🔰قصه قهرمان: تخیل آزاد یا کشف حقیقت؟ 🔹یکی از دوگانه‌های مهمی که در جشنواره چهل و سوم فجر به چشم می‌خورد، دو نگاه متفاوت در اقتباس از اتفاقات واقعی است. توجه به ریشه‌های این دو نگاه حائز اهمیت است، زیرا برای ایرانیِ مسلمان این موضوع اهمیتی فراتر از آن دارد که تاکنون در تاریخ سینما به آن پرداخته شده باشد. 🔸اقتباس از واقعیت، امری متداول در سینما است. نگاهی که از آغازگران سینما در اروپا و سپس هالیوود شکل گرفت، واقعیت را دستمایه خلق یک فیلم تجاری یا اثری هنری قرار داد. اما نکته مهم اینجاست که در این رویکرد، واقعیت برای فیلمساز اصالت ندارد، بلکه دستمایه‌ای برای خلق اثر است. هر اثری در نهایت جهان مخلوق فیلمساز یا واقعیت سینمایی است و کسی نمی‌تواند ادعای واقعی بودن فیلم را داشته باشد و مخاطب فیلم داستانی هم از ابتدا به این موضوع خوداگاه است. تفاوت اینجاست که فیلمساز تلاش می‌کند از واقعیات برداشت شخصی و هنرمندانه خود را داشته باشد یا اینکه متواضعانه خود و تکنیک سینما را واسطه درک حقیقت باطنی پشت این وقایع می‌کند و این دو مسیر از ظاهر اثر قابل شناسایی است. 🔹در سینمای هالیوودی، نگاه به واقعیت اغلب معطوف به استفاده تجاری و خلق داستانی پرمخاطب است (مانند فیلم «تایتانیک»، «بازی تقلید» و «لینکلن»). در سینمای جشنواره‌ای اروپایی نیز، با پیروی از نظریه مولف، واقعیت با نبوغ در تخیل آزاد بازآفرینی می‌شود (مانند فیلم‌های ضدجنگ اروپایی ناظر بر جنگ جهانی، همچون «پاییزا» و «رم، شهر بی‌دفاع»). 🔸این نگاه‌ها در بدنه اصلی سینما، به‌عنوان یک پدیده مدرن، شکل گرفته‌اند. اما در سینمای پسامدرن، جریان‌هایی نیز پدید آمده‌اند که این نگاه‌ها را به هجو می‌کشند (مانند «مانتی پایتون و جام مقدس»). حتی در آثار برادران کوئن، همانند سریال «فارگو»، مفهوم «واقعی بودن» به سخره گرفته می‌شود—در ابتدای فیلم ادعا می‌شود که داستان واقعی است، اما در نهایت سفینه فضایی نیز در داستان ظاهر می‌شود. در سینمای ایران نیز از این جریان‌ها تأثیر پذیرفته شده و حتی در جشنواره امسال، فیلم «تاکسیدرمی» را می‌توان تقلیدی ناآگاهانه از جریان هجو پسامدرن دانست. 🔹اما اتفاق کم‌نظیری که در سینمای ما رخ داده، ساخت فیلم‌های داستانی با تواضع در برابر واقعیت، به قصد کشف و بازنمایی حقیقت به زبان سینما است. این نگاه، اگرچه نقدی بر پدیده مدرن سینماست، اما به تاریخ شکل‌گیری این زبان و نسبتش با مردم توجه دارد. 🔸اگر خطی از «ماجرای نیمروز ۱» به «موقعیت مهدی» و سپس به «اسفند» ترسیم کنیم، این جریان را به‌وضوح مشاهده خواهیم کرد. این همان جریانی است که سیدمرتضی آوینی، هم در مستندهای روایت فتح و هم در بعد اندیشه، در سینمای داستانی مطرح کرد. اصطلاحاتی مانند «مستندگونگی» و «آیینه‌گی حقیقت» توصیف‌های اصلی او از این نگاه به سینما هستند. 🔹از این منظر، جشنواره چهل و سوم را می‌توان نمایشگاهی از فناوری و تجربه‌های دانش‌بنیان در اقتباس از واقعیت دانست. این تجربه‌های سینمایی، هرچند هنوز در حال آزمون و خطا هستند، اما برای رسیدن به سینمای بومی ضروری‌اند. 🔸البته، سه فیلم «خدای جنگ» و «شمال از جنوب غربی»، با وجود جذابیت، به این مسیر چیزی نیفزوده‌اند. اما امکان مقایسه را فراهم کرده‌اند و مهم این است که این مقایسه، ما را از توجه به تجربه‌های سینمایی غافل نکند. 🔹در «خدای جنگ»، هرچند نویسنده و کارگردان همچنان بر تخیل آزاد تأکید دارند، اما تواضع آن‌ها در برابر قهرمانی واقعی با انتخاب ماجرا کاملاً مشهود است. «اشک هور» رویکردی ضدجنگ به سبک سینمای اروپایی را برگزیده، اما بیشتر مناسب تلویزیون است و از نظر جذابیت عقب مانده، هرچند تجربه متفاوتی در روایت واقعیت رقم زده است. 🔸اما اتفاق مهم در «اسفند» این است که فیلمساز، با روایتی ساده و قصه‌گو، در شخصیت اصلی محو می‌شود و مخاطب را نیز با خود همراه می‌کند. از نظر سادگی و عدم تکیه بر فرم روایت نمایشی و میزانسن های تئاتری، حتی از «موقعیت مهدی» نیز فراتر رفته و از حیث فیلمنامه و کارگردانی، دستاوردهای سینمایی قابل‌توجهی دارد. 🔹هرچند یکی از کارکردهای اصلی جشنواره فجر، شناخت و جهت‌دهی به سینمای بومی است، اما فضای جشنواره‌ایِ تکنیک‌زده و فن‌سالار، هنوز از درک این مسیر عقب‌تر است. با این حال، با توجه به روند سینمای ایران در سال‌های اخیر، می‌توان امیدوار بود که با تلاش فیلمسازان و استقبال مردمی، این جریان به‌زودی به بخشی از درک عمومی سینما در کشور ما تبدیل شود. ✍🏻جمال احمدی #سینمای_دانش_بنیان #نقد_و_سینمای_دانش_بنیان 🆔 @ghabe_hasht

