﷽📜 هر روز یک درس از قرآن کریم ۱۸۷
📖 درس امروز منتخب صفحات ۳۷۳ و ۳۷۴
👌عنوان: مبارزه با کمفروشی
💎آیه: «أَوْفُوا الْكَيْلَ وَلَا تَكُونُوا مِنَ الْمُخْسِرِينَ؛ وَزِنُوا بِالْقِسْطَاسِ الْمُسْتَقِيمِ»؛ (شعراء، آیات ۱۸۱و۱۸۲)
پیمانه را کامل بدهید و ا زکم دهندگان نباشید. و (کالاها را ) با ترازوهای درست، وزن کنید
🖋مقدمه
عدالت ، از اموری است که همه آن را دوست دارند رعایت عدالت در مسائل اقتصادی و مالی در جامعه اسلامی ضروری است و بی توجهی به آن ، موجب فساد و نابسامانی های اقتصادی است که نتیجه ای جز فروپاشی نظام اجتماعی ندارد. در هر کار یا معامله ، انواع تقلب ها و دغل بازی ها ممکن است روی دهد. در این ایه ، به یکی از گناهان بزرگ قوم شعیب ع (اصحاب ایکه) که موجب هلاکت آن ها گردید ، اشاره شده و ما را به رعایت عدالت در پیمانه و نیز در ترازو سفارش کرده است .
📋واژه ها:
اوفوا: کامل ادا کنید (فعل امر از ماده « وفی» باب افعال )
کیل: پیمانه ، مقیاسی که متاع را از نظر حجم با آن می سنجند.
مخسرین : خسارت زنندگان ، ضرر وارد کننده ها (اسم فاعل از ماده « خسر» )
قسطاس : ترازو
📌نکات تفسیری
۱-هشدار اقتصادی
توجه و توصیه به اصلاح امور اقتصادی در اسلام و تأکیدی که درباره رعایت حق الناس و عدالت اقتصادی آمده بیانگر آن است که دین الهی پویا و زنده است و دولت و ملت آن ، باید نه تنها در محراب و مسجد و عبادت ، بلکه در همه لحظه های زندگی حتی در خرید و فروش و معامله حق کسی را ضایع نکنند و پیمانه را کامل ادا کنند و موجبات ضرر و زیان کسی را فراهم نکنند این هشدار و توصیه ، در قرآن مکرر آمده و حتی به ابزار کار معامله و تجارت تصریح شده است. از آیاتی که در آن ، واژه های کیل (پیمانه ) ، میزان (ترازو) قسط (عدالت) آمده است ، آیات ۱۵۲ سوره انعام ، ۸۵ سوره اعراف ، ۸۵ سوره هود ، ۳۵ سوره اسراء و این آیه می باشد.
۲-چگونه حق پیمانه اداء می شود ؟
وقتی پیمانه یا همان مقیاس و ابزار کیل ، پر شود و آن را کم نگیرند و کامل و تمام بدهند ، حق پیمانه اداء شده است. جمله « اوفوا الکیل» یعنی ، پیمانه را پر کنید و حقش را ادا کنید . این امر دلالت می کند که رعایت حق الناس واجب و کم فروشی حرام است . در کم فروشی ، هم می شود پیمانه پر نباشد یا ترازو میزان نباشد و هم می شود جنس ، خالص نباشد ؛ برای نمونه شیر با آب مخلوط باشد یا قیمتش بیشتر باشد یا جنس خوب و بد با هم آمیخته باشد. قران از کم فروشی نهی کرده و ترازوی دقیق و سالم بودن ترازو را لازم می داند.
۳- عوامل کم فروشی و گران فروشی
اگر شخص ، فقط به دنبال سود و سرمایه خویش باشد و آنچه برای خود می پسندد ، برای دیگران نبسندد و از عاقبت ظلم و ستم به دیگران هراسی نداشته باشد برای سودجوئی خود دست به هر کاری می زند. این همان بی تقوایی است قرار گرفتن در موقعیت جغرافیایی و اجتماعی خاص نیز موثر است به قوم حضرت شعیب ع به دلیل داشتن آب و درختان زیاد ، ایکه (یعنی بیشه ) می گفتند . آنان ، چون در منطقه مسیر حجاز به شام ساکن بودند کالایشان را به هر قیمت به مسافران می فروختند از طرفی دیگر زندگی مرفه و ثروت فراوان عامل غرور و غفلت آن ها شده بود. به علاوه نبودن برنامه نظم اقتصادی و قدرت اجرایی برای نظارت ، می تواند مزید بر علت باشد.
