پایگاه فرهنگیتبلیغی بلاغ
﷽📜 هر روز یک درس از قرآن کریم ۲۴۵
📖 درس امروز منتخب صفحات ۴۸۹ و ۴۹۰
👌عنوان: سفر و نعمت های الهی
💎آیه: «وَالَّذِي خَلَقَ الْأَزْوَاجَ كُلَّهَا وَجَعَلَ لَكُمْ مِنَ الْفُلْكِ وَالْأَنْعَامِ مَا تَرْكَبُونَ ﴿۱۲﴾ لِتَسْتَوُوا عَلَى ظُهُورِهِ ثُمَّ تَذْكُرُوا نِعْمَةَ رَبِّكُمْ إِذَا اسْتَوَيْتُمْ عَلَيْهِ وَتَقُولُوا سُبْحَانَ الَّذِي سَخَّرَ لَنَا هَذَا وَمَا كُنَّا لَهُ مُقْرِنِينَ ﴿۱۳﴾»؛ (سوره زخرف آیات ۱۲ و ۱۳)
و همان کس که همه اصناف موجودات را آفرید و برای شما از کشتی ها و دام ها چیزهایی قرار داد که بر آن ها سوار می شوید تا بر پشت آن ها قرار گیرید؛ آن گاه نعمت پروردگارتان را وقتی که بر آن ها قرار گرفتید، به یاد آورید و بگوئید: منزه است آن کسی که این را برای ما مسخر کرد و ما بر آن، توانا نبودیم و همانا ما به سوی پروردگار خویش بازخواهیم گشت.
🖋مقدمه
یکی از شیوه های قرآن برای یادآوری نعمت، شمردن نعمت های مختلف است. انسان ها به وجود نعمت ها عادت می کنند و عادت، سبب غفلت از اهمیت آن نعمت ها میشود؛ لذا یادآوری، سبب دوری از فراموشی می شود. خداوند در قرآن مجید، گاه نعمت هایش را متذکر شده و در پی آن، توجه انسان را به خالق نعمت ها متوجه ساخته و بخشی از وظایف را در قبال این نعمت ها یادآوری کرده است. این آیات و آیات قبلی، برخی از نعمت های الهی را به شماره درآورده است.
📋واژه ها:
ترکبون: سوار می شوید: (فعل مضارع از ماده « رکب»)
لتستووا: تا مستقر شوید (فعل مضارع منصوب به « ان» مقدر از ماده « سوی» باب افتعال)
سخر: مسخر کرد (فعل ماضی از ماده « سخر» باب تفعیل)
مقرنین: توانایان (اسم فاعل از ماده « قرن» باب افعال)
منقلبون: بازگشت کنندگان (اسم فاعل، از ماده « قلب» باب انفعال)
📌نکات تفسیری
۱-یادآوری نعمت ها
از جمله نعمت ها، آفرینش موجودات به صورت زوج است که هزار حکمت و موهبت در این گونه خلقت نهفته است . نعمت دیگری که خداوند به انسان ها ارزانی داشته و در حقیقت انسان ها را با چنین عنایتی گرامی داشته است توانائی استفاده ز مرکب ها برای سیر در دریا و خشکی است این موهبت خدا فقط شامل حال انسان ها است ؛ همان گونه که در آیه ۷۰ سوره اسراء بدان اشاره دارد: (و لقد کرمنا بنی آدم و حملنا هم فی البر و البحر و رزقناهم من الطیبات و فضلناهم علی کثیر ممن خلقنا تفضیلا ) با کمی دقت می بینیم که فعالیت انسان و گسترش زندگی او به واسطه مرکب ها چندین برابر شده و او را در مسیر رسیدن به نعمت های الهی دیگر یاری می کنند، به طوری که اگر چنین نبود، چه بسا این همه ارتباط ها انجام نمی گرفت و فواید این جا به جایی و تحرک نصیب انسان نمی شد .
