🌾تحلیل خطبه حضرت زینب (س) در کوفه بر اساس اصول نوین تعلیم و تربیت
✍️عين اله عابدی
خطبه حضرت زینب (س) در کوفه، نه فقط یک متن تاریخی و عاطفی، بلکه نمونهای برجسته از یک فرایند آموزشی-تربیتی جامع، پویا، و مقاومتی در بستر یک فاجعه انسانی است. این خطبه، از منظر اصول تعلیم و تربیت اسلامی و انسانی، واجد مؤلفههای فراوانی است که آن را میتوان یک "کلاس تربیت عمومی در بحران" نامید. در ادامه، این خطبه را بر اساس برخی از اصول تعلیم و تربیت تحلیل میکنیم:
1- اصل آگاهیبخشی و اصلاح روایت
حضرت زینب در شرایطی که مردم کوفه میان جهل، نفاق، احساسات متناقض و فریب رسانهای حکومت قرار دارند، با خطبهای کوبنده، آنها را از تحریف حقیقت و فاجعهای که در آن سهیماند آگاه میسازد.حضرت در بخشی از خطبه فرمودند: «أیْ وَاللّهِ ... فَابْکُوا کَثِیراً وَاضْحَکُوا قَلِیلاً، لَقَد فُزْتُمْ بِعارِها وَشَنارِها...» این فرازها نشان میدهند که یکی از رسالتهای تعلیم و تربیت، شکستن توهم جمعی و غفلت عمومی است.
2- اصل تربیت با هدف تغییر نگرش
زینب (س) نمیخواهد صرفاً اطلاعات بدهد؛ او در پی تغییر نگرش مردم کوفه نسبت به خودشان، تاریخ، امام حسین (ع) و آینده خویش است. «لَقَد خَابَ السَّعْیُ وَخَسِرَتِ الصَّفْقَةُ...» در رویکردهای نوین تربیتی ، هدف آموزش، تغییر ساختارهای فکری و فرهنگی جامعه است. خطبه حضرت نمونهای از تربیت تحولآفرین اجتماعی است.
3-اصل تربیت در بستر واقعی
ایشان در میانهی خیابانهای کوفه، جایی که هیچ کلاس رسمی وجود ندارد، میدان را به تربیت تبدیل میکند. راوی میگوید: «ناگهان نفسها بریده شد و زنگ شترها آرام گرفت…» تربیتِ اثربخش، وابسته به مکان فیزیکی نیست، بلکه به محتوا و قدرت شخصیت مربی بستگی دارد.
4- اصل تربیت مقاومت و هویت دینی
حضرت در اوج اسارت، دست به یک بازتعریف عزتمدارانه از خویش، خاندان پیامبر و هدف قیام حسین (ع) میزند. «قَتَلْتُمْ سَلیلَ خاتَمِ النُبُوَّةِ وَمَعدِنَ الرِّسالَةِ...» این بازتعریفِ هویتی، مخاطب را نسبت به ریشهها و جهتگیریهای خود آگاه میکند. از وظایف تعلیم و تربیت، حفظ هویت و مقابله با انقطاع فرهنگی و دینی است.
5-اصل دعوت به تفکر و بازاندیشی (تفکر انتقادی)
او با طرح سوال مردم را به بازاندیشی در کردار خود و مقایسه آن با اصول پیامبر اسلام فرامیخواند. «أَتَدْرُونَ أَیَّ كَبِدٍ لِرَسُولِ اللّهِ فَرَیْتُمْ؟...» او مردم را بهصورت غیرمستقیم به تحلیل نتیجه اعمالشان دعوت میکند. این شیوه از تربیت، دقیقاً رویکرد سقراطی و اندیشناک دارد؛ ایجاد بحران فکری برای تولید اصلاح.
6-اصل ایجاد تکان عاطفی
تربیت مؤثر، گاه نیازمند شوک عاطفی برای بیدار کردن حس مسئولیت یا پشیمانی در مخاطب است. زینب (س) بهجای موعظه آرام، از زبان عاطفی شدید بهره میگیرد تا مردم کوفه به عمق فجایعی که خود در آن شریکاند، پی ببرند. «أَیْ وَاللّهِ فَابْکُوا کَثِیراً وَاضْحَکُوا قَلِیلاً...» این نوع خطاب، در نظام تعلیم و تربیت، به عنوان شیوهای برای گذار از غفلت به آگاهی بهکار میرود.
