﷽📜 درسی از قرآن کریم{منتخب صفحات ۹و۱۰}
👌عنوان: مسئولیت در برابر نعمتها
💎آیه " وَإِذِ اسْتَسْقَى مُوسَى لِقَوْمِهِ فَقُلْنَا اضْرِبْ بِعَصَاكَ الْحَجَرَ فَانْفَجَرَتْ مِنْهُ اثْنَتَا عَشْرَةَ عَيْنًا قَدْ عَلِمَ كُلُّ أُنَاسٍ مَشْرَبَهُمْ كُلُوا وَاشْرَبُوا مِنْ رِزْقِ اللَّهِ وَلَا تَعْثَوْا فِي الْأَرْضِ مُفْسِدِينَ" بقره، آیه۶۰
و [به خاطر بیاور] زمانی را که موسی برای قوم خویش طلب آب کرد؛ به او دستور دادیم عصای خود را بر سنگ مخصوص بزن؛ ناگاه دوازده چشمه آب از آن جوشید، به طوری که هر یک [از طوایف دوازده گانه بنی اسرائیل]، چشمه مخصوص خود را می شناخت، [و گفتیم] از روزی های الهی بخورید و بیاشامید و در زمین فساد نکنید و فساد را گسترش ندهید.
🖋مقدمه
در آیات قرآن ۴۲ مرتبه واژه "کلوا" امده است که نشان می دهد استفاده نکردن از نعمتهای الهی مردود است. در بعضی آیات نیز شرایطی را برای خوردن بیان نموده؛ می فرماید "کلوا مما فی الارض حلالا طیبا" ؛ (از آنچه در زمین حلال و پاکیزه است، بخورید) همان، آیه ۱۶۸.
در بعضی آیات (بقره ۶۰ و ۱۶۸، سبأ ۱۵) نیز به وظیفه سنگین انسان در مقابل نعمت ها اشاره شده که آیه فوق یکی از این آیات است.
📋واژه ها
استسقی: طلب آب کرد (فعل ماضی از ماده "سقی" باب استفعال)
انفجرت: جوشید (فعل ماضی از ماده فجر باب انفعال)
عین: چشمه
لا تعثوا: سرکشی و فساد نکنید (فعل مضارع مجزوم از ماده عثوا یا عثی)
📌نکات تفسیری
۱- تفاوت "انفجرت" با "انبجست"
"انفجرت" در آیه مورد بحث، به معنای جریانِ شدید آباست؛ ولی "انبجست" به جریان خفیف و ملایم آب گفته می شود. ممکن است تعبیر "انبجست" در آیه ۱۶۰ سوره اعراف، به مرحله ابتدایی جریانِ آب اشاره باشد. تا مایه وحشتِ آنها نشده و بنی اسرائیل به خوبی بتوانند آن را مهار کنند، در حالی که "انفجرت" به مرحله نهایی آن-که شدتِ جریانِ آب است_ اشاره دارد. (برگرفته از تفسیر نمونه، ج ۱، ص ۲۷۴).
۲- نعمت و مسئولیت
بعد از بیان اینکه خداوند با معجزه، نعمت را بر بنی اسرائیل کامل کرده، یک قانون کلی برای بشر بیان می کند: : (آیه بالا بیاید علائم پاک می شود)
"کلوا واشربوا من رزق الله و لا تعثوا فی الارض مفسدین"
این فرمان الهی برای همه انسانها و برای همیشه است.
در این آیه شریف، خداوند به حلیّت استفاده از نعمت ها اشاره می کند؛ ولی در مقابل، مسئولیت آن را برای انسان بیان می کند . شخص مومن، در برابر استفاده از نعمت ها، به شکر نعمت می پردازد، از اعضا و جوارح خود، در مسیری که خداوند اجازه داده است، استفاده می کند؛ به جایی قدم می گذارد که خداوند راضی است؛ به جایی می نگرد و به صدایی گوش می دهند که خداوند اجازه داده است. اگر از نعمت های مادی استفاده می کند، هدفش آن است که قوت گرفته، بتواند خداوند را عبادت کند، نه اینکه به فساد بپردازد. در این آیه به مسئولیت سنگین انسان، در برابر نعمت ها اشاره می کند.
۳- ارتباط "لا تعثوا" با "مفسدین"
بسیاری از انسانها، وقتی شکمهایشان سیر و نیازهایشان برطرف می شود، خدا را فراموش و در زمین فساد می کنند؛ از این رو خداوند می فرماید : "لا تعثوا".