۲-تسلط انسان بر موهبت های طبیعی
همان گونه که پیش تر اشاره شد، خداوند طبیعت و حیوانات را در اختیار انسان قرار داده است ؛ به طوری که می تواند با آسایش و اطمینان، از آنها برای سفره های خویش بهره برد. بدیهی ست رام و راهور بودن طبیعیت و حیوانات نیز لطف الهی است که شامل حال انسان شده، و گرنه انسان چگونه می توانست این حیوانات وحشی را که هم جثه ای عظیم دارند و هم دارای قدرت بدنی زیادی هستند، رام کند، چنان که می بینیم اگر حیوانی خشمگین شود، کسی نمی تواند مقابلش ایستادگی کند. همچنین دریا و بادهای مخالف و موافق را چه کسی جز خداوند می توانست چنین در اختیار انسان قرار دهد، تا بتواند کشتی های غول آسا را چنین بر دریاها براند؟ شکی نیست که انسان ، مقابل قدرت بادها و دریاها ناتوان است، همان گونه که هر از چند گاهی خبر در هم شکستن کشتی ها یا غرق شدن آن ها به ما می رسد و ملوانان چیره و زبردست چگونه می توانست بر دریا و بادها چیره شود. خداوند چه زیبا، از زبان ما سخن رانده است که : سبحان الذی سخر لنا هذا و ما کنا له مقرنین) منزه است آن کس که این را برای ما مسخر کرد و ما بر آن توانا نبودیم .
۳-انسان و نعمت ها
انسان، مقابل هر نعمتی که منعم به او ارزانی بدارد، فطرتا چند عکس العمل خواهد داشت .
الف) توجه به آفریننده نعمت
هر کس هنگام بهره مندی از نعمتی، به صورت فطری متوجه عطا کننده آن می شود و دقت در هر نعمتی که چگونه در اختیار قرار گرفته، او را متحیر و متعجب می سازد . وقتی بر روی کشتی یا حیوان راهواری آرام و قرار می گیرد، با اندک تأملی به عظمت این کارپی برده و توجهش به خالق جلب می شود که اگر عنایت خداوند نبود و این ویژگی ها را برای آب و کشتی قرار نمی داد، چگونه ممکن بود این کشتی عظیم به روی آب یا این حیوان چنین رام گردد و در خدمت او قرار گیرد؟
ب) تحسین و تقدیر
انسان، پس از تأمل و دقت در آن و کشف برخی از رازهای آفرینش ،زبان به تحسین و سپاسگزاری از خالق می گشاید و چنین قادر و توانائی را منزه از هر گونه نقص و عیب می داند. از آنچه گذشت می توان چنین نتیجه گرفت که انسان، مقابل هر نعمتی که خداوند به او ارزانی می دارد، دو وظیفه مهم
پایگاه فرهنگیتبلیغی بلاغ
دارد که فطرت، او را رهنمون می سازد و باید توجه داشته باشد که مبادا دچار غفلت و فراموشی شود: ۱-یاد خدا در همه حال ۲-تنزیه خداوند از همه کاستی ها
۴-دعا به هنگم سفر
قرآن، دعاهایی به مومنان تعلیم داده است که هنگام بهره گیری از مواهب الهی بخوانند. بعضی از این دعاها، مخصوص مسافرت و امنیت در سفر است که در ذیل به برخی از آن ها اشاره می شود:
۱-به نوح دستور می دهد: (فاذا استویت انت و من معک علی الفلک فقل الحمد لله الذی نجانا من القوم الظالمین) هنگامی که تو و کسانی که با تو هستند، بر کشتی سوار شدید، بگو: ستایش خدایی را که ما را از قوم ستمگر نجات بخشید.