🔰سلسله جلسات «نقد و سینمای دانش‌بنیان» 🔸گفتگو حول فیلم‌های جشنواره فجر ۴۳ 🔻جلسه ششم 📆 سه شنبه، ۲۳ بهمن ماه 🕰 ساعت ۱۳ 🕌 آستانه قاب هشت #سینمای_دانش_بنیان #نقد_و_سینمای_دانش_بنیان 🆔 @ghabe_hasht

🎙صوت جلسه پنجم از سلسله جلسات گفتگو حول فیلم های جشنواره فجر 🔹 گفتگو درباره فیلم‌های «ناتور دشت» و «آبستن» و «۱۹۶۸» و «اشک هور» و «مرد آرام» و «زیبا صدایم کن» 🔻نسبت تفکر با نقد و هنر و دانش بنیان و فلسفه چیست؟ 📆 ۲۲ بهمن ماه ۱۴۰۳ #سینمای_دانش_بنیان #جشنواره_فیلم_فجر #نقد_و_سینمای_دانش_بنیان 🆔 @ghabe_hasht

🔰سلسله جلسات «در آستانه اندیشه» 🔹با حضور دکتر محمد جواد صافیان 🔸جلسه هفتم 🔻تأملاتی بر پسا توسعه 📅 چهارشنبه ۲۴ بهمن ماه، ساعت ۱۶ ▪️حضور برای عموم آزاد است. 🕌 خیابان بزرگمهر، مادی شهرستانی، کوچه شهید سعید احمدی، آستانه قاب هشت 🔸برای کسب اطلاعات بیشتر با شماره ٠٩٣٧٣۴٠١۴۴۵ تماس حاصل فرمایید. #آستانه_اندیشه 🆔 @astaneh_andisheh 🆔 @ghabe_hasht