جمله "لا تعثوا" همان معنای افساد را می رساند ولی با تأکید و شدتِ بیشتر. البته این احتمال نیز وجود دارد که مجموع "لا تعثوا فی الارض مفسدین" به این حقیقت اشاره داشته باشد که فساد، از نقطه کوچکی شروع می شود و گسترش و شدت می یابد. به تعبیر دیگر، "مفسدین" به آغاز برنامه های فسادانگیز اشاره دارد و "تعثوا" به ادامه و گسترش آن.( همان، ج ۱، ص۲۷۳)
📢پیام ها
۱- کسی که رهبری جامعه را بر عهده دارد، باید علاوه بر تلاش برای گسترش معنویت در جامعه، به فکر معاش مردم نیز باشد؛ همانگونه که پیامبران نیز در فکر تامین نیازهای مادی مردم بودند{استسقی موسی لقومه}.
۲- قوانین طبیعت، محکوم اراده خداوند است. او هم سبب ساز است و هم سبب سوز. آتشی که همیشه می سوزاند، به اراده خداوند برای حضرت ابراهیم علیه السلام باغ می شود. اینجا نیز یک عصا، در دست یک نفر، یک بار آب را می خشکاند و بار دیگر، آب را جاری می سازد(اضرب، فانفجرت).
۳- توزیع منظم و عادلانه و حساب شده، مایه امنیت و صفا است و مانع پیداشدنِ اختلاف ( قد علم کل اناس مشربهم).
۴- خوردن و آشامیدن ممنوع نیست؛ ولی بهره گیری از نعمت های الهی، نباید زمینه ساز فساد شود[کلوا و لا تعثوا]. برگرفته از تفسیر نور، ج۱، ص ۱۲۳و ۱۲۴.
🗄منبع: تفسیر همراه
🆔 @balaq_ir|بلاغ| balaq.ir
5.15M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
﷽📖 هر صبح و شام با قرآن 📖
🎬 تلاوت صفحه ۱۰ #قرآن کریم
فیلم باکیفیت ، ترجمه صوتی و تفسیر:
balaq.ir/post/891 👈:ببینید📱
🆔 @balaq_ir |بلاغ| balaq.ir
7.09M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
هشدار صریح رهبر انقلاب به مسئولین:
🔰 گره زدن حلّ مسائل کشور به #برجام یک خطای بزرگ است
https://gap.im/khattehezbollah
5.36M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
﷽📖 هر صبح و شام با قرآن 📖
🎬 تلاوت صفحه ۱۰ #قرآن کریم
فیلم باکیفیت ، ترجمه صوتی و تفسیر:
balaq.ir/post/892 👈:ببینید📱
🆔 @balaq_ir |بلاغ| balaq.ir
﷽📜 درسی از قرآن کریم{منتخب صفحات۱۱و۱۲}
👌عنوان: میثاق الهی
💎آیه: وَإِذْ أَخَذْنَا مِيثَاقَ بَنِي إِسْرَائِيلَ لَا تَعْبُدُونَ إِلَّا اللَّهَ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا وَذِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَقُولُوا لِلنَّاسِ حُسْنًا وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ ثُمَّ تَوَلَّيْتُمْ إِلَّا قَلِيلًا مِنْكُمْ وَأَنْتُمْ مُعْرِضُونَ/ بقره ۸۳
و [به یاد آرید] زمانی که از بنی اسرائیل پیمان گرفتیم جز خداوند یگانه را پرستش نکنید و به پدر و مادر و خویشان و یتیمان و بینوایان، احسان کنید و با مردم، با زبان خوش سخن بگویید و نماز را برپای دارید و زکات بدهید؛ اما شما [با اینکه پیمان بسته بودید]، جز عده کمی، سرپیچی کردید و روی گردان شدید.
🖋مقدمه
قرآن، کتاب عهد الهی است و این عهد و میثاق را با شیوه های مختلف بیان داشته است؛ یکی از آن روشها، توجه دادن به میثاق های گرفته شده از اقوام پیشین است. یکی از آنها میثاقی است که از بنی اسرائیل گرفته شده است. این میثاق با آن قوم بوده است؛ ولی از اموری است که می بایست آن را از اصول و قوانین ثابت ادیان الهی دانست؛ چرا که در همه آنها، این پیمان ها و دستورها به گونه ای وجود دارد. در این آیات، قرآن مجید یهود را سرزنش می کند که چرا این پیمان ها را شکستند و آنان را به سبب این نقض پیمان، به رسوایی در این جهان و کیفر شدید در جهان دیگر تهدید می کند. این آیه و آیه بعد ده دستور و پیمان را بیان می کند که ضامن سعادت دنیا و آخرت است و خدا از بنی اسرائل و همه اهل ادیان، درباره این ده فرمان، پیمان گرفته است.