۲-هنگام فرود و نزول، به حضرت نوح چنین دستور می دهد که بگو: (و قل رب انزلنی منزلا مبارکا و انت خیر المنزلین)
پروردگارا! مرا در منزلگاهی پر برکت فرود آر، و تو بهترین فرود آورندگانی
۳-در حالات پیامبر اسلام ص آمده است که هر گاه پای خود را در رکاب می گذاشت می فرمود: « بسم الله» وهنگامی که بر مرکب استقرار می یافت، می فرمود: الحمد الله علی کل حال، سبحان الذی سخر لنا هذا و ما کنا له مقربین و انا الی ربنا لمنقلبون .
۴-از مجموع روایاتی که در کتب روایی از جمله بحارالانوار و کافی و ... نقل شده است، چنین استفاده میشود که یکی از خواص این آیه، بیمه مساقر و وسیله مسافرت وی می باشد. از پیامبر اکرم ص نقل شده است که فرمود: « من قال اذا رکب الدابه بسم الله لا حول و لاقوه الا بالله ... سبحان الذی سخر لنا هذا و ما کنا مقرنین ، حفظت دابته و نفسه» هر کس هنگام سوار شدن بر مرکب « بسم الله لا حول و لا قوه الا بالله ...» بگوید و آیه « سبحان الذی سخر لنا هذا ...» را بخواند خداوند او و مرکبش را حفظ می کند.
۵-آخرین سفر
از آن جا که قرآن، کتاب هدایت بشر است پس از یادآوری هر نعمتی نکات لازم را برای پرهیز از هر گونه لغزش و انحراف یادآوری می نماید. این جا نیز پس از بیان این که خداوند دریاها و خشکی را به تسخیر شما درآورد و با وسایل راهوار می توانید به سیر و سفر بپردازید، انسان را متوجه آخرین سفر می کند که به یاد داشته باشید که این همه نعمت که خداوند به شما داده و همه چیز را مسخرتان کرده است، دائمی نیست، بلکه فناپذیر است؛ حتی خودتان نیز فانی هستید و بازگشتتان نیز به سوی پروردگار خواهد بود؛ بنابراین انسان در هر حال که نعمتی به او عنایت شده ، نباید مغرور شود و تصور کند که این نعمت، برای او دائمی است. بلکه به یاد داشته باشد که دنیا، دار فنا است ، نه دار بقا و ما همه در این سفر، به سوی پروردگارمان خواهیم شتافت (و انا الی ربنا لمنقلبون) این توجه، مانع طغیانگری و مغرور شدن به نعمت ها می گردد.
📢پیام ها
۱-خداوند آفریدگار همه انواع و اقسام موجودات هستی است (خلق الازواج کلها)
۲-همه علومی که انسان ها دارند و تمام صنایعی که امروزه انسان از آن بهره می گیرد، باالهام الهی و با استفاده از قوانینی است که خداوند در آفرینش به ودیعه گذارده است (و جعل لکم من الفلک)
۳-از آن جا که انسان های برخوردار از نعمت، در خطر غفلت از یاد خدا هستند، بنابراین بهره گیری از نعمت ها باید همراه یاد خدا و تشکر از او باشد، نه سبب غرور و غفلت (لتستووا .... ثم تذکروا)
۴-بازگو کردن نعمت، از مراحل اساسی شکر آن است (و تقولوا ... )
۵-اعتراف به عجز و ناتوانی خویشتن برابر خداوند، نمودی از روحیه شکر و سپاس در انسان است (سبحان الذی سخر لنا هذا و ما کنا له مقرنین)
۶-هر سفری می تواند یادآور سفر آخرت باشد؛ لذا توجه به سفرها و دعاهای وارده به هنگام سفر ، یادآور بازگشتمان به سوی خدا خواهد بود (انا الی ربنا لمنقلبون)
🗄 منبع: تفسیر همراه
🆔 @balaq_ir|بلاغ| balaq.ir
4.99M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
﷽📖 هر صبح و شام با قرآن 📖