🔰فرزندان انقلاب در برابر عرصه های تجربه نشده سینما 🔹 البته از حق نباید گذشت که سینما آن چنان که اکنون هست از تکنیکی متناسب با اهداف و غایات بلند ما برخوردار نیست و در‌ طول این صد ساله که از تولد سینما می‌گذرد جز در همین دهۀ اخیر هیچ کس دست بدین تجربه نیازیده است که ببیند آیا سینما می‌تواند روی به قبله مسلمین بیاورد یا خیر. 🔸 وظیفۀ فیلم سازان مسلمان در این طریق بسیار دشوار است و مگر وظیفه گردان تخریب، بچه های اطلاعات و عملیات و خط شکن ها آسان بود؟ آنها بر «تکنولوژی» تسلیحاتی غرب غلبه کردند و اینها نیز باید عرصه «هنر تکنولوژیک را فتح کنند با روی آوردن به جاذبیت‌های کاذب، دلقک بازی و آرتیست بازی و هیجانات عصبی و... نمیتوان سینما را به خدمت اسلام کشید. 🔹 انسان در عمق وجود خویش دارای فطرتی الهی است ژرف و دیرپا و جذبه ای بسیار قدرتمند از درون او را به جانب حقیقت یگانۀ عالم میکشاند... و هنر باید جوابگوی این جذبه های الهی ،باشد نه حدیث ،نفس نه وسیله تفنن محض نه تفرج گاه نفس اماره. 📚 کتاب آینه جادو، جلد دوم، مقاله «فرزندان انقلاب در برابر عرصه های تجربه نشده سینما» ص۲۹ و ۳۰ 📌 بخشی از مقاله خوانده شده در جلسه سی‌و‌یکم زبان آوینی زبان سینما #زبان_آوینی_زبان_سینما 🆔 @ghabe_hasht

🎙صوت جلسه ششم از سلسله جلسات گفتگو حول فیلم های جشنواره فجر 🔹 گفتگو درباره فیلم‌های «بازی خونی» و «صیاد» 🔻جایگاه و نقش جشنواره ها چیست؟ 📆 ۲۳ بهمن ماه ۱۴۰۳ #سینمای_دانش_بنیان #جشنواره_فیلم_فجر #نقد_و_سینمای_دانش_بنیان 🆔 @ghabe_hasht

🔰بخش مقدمه جلسه چهارم «نقد و سینمای دانش بنیان» 🔹در کل می‌توان برای نقد سه کارکرد عمده مشهور را ارزیابی کرد: نخست، نقد برای خود فیلمساز است که باعث می‌شود نقاط ضعف و قوت کار خود را بشناسد و برای فیلم‌های آینده‌اش اصلاحاتی صورت دهد؛ این همان جنبه آموزشی نقد است که از آن انتظار می‌رود. 🔸دوم، نقد برای مخاطب عام است که به معرفی فیلم‌ها و آثار هنری قابل توجه کمک می‌کند و دعوت به تماشای آن‌ها را به همراه دارد. 🔹سوم، نقد برای فضای مدیریتی و مسئولین است که جهت‌دهی کلی را به همراه دارد. ما در فهم مشهور، تصوری جزئی و سطحی از نقد داریم که به درد هیچ‌یک از فیلم‌سازان، تماشاگران و مدیران نمی‌خورد 🔸 وقتی نقد به‌عنوان یک روند آموزشی مطرح می‌شود، باید فردی که نقد می‌کند، بیش از فیلمساز بر این کار تسلط داشته باشد. در فضای فعلی ما، هر کسی که اطلاعاتی درباره سینما داشته باشد، می‌تواند به نقد بپردازد. پس به‌طور کلی می‌توان گفت که این کارکرد از نقد اتفاق نمی‌افتد. 🔹 جهت‌دهی به مدیران به دلیل عدم شناخت عملی منتقدان از مسائل عملی با اظهار نظرهای انبوه و بازتاب نظرات عمومی، مسئله‌ساز است. نقد در کشور ما جسارت حمایت از اتفاقات بومی و ملی و دانش‌بنیان را ندارد. 🔸شهید آوینی نقد را پدیده‌ای وارداتی می‌دانست که بدون توجه به نقش و وظیفه حقیقی آن تقلید شده است. این فضای تقلیدی نقد، ما را دچار یک آشفتگی کرده است که هر کسی به خود اجازه نقد دهد و در مورد فیلم‌ها اظهار نظر کند. 🔹اگر بخواهیم حتی این سه کارکرد را به درستی انجام دهیم، باید از این فضای تقلیدی نقد بیرون بیاییم و به کمک فلسفه به معنای حقیقی نقد نزدیک شویم تا دیدی کلی به ما نسبت به همه این‌ها بدهد و جهت‌گیری کلی را برای حرکت به سمت آینده روشن کند. 🔸 اگر به آن امر کلی دست یابیم، می‌تواند خودآگاهی برای فیلم‌ساز ایجاد کند و مانند یک آینه جلوی او قرار گیرد. همچنین برای مردم جهت‌دهی به دیدن فیلم‌ها فراهم کند و نشان دهد که این آینه کجاها آیینه‌گی می‌کند و چگونه 🔹از همه مهم‌تر، جهت‌دهی کلی به همه مسئولین و تصمیم‌گیران است که باید جسارت عمل داشته باشند و اجازه دهند که این نقد خردی در مدیران شکل بگیرد تا بتوانند در لحظه مورد نیاز، یک تصمیم مهم بگیرند و خلاف مشهور عمل کنند. 🔸نقد مانند هنر، آیینه جامعه است. منتقد باید در مقام فیلسوف و متفکر قوم، زبان گویای جامعه باشد. اگر آثار هنری زبان گویا هستند، منتقد باید آن‌ها را شناسایی کند و اگر نیستند، جهت‌دهی کند. نقد نباید به ارزیابی ساده‌ای از دوربین و صدا و... تقلیل یابد. #جشنواره_فیلم_فجر #نقد_و_سینمای_دانش_بنیان 🆔@ghabe_hasht