📋واژه ها
قربی: نزدیکی، خویشاوندی
یتامی: یتیم ها (جمع یتیم از ماده یتم، به معنای بی پدری پیش از سن رشد)
مساکین: بینوایان (جمع مسکین از ماده سکون، گویا تهی دستی آنها را از حرکت بازداشته است)
حُسن: هر چیزی سرورآور و خوش آیند.
میثاق: پیمان محکم، تعهد ( از ماده وثق).
📌نکات تفسیری
۱- بیان ده میثاق
در این آیه به هشت میثاق اشاره شده است:
الف. تعهد به توحید و بندگی خداوند یگانه
ب. نیکی به پدر و مادر
ج. نیکی به خویشان
د. نیکی به یتیمان ( که شامل تأدیب، حفظ حقوق، محبت و تعلیم آنها می شود
ه. نیکی به مستمندان
و. نیکو سخن گفتن با مردم
ز. برپاداشتن نماز
ح. پرداخت زکات و کوتاهی نکردن در حق محرومان
در میثاق دیگر نیز در آیه بعد مطرح شده است:
الف. نریختن خون یکدیگر
ب. بیرون نکردن یکدیگر از خانه ها و کاشانه ها
۲- مهم ترین عامل سربلندی ملت ها
از دیدگاه قرآن مهمترین عامل برقراری و سربلندی ملت ها، در صورتی است که خود را به بزرگترین نیروها و قدرت ها متکی سازند و در همه حال از او مدد بگیرند. آنان به قدرتی تکیه کنند که فنا و زوال در او راه ندارد و تنها در برابر او سر تعظیم فرود آورند. اگر چنین کنند از هیچ کس ترس و وحشتی نخواهند داشت و پیدا ا ست که چنین مبدائی جز آفریدگار بزرگ نمی تواند باشد. آری، این تکیه گاه خداوند است( لا تعبدون الا الله).
۳- نیکی به پدر و مادر
در اهمیت احسان به والدین ، همین بس که همراه توحید مطرح شده است. درباره چگونگی احسان به والدین، امام صادق علیه السلام در تفسیر این بخش از آیه می فرماید: احسان، آن است که با آنان، نیکو همنشینی کنی، خواسته هایشان را برآوری، حتی قبل از آنکه از تو بخواهند، هرچند که بی نیاز باشند. آیا در کلام خداوند نشنیده ای که می فرماید : "لن تنالوا البر حتی تنفقوا مما تحبون" (آل عمران آیه ۹۲) ( هرگز به خیر نمی رسید، تا اینکه از آنچه دوست دارید، انفاق کنید).
در گفته الهی است که " وَقَضَى رَبُّكَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِيَّاهُ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِنْدَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ كِلَاهُمَا فَلَا تَقُلْ لَهُمَا أُفٍّ "اسرا ۲۳ (هر گاه یکی از آن دو، یا هر دوی آنها نزد تو به سن پیری رسند، کمترین اهانتی به آنها روا مدار، گرچه تو را سخت آید، کمترین اهانتی به آنان روا مدار). "وَلَا تَنْهَرْهُمَا" (و بر آنها فریاد مزن) "و َقُلْ لَهُمَا قَوْلًا كَرِيمًا" ( و گفتار لطیف و سنجیده و بزرگوارانه به آنها بگو).
اینگونه به آنها بگو [دعا کن]: "خداوند شما را ببخشاید" که این گفتاری کریمانه با آنان است.
" وَاخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَقُلْ رَبِّ ارْحَمْهُمَا كَمَا رَبَّيَانِي صَغِيرًا" اسراء۲۴ ( و بالهای تواضع خویش را از روی محبت و لطف، برابر آنان فرود آر و بگو: پروردگارا! آنان را مورد رحمت خویش قرار بده، چنان که مرا در کودکی مراقبت کردند).
چشمانت را بر آنها ندوز، مگر با رحمت و مهربانی و صدایت را در برابر آنان بلند نکن، و دستت را بالاتر از دست آنان قرار نده و جلوتر از آنان قدم بر ندار (مستدرک الوسائل، جلد 15، ص ۱۷۳ و۱۷۴).
۴- نیکو سخن گفتن با مردم
به همه مردم نمی توان احسان کرد؛ ولی با همه می توان خو
ب سخن گفت. "قول حسن" گفتاری است که باعث استحکام روابط اجتماعی و موجب رشد و پویایی شود، پس گفتاری که وهن، هتک حرمت، آزار، از بین رفتن آبرو، اختلاف و نزاع را به دنبال دارد، و در قالب غیبت، دروغ، تهمت، استهزا، فحش، هتاکی و ... بیان می شود، گفتار خوب نیست و سبب گسستگی روابط اجتماعی می شود.