۴- آثار گران فروشی
کم فروشی ، یکی از منکرات بزرگ اقتصادی است که سرچشمه از هم گسیختگی نظام اجتماعی بوده و باعث هرج و مرج و فساد در جامعه می شود و چون در آن ، حق الناس ضایع شده است همه آفات لقمه حرام را به دنبال دارد. کسی که حق الناس در مالش باشد اگر مرد ، ورثه حق تصرف ندارد ، زیرا دین بدهکار است و دین بر ارث مقدم است (من بعد وصیه یوصین بها او دین (برای شما نصف میراث زنانتان است ...) پس از انجام وصیتی که کرده اند) طبق روایات خوردن مال حرام ، آثار ویرانگری دارد و کم فروشی نیز نوعی حرام خوری ست خوردن مال حرام دل را سیاه شخص را سخت دل و شیطان را بر انسان مسلط می کند. نیز خیر و برکت مال و عمر را از بین می برد و مانع استجابت دعا و قبولی اعمال می شود. از لقمه حرام ، نطفه حرام و از آن ، فرزند فاسد و مفسد متولد می شود و موجب فساد در جامعه و خانواده می گردد.
۵-« مخسرین » چه کسانی هستند ؟
به کسی که دیگری را در معرض خسارت قرار می دهد ، مخسر می گویند. در این آیه ، خداوند ما را نهی فرموده است از این که از کسانی باشیم که به دیگران ضرر می رسانند این ضرر معنای وسیعی دارد که علاوه بر کم فروشی هر عاملی را که سبب زیان و خسران طرف دیگر در معامله بشود در بر می گیرد. در نتیجه همه سوء استفاده ها ظلم ها و خلافکاری ها در معامله و هر گونه تقلب و تلاش زیانبار چه در کمیت و چه در کیفیت همه در حکم این آیه داخل است و فاعل این امور از گروه « مخسرین» است .
📢پیام ها
۱-اصلاح امور اقتصادی جامعه ، همانند اصلاح امور اعتقادی و عبادی
، ضروری است (اوفوا لکیل)
۲- فساد اقتصادی و تجاری ، بارزترین جلوه بی تقوایی مردم ایکه بود (ولا تکونوا من المخسرین )
۳- ضرر زدن به دیگران ، در ادیان آسمانی ممنوع است (ولا تکونوا من المخسرین )
۴- در عصر شعیب ع نیز ترازوهای دقیق بوده و از استفاده از ترازوهای خراب نهی شده است (وزنوا بالقسطاس المستقیم)
🗄 منبع: تفسیر همراه
🆔 @balaq_ir|بلاغ| balaq.ir
5.64M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
﷽📖 هر صبح و شام با قرآن 📖
🎬 تلاوت صفحه ۳۷۴
📲ویدئو باکیفیت ، ترجمه صوتی
وتفسیر:👈 balaq.ir/post/1265
🆔 @balaq_ir |بلاغ| balaq.ir
5.8M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
﷽📖 هر صبح و شام با قرآن 📖
🎬 تلاوت صفحه ۳۷۵
📲ویدئو باکیفیت ، ترجمه صوتی
وتفسیر:👈 balaq.ir/post/1266
🆔 @balaq_ir |بلاغ| balaq.ir
﷽📜 هر روز یک درس از قرآن کریم ۱۸۸
📖 درس امروز منتخب صفحات ۳۷۵ و ۳۷۶
👌عنوان: مراحل تبلیغ
💎آیه: «وَأَنْذِرْ عَشِيرَتَكَ الْأَقْرَبِينَ»؛ (شعراء، آیه ۲۱۴)
و به خویشان نزدیک تر خود ، اخطار کن
🖋مقدمه
پیامبر اکرم ص در سال سوم بعثت ، با نزول این آیه ، مأمور ابلاغ دعوت خانوادگی شد. تا آن زمان دعوت مخفیانه انجام می گرفت . پس از این امر ، حضرت بستگان نزدیک خویش را به خانه ابوطالب دعوت کرد و حدود چهل نفر از بستگان و نزدیکان پیغمبر ص آن جا حضور یافتند. پس از صرف غذا ، هنگامی که حضرت می خواست وظیفه خود را ابلاغ کند ، ابولهب با گفته های خود ، زمینه را از بین برد، فردای آن روز ، حضرت آن ها را دوباره به غذا دعوت کرد . بعد