🎬 تلاوت صفحه ۴۸۹
📲ویدئو باکیفیت ، ترجمه صوتی
وتفسیر:👈 balaq.ir/post/1385
🆔 @balaq_ir |بلاغ| balaq.ir
5.38M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
📹 ببینید| شعرخوانی آقای مجید تال در دیدار روز گذشته مداحان با رهبر انقلاب. ۱۳۹۷/۱۲/۷
📥 نسخه کامل مداحیهای روز گذشته مداحان در حضور رهبرانقلاب👇
http://farsi.khamenei.ir/video-content?id=41812
5.62M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
﷽📖 هر صبح و شام با قرآن 📖
🎬 تلاوت صفحه ۴۹۰
📲ویدئو باکیفیت ، ترجمه صوتی
وتفسیر:👈 balaq.ir/post/1386
🆔 @balaq_ir |بلاغ| balaq.ir
پایگاه فرهنگیتبلیغی بلاغ
﷽📜 هر روز یک درس از قرآن کریم ۲۴۶
📖 درس امروز منتخب صفحات ۴۹۱ و ۴۹۲
👌عنوان: عاقبت اعراض از یاد خدا
💎آیه: «وَمَنْ يَعْشُ عَنْ ذِكْرِ الرَّحْمَنِ نُقَيِّضْ لَهُ شَيْطَانًا فَهُوَ لَهُ قَرِينٌ»؛ (سوره زخرف آیه ۳۶)
و هر کس از یاد خدای رحمان اعراض کند، برای او شیطانی قرار می دهیم که همدم او خواهد بود.
🖋مقدمه
آیات و نشانه های الهی که غفلت را از انسان دور کرده و او را به یاد خدا می اندازد، کم نیست. بعضی از انسان ها وقتی آیات الهی را می بینند، متذکر شده، خدا را یاد می کنند این افراد، همان متقین هستند که خداوند، به سرانجام خوب آنان اشاره کرده و فرمود: (والاخره عند ربک للمتقین) و آخرت، نزد پروردگارت از آن پرهیزگاران است.
ولی عده ای دیگر از انسان ها از یاد خدا غافل شده و او را فراموش می کنند. خداوند در این آیه شریف، به سرانجام سخت این افراد و یکی از آثار مرگبار دلبستگی به دنیا اشاره کرده است که به آن خواهیم پرداخت.
📋واژه ها:
یغش: اعراض می کند، روی بر می گرداند (فعل مضارع مجزوم از ماده « عشو»)
نقیض: مسلط می کنیم (فعل مضارع از ماده « قیض» باب تفعیل)
📌نکات تفسیری
۱-چرا خداوند در این آیه به جای « یعرض» از « یغش» استفاده کرده است ؟
« عشی ، یعشی» از باب « علم ، یعلم» درباره کسی گفته می شود که چشمانش دچار آفتی شده باشد که هیچ نبیند یا تنها شبکور باشد؛ ولی « عشا، یعشو» از باب « نصر، ینصر» که در این آیه است درباره کسی گفته می شود که خود را به کوری یا شبکوری زده باشد، بدون این که در چشمانش آفتی باشد. خداوند در این آیه کسی را که رحمت عام خداوند را می بیند و بازهم از خدا اعراض می کند، به کسی تشبیه کرده است که چشمانش آفتی ندارد و خود را به کوری یا شبکوری زده است. تعبیر « الرحمن» اشاره لطیفی است به این که آن ها چگونه از خدایی که رحمت عامش همگان را فراگرفته است ، رویگردان می شوند و از او غافل می گردند؟
۲-منظور از « یاد رحمان» چیست؟
یادخداوند، این است که انسان در همه حالات، خدا را فراموش نکند ، در آسایش و سختی، سلامتی و مریضی ، غنا و فقر ، پنهان و آشکار،همیشه و همه جا به یاد خدا باشد. همچنین در انجام واجبات خدا را یاد کند و از آن غافل نشود. در رویایی با گناه، خدا را یاد کند و از آن بپرهیزد امیرالمومنین علی ع می فرماید: من تصدی بالاثم اعشی عن ذکر الله
هر کس آلوده به گناه شود،از یاد خدا رویگردان شده است ...