📢 پیام ها
۱- ابتدا خویشان نیازمند، سپس دیگران "ذی القربی و الیتامی" البته بین خویشاوندان نیز اولویت ها محفوظ است "اولوا الارحام بعضهم اولی ببعض" انفال آیه 75.
۲- برخورد خوب و گفتار نیکو، نه تنها با مسلمانان، بلکه با همه مردم لازم است "قولوا للناس حسنا".
۳- علاوه بر پرداخت زکات، احسان به مستمندان و ایتام نیز لازم است. در آیه، هم زکات آمده است و هم احسان به مساکین.
۴- نماز و رابطه با خداوند، از زکات و رابطه با فقیران جدا نیست. "اقیموا الصلاه و آتوا الزکاه".
۵- نماز و زکات در ادیان دیگر نیز بوده است "اقیموا الصلاه و آتوا الزکاه".
۶- ادای حقوق، دارای مراتب و مراحلی است؛ اول حق خداوند، آن گاه والدین، سپس خویشاوندان، سپس یتیمان که کمبود محبت دارند و مساکین که کمبود مادی دارند "لا تعبدون الا الله و بالوالدین احسانا و ذی القربی..." (تفسیر نور، جلد۱، ص۱۵۰)
🗄 منبع: تفسیر همراه
🆔 @balaq_ir|بلاغ| balaq.ir
5.08M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
﷽📖 هر صبح و شام با قرآن 📖
🎬 تلاوت صفحه ۱۲ #قرآن کریم
فیلم باکیفیت ، ترجمه صوتی و تفسیر:
balaq.ir/post/893 👈:ببینید📱
🆔 @balaq_ir |بلاغ| balaq.ir
5.03M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
﷽📖 هر صبح و شام با قرآن 📖
🎬 تلاوت صفحه ۱۳ #قرآن کریم
فیلم باکیفیت ، ترجمه صوتی و تفسیر:
balaq.ir/post/894 👈:ببینید📱
🆔 @balaq_ir |بلاغ| balaq.ir
﷽📜درسی از قرآن کریم (منتخب صفحات ۱۳ و ۱۴)
👌عنوان: خطر هوای نفس
💎آیه:"وَلَقَدْ آتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ وَقَفَّيْنَا مِنْ بَعْدِهِ بِالرُّسُلِ وَآتَيْنَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ الْبَيِّنَاتِ وَأَيَّدْنَاهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ أَفَكُلَّمَا جَاءَكُمْ رَسُولٌ بِمَا لَا تَهْوَى أَنْفُسُكُمُ اسْتَكْبَرْتُمْ فَفَرِيقًا كَذَّبْتُمْ وَفَرِيقًا تَقْتُلُونَ" بقره،۸۷
ما به موسی کتاب(تورات) دادیم و پس از او پیامبرانی د ر پی هم فرستادیم و به عیسی دلایل روشن دادیم، و او را با روح القدس تایید کردیم؛ پس چرا هر زمان، پیامبری چیزی بر خلاف خواسته های نفسانی شما آورد، در برابر او تکبر ورزیدید؛ عده ای را تکذیب کردید و گروهی را کشتید.
🖋مقدمه
این آیه خطاب به بنی اسرائیل است. آنان فرزندان حضرت یعقوب علیه السلام بودند که برخی از آنان در صدر اسلام در مدینه و سرزمین های مجاور آن (مانند خیبر) حضور داشتند. با وجود آنکه منتظر ظهور پیامبر آخرالزمان بودند؛ پس از بعثت آن حضرت، اغلب به مخالفت و مبارزه با او پرداختند و حتی جنگ هایی را بر ضد مسلمانان پدید آوردند:
"...فَلَمَّا جَاءَهُمْ مَا عَرَفُوا كَفَرُوا بِهِ..." بقره ۸۹( هنگامی که آنچه می شناختند آمد، به آن، کفر ورزیدند).
ابن عباس می گوید: یهود پیش از اسلام در برابر اوس و خزرج، انتظار امدن رسول خدا را داشتند و او را مایه پیروزی خود می دانستند. هنگامی که خدا، پیامبر خود را از بین عرب برگزید و بنی اسرائیل مشاهده کردند که پیامبر از آنان نیست، درصدد انکار برآمده، آنچه قبلا می گفتند، منکر شدند. تفسیر مجمع البیان، ذیل آیه ۸۹ بقره.