🔰 جلسه سی‌‌و‌دوم از سلسله جلسات «زبان آوینی زبان سینما» ▪️متن‌ خوانی مقاله‌ «درباره ارتباطات» 📆 پنجشنبه، ۲۵ بهمن ماه ١۴٠٣ 🕰 ساعت ١۴ 🕌 آستانه قاب هشت #زبان_آوینی_زبان_سینما 🆔 @ghabe_hasht

🔰صیاد، قرآن و قصه 🔻فَاقْصُصِ الْقَصَصَ لَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ 🔹بنظر میرسد فیلم صیاد فارغ‌ از نقدهای مرسوم مورد استقبال مردم قرار گیرد. چرا که برای ما تشنگان رها در بیابان نوشیدن قطره آبی غنیمت است و قصه‌ی صیاد برای امروز ما همچنان زنده و تاثیرگذار است. 🔸تماشای این فیلم بهانه‌ی خوبی برای یادآوری و ذکر یاد صیاد و رجوع به زبان و بیان اوست. صیادی که بنظر من خود یکی از مظاهر قصه گویی در انقلاب اسلامی است. 🔹فیلم صیاد میتوانست به مراتب سینمایی‌تر و دراماتیک تر باشد اگر بجای درام پردازی و استفاده از وقایع تاریخی برای روایت از پیش تعیین شده‌ی خود، گوش جان به روایت صیاد از زندگی و مسیر خود می‌سپرد. کسی که روایت صیاد از اتفاقات و سیر علی معلولی ماجراها را از زبان او بشنود دیگر سراغ این نمی‌رود که از زبان همسر جملات سانتیمانتال را به او نسبت دهد. 🔸شاید بتوان گفت که صیاد جزو معدود قهرمان‌های ملی ما باشد که نه تنها کتوم نبوده بلکه به تفکر و روایت و قصه گویی وقایع زندگی خود پرداخته است. شاید یکی از دلایل این امر انس صیاد با زبان قرآن است که او را به این مسیر کشانده که در همزبانی با قرآن عبرت‌های خود از مسیر جستجوی‌ حق را بیان کند. 🔹صیاد به عمق کشکمکش‌های آن برهه واقف بوده و مسئله را به زیبایی بیان می‌کند. مسئله‌ی ناهمگونی ارتش و سپاه نه یک امر کاریکاتوری برای تضاد نام عملیات خیبر و فتح المبین در مقابل کرکس و عقاب و تضاد کتانی و پوتین، بلکه تقابل دو رویکرد و دو نحوه نسبت متفاوت با پدیده‌هاست. نسبت‌هایی که باهم به تعبیر صیاد ترکیب مقدس میسازند و گره گشای موانع جنگ می‌شوند. ترکیب مقدسی از ابتدای ورود به کردستان دغدغه‌ و طرح اصلی صیاد بوده است. 🔸صیاد همیشه‌ ورای سیاست زدگی‌ها بوده و این در نحوه‌ی روایت او از وقایع کاملا مشهود است. چیزی که برخلاف آن را در فیلم صیاد با قرار گرفتن او در تقابل با بنی‌صدر مشاهده میکنیم. او جریان حق را در اتفاقات جستجو و آن‌ها تحت یک امر کلی باهم مربوط میسازد. 🔹فیلم در خصوص پیرنگ صیاد با امام و مردم سکوت میکند و با ارائه‌ی تصویری کلیشه‌ای از بنی‌صدر، زبانش در بیان کشمکش‌های جامعه‌ی آن زمان گویا نیست. سخن درباره‌ی فیلم بسیار است که در این مقال نمی‌گنجد. 🔸شنیدن روایت صیاد نه تنها در جهت فهم وقایع زندگانی او بلکه برای آموختن نحوه‌ی جدیدی از قصه گویی ضروری است. صیاد در قصه گویی جهانی خلق میکند که باخداست و تقدیر الهی را در جای جای آن می‌تواند لمس کرد و شنید. انتخاب وقایع و نحوه‌ی مرتبط ساختن آنها با یکدیگر در ساختاری کاملا دراماتیک و البته حق جویانه و تقدیری است. برای هر علاقه‌مند به فیلمنامه نویسی و داستانگویی که میخواهد جهان انقلاب اسلامی را به تصویر بکشد انس با زبان صیاد میتواند راهگشا باشد. 🔹شاید بتوان گفت که روایت صیاد مدخل و سرآغاز خوبی برای قرار گرفتن در مسیر جستجو و فهم زبان قرآن در قصه‌گویی است. ✍🏻زهراسادات شریعتی #سینمای_دانش_بنیان #نقد_و_سینمای_دانش_بنیان 🆔 @ghabe_hasht