از صرف غذا ، آن ها را به دین اسلام و توحید دعوت کرد و در پایان فرمود: « کدام یک از شما مرا در این کار یاری خواهید کرد ، تا برادر و وصی و جانشین من باشد؟» حضرت ، سه بار کلامش را تکرار فرمود و در هر بار ، فقط علی ع که نوجوانی پرشور و از همه کوچک تر بود ، برخاست و عرض کرد : « ای پیامبر خدا ! من در این راه ، یار و یاور توأم » پیامبر ص هم دست بر گردن علی ع نهاد و فرمود: ان هذا اخی و وصیی ، و خلیفتی فیکم فاسمعوا له و اطیعوه » جمعیت با خنده تمسخر آمیزی جلسه را ترک کرده به ابوطالب طعنه می زدند که تو را مطیع پسرت کرد. از این قضیه با حدیث « یوم الدار» یا حدیث « منزلت» یاد می کنند.
📋واژه ها:
أنذر: بترسان (فعل امر از ماده « نذر» باب افعال )
عشیره : خویشان ، وابستگان
أقربین : نزدیکان نسبی (از ماده قرب )
📌نکات تفسیری
۱-اصلاحات را از کجا باید آغاز کرد؟
با نگاه به این آیه شریف و آیات قبل و بعد آن ، متوجه می شویم هر کار اصلاحی را باید اول از خود آغاز کرد. بعد به اصلاح فامیل و اطرافیان و اصلاحی را باید اول از خود آغاز کرد . بعد به اصلاح فامیل و اطرافیان و اجتماعات بزرگ تر اقدام کرد. اگر خودمان را نسازیم ، نمی توانیم دیگران را بسازیم و اصلاح کنیم ، لذا معلمان دینی که خودشان عمل کننده هستند ، قطعا موفق تر از دیگران خواهند بود . بدون شک برای اقدام به یک برنامه انقلابی گسترده ، باید از حلقه های کوچکتر و فشرده تر آغاز کرد. چه بهتر این که پیامبر نخستین دعوت خود را از بستگانش آغاز کند که هم به خوبی از سوابق او مطلعند و به سبب محبت خویشاوندی ، سخنان او را بهتر از دیگران گوش می دهند و هم از انتقام خصمانه و کینه توزی دورترند؛ لذا اولین مرحله دعوت عمومی او ، از بستگان نزدیک شروع شد .
۲-پیشتازی در گرایش به حق و قانون الهی
این امر الهی در آیه نشانگر آن است که پیغمبر اکرم ص هیچ گونه ملاحظه کاری و سازشکاری با هیچ کس ندارد. حتی بستگان مشرک خود را نه تنها از دعوت به سوی توحید و حق و عدالت استثناء نمی کند ، بلکه آغاز تبلیغ خود را باید از نزدیکان و قوم و خویش خود آغاز کند. اگر شرک و بت پرستی بد است ، اگر دروغ و حرام خوری گناه است ، باید برای همه باشد و اگر خدا پرستی و توحید، صداقت ، پاکدامنی ، تقوا و طهارت ، راه سعادت است ، باید برای همه چنین باشد این خود دلیلی است بر حقانیت دین اسلام و قرآن و پیغمبر ، پس باید از اندازه های او ترسید و تقوا پیشه کرد و به بشارت های او امیدوار بود ؛ چرا که او برای همه بشیر است و نذیر، (انا ارسلناک بالحق بشیرا و نذیرا) ما تو را به حق ، برای بشارت و بیم دادن فرستادیم )
۳-تبلیغ و مراحل آن
هر کار فرهنگی و تبلیغی ، بدون برنامه ریزی و بدون رعایت مراحل آن به مقصود و نتیجه نخواهد رسید. خداوند ، در بخش انتهایی سوره ، برنامه و خط و مشی پیامبر اسلام ص را ضمن پنج دستور مشخص می کند که این مراحل پله کانی است :
الف) قبل از هر چیز ، شخص پیامبر ص را به اعتقاد هر چه راسخ تر به توحیدی که ریشه دعوت همه پیامبران است فرا می خواند (فلا تدع مع الله الها اخر فتکون من المعذبین ) هیچ معبودی را با خداوند مخوان که عذاب خواهی شد.
