلت همراه است و غفلت هم باعث ضعف مراقبت انسان میشود؛ در نتیجه ترک گناهی که انسان بهآسانی انجامش میدهد، برایش دشوار میشود.
🔸بنابراین، باید بدانیم که مشکلبودن ترک گناه ارتباطی به دین و خدای سبحان ندارد. خدای متعال از بندگان خویش صبرِ متعارف خواسته است و اگر انسان از ابتدا به دستورهای او گوش میداد، به راحتی بنده و عبد مطیع او میشد.
🔻به همین دلیل، بسیار میبینیم که دین برای انجام کارهای صالح، ملاحظهی توان متعارف مردم را کرده و بر آنها آسان گرفته است. شاهد این مطلب، چند نمونه است که در اینجا ذکر می کنیم:
🔹۱. تکمیل واجبات و محرمات با گذشت قرنها توسط انبیا«علیهمالسلام»؛
🔹۲. نزول تدریجی احکام بعد از بعثت حضرت رسول اکرم«صلیاللهعلیهوآله» در طول ۲۳سال؛
🔹۳. وجود احکام ظاهری به جای لزوم احکام واقعی، مثل کفایت طهارت ظاهری همه اشیا؛
🔹۴. وجود حکم اضطراری در صورت سختی احکام اولیه، مثل تیمم؛
🔹۵. وجود حکم تقیّه و ترک کارهای صالح در زمان وجود خطر و سختی برای انجام کارهای صالح.
@abolhasanmahdavi
#اقسام_صبر_از_دیدگاه_روایات (۳)
#صبر
✅تقسیم اول۳
🔻۳.صبر در مصیبتها
👈سختیها و ناملایماتی که در زندگی به انسان میرسد نیز از عرصههایی است که انسان برای تحمل آن به صبر نیاز دارد؛ مانند درگذشت نزدیکان، خشکسالی، زلزله، جنگ، اختلافات خانوادگی و مشکلات شغلی.
🔹پوشیده نیست اگر کسی نتواند در مواجههی با مصیبتها صبور باشد، آسیبهای زیادی را باید تحمل کند؛ یعنی علاوه بر تحمل خودِ گرفتاری، باید تاوان بیصبری را هم بپردازد.
🔸حتی بیصبری ممکن است او را به سستی در باورهای دینی بکشاند که همین یک تأثیر منفی، زندگی دنیوی و اخروی را بهمخاطره میاندازد.
@abolhasanmahdavi
#اقسام_صبر_در_اطاعت_از_خداوند (۱)
#صبر
✅۱.صبر قبل از عمل
🔻خوب است بدانیم که نفس انسان گاهی میخواهد برای خودنمایی و جلوهگری در برابر دیگران، عمل صالحی انجام دهد.
👈سزاوار است که در اینجا با نفس خود مخالفت کند و قبل از انجامدادن عمل، نیتش را خالص سازد.
🔹خلوص نیت مطلب بسیار مهمی است که نفس انسان آن را نمیپسندد. آنچه نفس انسان میپسندد، ریاکاری و نشاندادن عمل به دیگران است؛ برای همین، انسان برای خالصکردن نیت خود به صبر نیاز دارد.
🔸البته ناگفته نماند که صبر قبل از عمل برای کسانی نیاز است که در معرضِ وسوسهی شیطان قرار میگیرند.
جامی دربارهی نیت خالص میگوید:
قصد ما ابروی توست از سجده در محرابها/گر نباشد نیت خالص چه حاصل از عمل
🔹قرآن کریم در سورهی هود آیه۱۱، به صبر قبل از عمل اشاره میکند و میفرماید:
«إلّا الَّذِینَ صَبَرُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ»؛ مگر کسانیکه شکیبایی ورزیده و کارهای شایسته کردهاند.
🔺در این آیه، خداوند سبحان در ابتدا به صبر اشاره کرده و بهدنبال آن انجام عمل صالح را ذکر کرده است.
ادامه دارد.....
@abolhasanmahdavi
#اقسام_صبر_در_اطاعت_از_خداوند
#صبر
✅۲.صبر هنگام عمل
🔻قِسم بعد، صبر در هنگام انجامدادن عمل است؛ یعنی انسان در حینِ انجامدادن خودِ عمل به صبر نیاز دارد تا مبادا کسالت پیدا کند و از ادامهی عمل منصرف شود.
👈خدای متعال نیز در اینباره میفرماید: «نِعمَ أجرُ العامِلینَ*الَّذِینَ صَبَرُوا وَ عَلی رَبِّهِم یَتَوَکَّلُونَ»؛ چه نیکوست پاداش عملکنندگان؛ همان کسانیکه شکیبایی ورزیده و بر پروردگارشان توکل کردهاند.
👈در سورهی مبارکهی بقره نیز میفرماید: «لا تُبطِلُوا صَدَقاتِکُم بِالمَنِّ وَ الأذی»؛ صدقههای خود را با منتگذاری و آزار باطل نکنید.
🔹این آیه تأکید میکند که انسان باید هنگام انجامدادن عمل صالح دقت و مواظبت کند تا مبادا با منت و اذیت، کار نیکوی خود را خراب کند. همین مواظبت هم به صبر و حبسکردن نفس نیاز دارد.
@abolhasanmahdavi
#اقسام_صبر_در_اطاعت_از_خداوند
#صبر
✅۳.صبر بعد از عمل
🔻مرحلهی بعد، صبر بعد از عمل است: انسان عمل خود را افشا نسازد و سابقهی اعمال صالح خود را برای دیگران بازگو نکند؛ ضمن اینکه مواظب باشد بعد از انجامدادن کاری نیکو، دچار عُجب به عمل نشود.
🔹گاهی افشای عمل باعث کمشدن یا از بینرفتن ارزش عمل میشود و آن در جایی است که نیت شخص، سُمعه، به گوش دیگران رساندن، باشد یا بخواهد ریا کند یا خود را در عبادات الهی مستقل ببیند و گمان کند بدون لطف و عنایت خداوند متعال، در انجامدادن کارهای نیکو تواناست. این فرد در این صورت به عُجب دچار شده است.
🔸عطار نیشابوری در حکایت زیبایی این مطلب را بیان کرده و نتیجهی آن را چنین بازگو میکند:
تو گر با حق به شب در رازگویی/
دگر روز آن به فخری باز گویی/
مکن گر بندهی طاعت بهایی/
که آن شرکی بود اندر خدایی/
چو تو بفروختی طاعت به صدبار/
یقین میدان که حق نَبوَد خریدار/
ریا و عُجب، کوه آتشین است/
نمیدانی که کوه دوزخ این است؟/
اگر تو طاعت ابلیس کردی/
چو عُجب آری در آن ابلیس گردی/
جوای عجب تو، گر طاعت جهانی است/
مثال آتشی در پنبهدانی است
🔹قرآن کریم در سورهی محمد«صلیاللهعلیهوآله» آیه۳۳ به صبر بعد از عمل اشاره میکند: «لاتُبطِلُوا أَعمالَکُم»؛ اعمال خود را باطل نکنید.
@abolhasanmahdavi