🔰گزیده ای از صحبت های جلسه چهارم «نقد و سینمای دانش بنیان» 🔹موسی کلیم الله 🔻آقای حاتمی کیا جهان تقدیری فیلم های دفاع مقدسی اش را در داستانی قرآنی یافته، و آن را به خوبی بازنمایی کرده است. وقتی کسی مثل حاتمی کیا در سینما دارد خط شکنی می‌کند، بیش از اینکه کسی بخواهد به او نقد کند و در کارش چون و چرا کند، باید به او و مسیرش فکر کرد و تماشا کرد که چه می‌کند. #جشنواره_فیلم_فجر #سینمای_دانش_بنیان #موسی_کلیم_الله #نقد_و_سینمای_دانش_بنیان 🆔@ghabe_hasht

🔰 نکاتی در باب «زبان» 🔹در روزگار ما این توهم وجود دارد که حتی خود زبان را نیز چون یک رسانه گروهی یا وسیله ای در خدمت ارتباط جمعی می‌نگرند. در این تصور، «زبان» فقط به «زبان محاورات» اطلاق می‌شود و لذا کسانی که این‌چنین می‌اندیشند، نگران تغییر و تحول زبان در نسبت با سیر تطور اعتبارات اجتماعی و سنت ها نیستند. 🔸زبان، زبان تفکر است و آن هم نه تفکر به معنای مصطلح آن در این روزگار فلک زدگی بشر. زبان، زبان عبور از جهان عادات و وصول به عالم حقایق است. 🔹پس زبان را نمی‌توان فقط مجموعه ای از نشانه های قرار دادی دانست که ابنای آدم برای ارتباط گرفتن با یگدیگر و تفهیم و تفاهم جعل کرده اند، بلکه حروف «بسط کلام ازلی یا کلمه امر» هستند و از طریق آن به واسطه انسان، «منشور حقیقت» در زبان جلوه یافته است. 🖋 شهید سید مرتضی آوینی 📚 آینه جادو، جلد اول ، مقاله «درباره ارتباطات» صفحه ۱۱۶ #زبان_آوینی_زبان_سینما 🆔 @ghabe_hasht