ب) مرحله ای فراتر و آن ، دعوت خویاشن است که آیه مورد بحث ما است .
ج) با محبت و تواضع ، از مومنانی که از تو پیروی می کنند ، استقبال کن « واخفض جناحک لمن اتبعک من المومنین» بال و پر خود را برای آن ها بگستر این تعبیر ، کنایه از تواضع همراه محبت و مهر و ملاطفت است.
د) موضع گیری برابر مخالفان « فان عصوک فقل انی بری ء مما تعملون ؛ اگر آن بستگان دعوت شده به مخالفت برخاستند ، نگران نباش و به آن ها بگو: من از کار شما بیزارم»
هـ) برای تکمیل برنامه های گذشته ، بر خداوند عزیز و رحیم توکل کن « وتوکل علی العزیز الرحیم؛ همان خداوندی که زحمات تو را می بیند و از قیام و سجده و حرکت و سکون تو با خبر است و صدای تو را می شنود . آری ؛ بر خدایی توکل کن که از خواسته ها و نیازهای خلق آگاه است ( انه هو السمیع العلیم)
📢پیام ها
۱-ارشاد و تبلیغ ، هم باید با صراحت و سوز باشد و هم روابط فامیلی مانع از آن نباشد (و
انذر عشیرتک الاقربین)
۲-میان بستگان نیز اولویت مطرح است (الاقربین)
۳-پیوند خویشاوندی ، سبب مسئولیت بیشتر می شود (و أنذر عشیرتک)
۴-در نیکی به دیگران (صله ، انفاق ، وام ، ارشاد) نزدیکان انسان مقدمند (وانذر عشیرتک الاقربین)
۵-نزدیکان پیغمبر و رهبران دینی از همه سزاوارترند به رعایت اصول و ارزش ها (و انذر عشیرتک الاقربین)
🗄 منبع: تفسیر همراه
🆔 @balaq_ir|بلاغ| balaq.ir
5.43M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
﷽📖 هر صبح و شام با قرآن 📖
🎬 تلاوت صفحه ۳۷۶
📲ویدئو باکیفیت ، ترجمه صوتی
وتفسیر:👈 balaq.ir/post/1267
🆔 @balaq_ir |بلاغ| balaq.ir
6.31M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
﷽📖 هر صبح و شام با قرآن 📖
🎬 تلاوت صفحه ۳۷۷
📲ویدئو باکیفیت ، ترجمه صوتی
وتفسیر:👈 balaq.ir/post/1268
🆔 @balaq_ir |بلاغ| balaq.ir
از آن خشنود می شوی؛ یعنی آنچه مهم است ، استمرار بقای عمل صالحی است که مایه رضایت تو باشد ، نه این که لشکر و حکومت و تشکیلات وسیع باشد ؛ ولی بدون رضایت تو .
ج) و ادخلنی برحمتک فی عبادک الصالحین مرا به رحمتت در زمره بندگان صالحت داخل گردان بقول صاحب تفسیر اطیب البیان ، مراد از زمره بندگان صالح ، حشر با محمد و آل محمد ص است.