از جمله مصادیق ذکر الهی، قرآن است؛ « نحن نزلنا الذکر ...» ما ذکر (قرآن) را نازل کردیم» و از جمله وسایلی که انسان را به یاد خدا وا می دارد ، نماز است ؛ « اقم الصلاه لذکری» نماز را برای یاد من بپادار» بنابراین هر کس درباره قرآن و نماز کوتاهی کند، در واقع از یاد خدا اعراض کرده است.
۳-آیا جمله « نقیض» سلب اختیار را نمی فهماند؟
روشن است که جا ندارد کسی از این آیه تصور جبر کند؛ زیرا « نقیض» جواب « من یعش» می باشد و به این معنا است که هر کس از یاد خدا رویگردان شود، نتیجه آن ، تقییض و تسلط شیطان بر او است ، همان طور که در آیات دیگری نیز می خوانیم : « نسوا الله فنسیهم ؛ خدا را فراموش کردند و خدا (نیز) آن ها را فراموش کرد » بنابراین، تسلط شیطان نتیجه عمل خود انسان است ، هر چند نسبت دادن آن به خداوند نیز به عنوان مسبب الاسباب بودن، صحیح است. از آیات دیگری از قرآن نیز فهمیده می شود که شیطان، بر بنده های خدا تسلط ندارد: (ان عبادی لیس لک علیهم سلطان) تو هرگز بر بندگان من، سلطه ای نخواهی یافت. بلکه تسلط شیطان تنها بر کسانی است که با اختیار خود به شیطان عشق ورزیده و او را پرستش می کنند: (انما سلطانه علی الذین یتولونه و الذین هم به مشرکون) تسلط او تنها بر کسانی است که او را به سرپرستی خود برگزیده اند و آن ها که به او (خدا) شرک می ورزند ( و به فرمان شیطان ، گردن می نهند)
۴-تسلط و همنشینی شیطان
یکی از آثار دلبستگی به دنیا، تسلط و همنشینی شیطان است . « قیض» به معنای پوست روی تخم مرغ است، سپس به معنای مستولی ساختن چیزی بر چیز دیگر آمده است . جمله « نقیض» با توجه به مفهوم لغوی آن، هم بر استیلای شیاطین دلالت دارد و هم بر قرین بودن آن ها در عین حال ، جمله « هو له قرین» بعد از آن آمده است تا این معنا را تأکید کند که شیاطین از این گونه افراد هرگز جدا نمی شوند. عاقبت همنشینی دایمی شیطان با این افراد، آن است که آن ها را از راه خدا باز می دارد ، ولی این افراد گمان می کنند هدایت یافتگان حقیقی هستند: و انهم لیصدونهم عن السبیل و یحسبون انهم مهتدون) و آن شیاطین، همیشه آن مردم از خدا غافل را از راه خدا بازدارند و به ضلالت افکنند و پندارند که هدایت یافته اند.
📢پیام ها
۱-سلطه شیطان، در اثر اعمال خود ما است (و من یعش .... نقیض)
۲-دل یا جای رحمان است یا شیطان (و من یعشی عن ذکر الرحمن نقیض له شیطانا)
۳-همدمی با شیطان، کیفر الهی برای اعراض
پایگاه فرهنگیتبلیغی بلاغ
6.2M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
﷽📖 هر صبح و شام با قرآن 📖
🎬 تلاوت صفحه ۴۹۱
📲ویدئو باکیفیت ، ترجمه صوتی
وتفسیر:👈 balaq.ir/post/1387
🆔 @balaq_ir |بلاغ| balaq.ir
@Maddahionlin09c370205e-5c7949287a1ed8d5958bd687.mp3
زمان:
حجم:
2.93M
5.38M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
﷽📖 هر صبح و شام با قرآن 📖
🎬 تلاوت صفحه ۴۹۲
📲ویدئو باکیفیت ، ترجمه صوتی
وتفسیر:👈 balaq.ir/post/1388
🆔 @balaq_ir |بلاغ| balaq.ir