📋واژه ها:
قفینا: از پشت سر و پی در پی فرستادیم (فعل ماضی از ماده قفو، باب تفعیل)
ایّدنا: توان دادیم و تایید کردیم (فعل ماضی از ماده اید، باب تفعیل)
روح القدس: حضرت جبرئیل
لاتهوی: میل نمی کند (فعل مضارع منفی از ماده هوی)
استکبرتم: تکبّر ورزیدید و خود را برتر شمردید (فعل ماضی از ماده کبر، باب استفعال)
📌نکات تفسیری
۱- انبیای بنی اسرائیل
چون آیه خطاب به بنی اسرائیل است، سیر جریان نبوت را از حضرت موسی علیه السلام تا حضرت عیسی علیه السلام بیان کرده است. رسولان فراوانی که در این بین مبعوث شدند، انبیای بنی اسرائیل بودند.
۲- تکذیب انبیا
هرگاه انبیای بنی اسرائیل، فرمان و سخنی بر خلاف خواسته های نفسانی می آوردند، بنی اسرائیل، آنان را تکذیب می کردند و اگر می توانستند، پیامبران خدا را می کشتند. از جمله زمانی که پیامبر آخرالزمان-که موعود تورات و انجیل بود و یهود در انتظار بعثت او بودند- مبعوث شد، به تکذیب او پرداختند و حتی در پی قتل ا و برآمدند.
۳- چرا خداوند، تکذیب و قتل رسولان قبلی را به بنی اسرائیل زمان پیامبر علیه السلام نسبت می دهد؟
اگر کسی از عمل ظالمانه دیگری خشنود باشد، در آن عمل، شریک است. بنی اسرائیل، در زمان پیامبر علیه السلام پیامبری را نکشته بودند؛ ولی خداوند، قتل را به آنان نیز نسبت می دهد؛ چون آنان از عملکرد پیشینیان خود راضی بودند. مجمع البیان، ذیل آیه ۸۷ بقره
این آیه گرچه خطاب به بنی اسرائیل است، ولی پیام آن، به آنان اختصاصی ندارد. امام باقر علیه السلام درباره این آیه فرمود: "حضرت موسی و پیامبران پس از او و عیسی، مثالی برای امت محمد صلی الله علیه و آله است. خداوند چنین فرموده است: "اگر محمد صلی الله علیه و آله چیزهایی برای شما آورد که هواهای نفسانی شما نمی پسندد[درباره ولایت علی علیه السلام]، پس گروهی از آل محمد صلی علیه و آله را تکذیب می کنید و گروهی را به قتل می رسانید". (تفسیر عیاشی، ج۱، ص۴۹)
تاریخ نیز این موضوع را آشکارا به نمایش گذاشته است که جانشینان پیامبر صلی الله علیه و آله، چگونه مورد تکذیب و قتل و آزار قرار گرفتند.
روشن است چنین برخوردی، سبب محرومیت جامعه از هدایت های خداوند و گرفتار شدن به پیامدهای ناگوار اعمال خواهد بود.
📢پیام ها
۱- اگر دین و آیینی موافق مجموعه خواهش های دل بود، قطعا دین حق نخواهد بود؛ زیرا یکی از ویژگی های پیامبران خدا و دین حق، آن است که آموزه ها و برنامه های ایشان، نوعا با خواسته های نفسانی افراد منطبق نیست( مانند تقوا، دفاع و جهاد، انفاق و عفو و ...)
۲- هواهای نفسانی، از عوامل مهم گردن فرازی و تکبّر در برابر پیامبران و دین حق است؛ چنان که در این آیه، خواهش های دل، زمینه ساز تکذیب و کشتن انبیای الهی دانسته شده است (أَفَكُلَّمَا جَاءَكُمْ رَسُولٌ بِمَا لَا تَهْوَى أَنْفُسُكُمُ اسْتَكْبَرْتُمْ فَفَرِيقًا كَذَّبْتُمْ وَفَرِيقًا تَقْتُلُونَ).
🗄منبع: تفسیر همراه
🆔 @balaq_ir|بلاغ| balaq.ir
5.16M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
﷽📖 هر صبح و شام با قرآن 📖
🎬 تلاوت صفحه ۱۴ #قرآن کریم
فیلم باکیفیت ،ترجمه صوتی و تفسیر:
balaq.ir/post/895 👈:ببینید📱
🆔 @balaq_ir |بلاغ| balaq.ir
5.25M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
﷽📖 هر صبح و شام با قرآن 📖
🎬 تلاوت صفحه ۱۵ #قرآن کریم
فیلم باکیفیت ، ترجمه صوتی و تفسیر:
balaq.ir/post/896 👈:ببینید📱
🆔 @balaq_ir |بلاغ| balaq.ir