۴-حکومت سلیمان ع جلوه ای از حکومت جهانی حضرت مهدی عج
بین انبیای الهی ، چند نفر مانند پیغمبر اکرم ص حضرت موسی ، حضرت یوسف ، حضرت داود ، حضرت سلیمان ع و .... دارای حکومت بودند . در بین این ها ، حکومت پدر و پسر (حضرت داوود و سلیمان ع ) ویژگی هایی دارد که برقراری عدالت و دفع ظلم حتی از حشرات یکی از جلوه های آن است که در قرآن بیان شده ؛ یعنی مورچگان نیز از زیر دست و پا ماندن در امانند و این ، اوج عدالت و سلامت محیط زیست، حتی برای مورچگان است . این ، چیزی بود که ملکه مورچگان به آن اعتراف کرد.
ا ز این نظم ، تدبیر، امنیت ، عدالت و جلوگیری از ظلم در حکومت حضرت سلیمان ، می توان به ابعاد گسترده عدالت در حکومت جهانی مهدی موعود عج پی برد ، همان منجی کل که وارث تمام انبیاء و بندگان صالح است.
📢پیام ها
۱-از نحوه خندیدن ، دعا کردن و عکس العمل انبیای بزرگ برابر برخوردهای تحقیر امیز ، باید الگو گرفت. (فتبسم ضاحکا من قولها)
۲-در سیستم اداری و حکومتی به ریزترین امور و کوچکترین افراد باید توجه کرد (فتبسم ضاحکا من قولها)
۳-شکرگزاری و بندگی در درگاه حق نیازمند امداد الهی است (رب اوزعنی ان اشکر نعمتک)
۴-لزوم به کارگیری نعمت ها در مسیر سازندگی و جلب رضایت حق (ان اعمل صالحا)
۵-ضرورت استفاده از دعا برای خود و والدین در حل معضلات فردی و اجتماعی (قال رب اوزعنی ... فی عبادک الصالحین )
🗄 منبع: تفسیر همراه
🆔 @balaq_ir|بلاغ| balaq.ir
﷽📜 هر روز یک درس از قرآن کریم ۱۸۹
📖 درس امروز منتخب صفحات ۳۷۷ و ۳۷۸
👌عنوان: رحمت و مقام بندگی
💎آیه: «"فَتَبَسَّمَ ضَاحِكًا مِنْ قَوْلِهَا وَقَالَ رَبِّ أَوْزِعْنِي أَنْ أَشْكُرَ نِعْمَتَكَ الَّتِي أَنْعَمْتَ عَلَيَّ وَعَلَى وَالِدَيَّ وَأَنْ أَعْمَلَ صَالِحًا تَرْضَاهُ وَأَدْخِلْنِي بِرَحْمَتِكَ فِي عِبَادِكَ الصَّالِحِينَ»؛ (نمل، آیه ۱۹)
پس (سلیمان ) از گفته او با تبسمی خندان شد و گفت : « پروردگارا! به من الهام کن تا شکر نعمتی را که بر من و بر پدر و مادرم ارزانی داشته ای به جا آورم و کار شایسته مورد پسند تو انجام دهم و مرا به رحمت خود ، در زمره بندگان شایسته ات درآورد.
🖋مقدمه
علت نام گذاری سوره نمل به این نام ، به مناسبت آیه هجدهم این سوره است که در آن ، داستان مورچگان و حضرت سلیمان آمده است . در این آیه شریف ، داستان عکس العمل سلیمان را مقابل سخن یکی از مورچه ها که به دیگران گفته : « یا ایها النمل ادخلوا مساکنکم لا یحطمنکم سلیمان و جنوده ؛ به داخل لانه هایتان بروید، تا لگد مال لشکر سلیمان نشوید» با هم مرور خواهیم کرد .
📋واژه ها:
تبسم : لبخند زد (فعل ماضی از ماده « بسم» باب تفعل )
اورع : الهام کن (فعل امر از ماده « وزع» باب افعال )
ترضا : راضی شوی ، خوشنود شوی (فعل مضارع از ماده « رضی» )
📌نکات تفسیری
۱-نحوه خنده و علت آن
(فتبسم ضاحکا) از این عبارت معلوم می شود نحوه خندیدن حضرت سلیمان تبسم گونه بود ؛ یعنی خندید ، ولی نه به صورت قهقهه و بلند بلکه آهسته و با تبسم. در روایات هم از قهقهه و خنده با صدای بلند نهی شده است . اما این که علت خندیدن آن حضرت چه بوده است از عبارات (من فوقها) فقط می شود این قدر فهمید که آن حضرت ، از حرف آن مورچه که گفت: « ای مورچگان ! به خانه های خود بروید ، تا سلیمان و لشکریانش شما را نا آگاهانه پایمال نکنند » خنده اش گرفت: در این که کجای این حرف مورچه خنده دار است ، در این باره احتمالاتی مطرح شده است :
الف) این خنده شادی بود ؛ چون حضرت متوجه شد حتی مورچگان به عدالت او و لشکریانش معترفند و تقوای آن ها را می پذیرند.