7-اصل مسئولسازی مخاطب
حضرت زینب مردم کوفه را مستقیماً مسئول جنایتها معرفی میکند. حتی گریهشان را نوعی نفاق میداند و نمیگذارد از مسئولیتپذیری فرار کنند. «قَتَلْتُمْ سَلیلَ خاتَمِ النُبُوَّةِ... وَفِی الْعَذابِ أَنْتُمْ خالِدُونَ» یکی از اهداف تعلیم و تربیت اصیل، تبدیل «انسان منفعل» به «کنشگر مسئول» است. زینب (س) با نشان دادن نقش مخاطب در فجایع، تربیتی مبتنی بر پذیرش مسئولیت و اصلاحپذیری ارائه میدهد.
ادامه در پست بعدی🔻
8- اصل قدرت زبان و بلاغت تربیتی
زبان خطبه، ترکیبی از بلاغت قرآنی، استعارههای کوبنده، تشبیهات نفرتزا و تصویرسازیهای شدید است. «أَلا سَاءَ ما قَدَّمَت أَنفُسُكُم... هَل أَنتُم إِلَّا كَمَرْعَى عَلَى دِمْنَةٍ...» استفاده از زبان مجازی و قدرتمند، ابزار ایجاد اثر عمیق در مخاطب است. در نظام تربیتی اسلامی نیز، زبان زیبا و استوار از عوامل مهم تأثیرگذاری است.
9- اصل خیرخواهی همراه با هشدار
ایشان در کنار بیان حقایق، حضرت از تهدیدهای قرآنی و عذابهای الهی نیز استفاده میکند تا پیامش را قاطعتر کند. «وَفِی الْعَذَابِ أَنْتُمْ خالِدُونَ... فَتَعْسًا وَ نُكْسًا...» در نظام تربیت قرآنی، موعظه و هشدار در کنار هماند. این تعادل، ذهن مخاطب را از حالت تعارف خارج کرده و به تصمیمگیری اخلاقی سوق میدهد.
10-اصل تربیت همراه با نقد اجتماعی
حضرت ، ساختار اجتماعی کوفه را که متشکل از نفاق، دروغ، چاپلوسی، و سکوت در برابر ظلم بوده، به چالش میکشد. «هَل فِیكُمْ إِلَّا الصَّلَفُ وَالشَّنَفُ، وَمَلَقُ الْإِمَاءِ، وَغَمَزُ الْأَعْدَاءِ؟» نقد اجتماع، اساس اصلاح اجتماعی است. زینب (س) با برشمردن رذایل اجتماعی مردم، آینهای از زشتی جامعه را بهدست آنان میدهد تا خود را ببینند و تغییر دهند.
🌐 روابط عمومی سازمان مرکزی دانشگاه فرهنگیان
https://cfu.ac.ir
https://eitaa.com/cfu_acac_ir
https://rubika.ir/tarbiatmoalem
https://ble.ir/cfu_acac_ir
📌بازدید مدیرکل آموزش و پرورش سیستان و بلوچستان از فرایند ارزیابی تخصصی داوطلبان آزمون ورودی دانشگاه فرهنگیان
در آغاز فرآیند ارزیابی صلاحیتهای عمومی و تخصصی داوطلبان معرفیشده چند برابر ظرفیت پذیرش دانشگاه فرهنگیان، صفرزایی مدیرکل آموزش و پرورش استان سیستان و بلوچستان و رئیس دانشگاه فرهنگیان استان از فرایند ارزیابی بازدید کردند.
در این بازدید، بر لزوم دقت، شفافیت، عدالت و رعایت معیارهای علمی و حرفهای در ارزیابی داوطلبان تأکید شد.
🌐 روابط عمومی سازمان مرکزی دانشگاه فرهنگیان
https://cfu.ac.ir
https://eitaa.com/cfu_acac_ir
https://rubika.ir/tarbiatmoalem
https://ble.ir/cfu_acac_ir
📌بازدید ریاست دانشگاه کرمانشاه از فرایند برگزاری ارزیابی تکمیلی داوطلبان ورود به دانشگاه فرهنگیان در سال 1404
به گزارش روابط عمومی دانشگاه فرهنگیان استان کرمانشاه، عظیم عظیمی رئیس دانشگاه فرهنگیان استان از فرایند برگزاری ارزیابی تکمیلی داوطلبان ورود به دانشگاه فرهنگیان در سال 1404 بازدید کرد.
🌐 روابط عمومی سازمان مرکزی دانشگاه فرهنگیان
https://cfu.ac.ir
https://eitaa.com/cfu_acac_ir
https://rubika.ir/tarbiatmoalem
https://ble.ir/cfu_acac_ir