ب) خنده ، به سبب قدرتی بود که خدا به او داده است ؛ چون در عین شور و هیجان عظیم لشکر ، از صدای مورچه نیز غافل نمانده و حرف او را شنیده است.
ج) خنده ، به سبب عجیب بودن خود این قضیه است ، چون مورچه ای ، همنوعان خود را از لشکر عظیم سلیمان برحذر داشته ، به آن ها می گوید: چون متوجه شما نیستند ، شما را پایمال و لگدکوب می کنند.
۲-چگونگی تقاضای شکر در دعای سلیمان
از دعای حضرت سلیمان می فهمیم حاکمان الهی ، چگونه عبادت و مناجات می کنند و از خدا چه چیزی برای چه مقصدی می خواهند ؟ او با آن همه قدرت، از خدا ادای شکر و استفاده از این نعمت ها در مسیر رضای او و آسایش بندگانش را مطلبد. جالب این که آن حضرت ، با جمله « اوزعنی» آغاز می کند که مفهومش الهامی از درون و جمع کردن تمام نیروهای باطنی برای انجام وظیفه است ؛ یعنی : خدایا! راه و رسم شکر نعمت ها را به من الهام کن ؛ چون شکر، فقط زبانی نیست ، بلکه عمل و نحوه استفاده از نعمت ها مهم است ؛ لذا در این زمینه ، بدون لطف حق مشکل است انسان به مقصد برسد. با آوردن (انعمت علی و علی و الدی) هم به نعمت هایی چون نبوت و سلطنت خودش و هم به پاکی والدین خود و مقام عظیم آن ها اشاره کرده و از تهمتی که به والدین او در کتب تحریف شده آمده ، جواب داده است . چون در قرآن به کسانی که نعمت داده شده اند تصریح شده است ، لذا با این دعا آن ها را جزو این گروه خاص و اهل هدایت و صراط مستقیم قرار داده است علاوه بر این ، انعام به پدر و مادر است و از آن ها ارث برده است .
۳-سلیمان و دعایش
یکی از بهترین دعاها، دعاهای قرآنی است که از قول انبیای بزرگ الهی نقل شده است ناقل و خبرنگار این داستان ها ، خود خداوند عالم است که از بهترین ، عالی ترین و مطمئن ترین خبرنگاران و قصه گویان عالم است . البته همه این قصه ها ، جنبه تربیتی و هدایتی و دینی دارد که باید از آن ها عبرت گرفت. به هر حال سلیمان پیغمبر ص از حرف آن مورچه فقط نخندید، بلکه با آن همه لشکر و سپاه عظیم و قدرت و شوکت بی نظیر ، و آن علم و سلطنت و عزت ، از حرف یک حیوان ریز و کوچک متوجه خدای بزرگ شد و دست ها را به سوی آسمان بلند کرد و از درگاه بی کران الهی چندین تقاضای مهم و اساسی کرد که عبارتند از :
الف) و قال رب اوزعنی ان اشکر نعمتک التی انعمت علی و علی والدی گفت: « پروردگارا! راه و رسم شکر نعمت هایی را که بر من و پدر و مادرم ارزانی داشته ای به من الهام فرما، تا بتوانم این همه نعمت های عظیم را در راهی که تو فرمان داده ای و مایه خشنودی تو است به کار گیرم و از مسیر حق منحرف نگردم که ادای شکر این همه نعمت ، جز به مدد و یاری تو ممکن نیست »
ب) و ان اعمل صالحا ترضاه مرا توفیق ده ، تا عمل صالحی به جای آورم که تو