🔖به روایت اسناد
📌رزم‌آرا و سیاست نفتی انگلیس
▪️پس از چندین نوبت مذاکره میان دولت ایران با نمایندگان شرکت نفت ایران و انگلیس و «فرانسیس شپرد» سفیر وقت انگلیس در ایران، شپرد روز ۴ اسفند ۱۳۲۹ در نامه‌ای به رزم‌آرا، بر آمادگی شرکت برای تنظیم قرارداد بر پایه تنصیف درآمد (مانند قرارداد شرکت آرامکو با دولت عربستان سعودی) تاکید کرد.
▫️اما رزم‌آرا با پوشیده نگاه داشتن موافقت‌نامه ۵۰-۵۰، (چراکه می‌دانست به دلیل پافشاری جبهه ملی در موضوع ملی شدن نفت، شرایط مساعد برای اشاره به موافقت‌نامه ۵۰-۵۰ نیست)، همچنان در جلسه کمیسیون نفت، بر مخالفت با ملی شدن صنعت نفت در ایران به دلیل مشکلات فنی، اقتصادی و سازمانی ملی شدن نفت و همچنین مشکل نداشتن متخصص و امکانات لازم به ویژه در زمینه حمل و نقل (کشتی نفتکش) و بازار فروش اصرار می ورزید.
▪️در میان اسناد موجود در مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چهار برگ سند در خصوص ترجمه اسناد مربوط به شرکت سابق نفت وجود دارد که به ارتباطات سپهبد رزم‌آرا با سفیر انگلیس در خصوص نفت و اقدامات انگلیسی‌ها برای تصویب قرارداد الحاقی نفت و مقابله با نمایندگان مخالف اشاره دارد.
🔗 ادامهٔ مطلب
@irdc_ir
🔖به بهانۀ انتشار کتاب دکتر محمد مصدق: سرگذشت سیاسی
📌میراث مصدق؛ احیای غرور ملی
▪️نام دکتر محمد مصدق در تاریخنگاری معاصر با وقایع مهم تاریخ معاصر ایران بهویژه نهضت ملی کردن صنعت نفت ایران گره خورده است. اما نام او در مطبوعات جهان غرب از ۱۳۳۰ش و با انتصابش به نخست‌وزیری به دو دلیل بسیار مطرح شد؛ نخست مخالفت بیسابقهاش به عنوان مجری قانون ملی کردن صنعت نفت با نفوذ انگلیس در ایران و دوم شیوۀ متفاوت نخست‌وزیری او که از بستر خود کشور را اداره می‌کرد.
▫️ملی کردن صنعت نفت در ایران وجهی تماشایی با خود داشت. مشخصۀ این وجه، نقش ابرقدرت‌ها، تعامل با سایر کشورهای منطقه و همچنین کاریزمای سیاسی مصدق در آن دوران است. ترکیب و تاثیر این سه، بخش مهمی از میراث مصدق است.
▪️ در داخل کشور نیز تاثیر مصدق به لحاظ اخلاقی عمیق بود. او منزلت و بزرگواری را که بخشی از ویژگی شخصیتی ایرانی بود از نو زنده کرد و برای ایرانیها فرصتی فراهم آورد تا سر خود را بالا بگیرند. ایرانیها این غرور را به مصدق مدیوناند.
📌 ادامهٔ مطلب
@irdc_ir
🔖انتشار برای نخستین‌بار | دست‌نوشته دکتر علی شریعتی درباره نهضت ملی نفت
📌شریعتی: حزب توده با نهضت ملی شدن نفت مبارزه می‌کرد
▪️دکتر علی شریعتی در بخشی از دست‌نوشته‌های خود به تبیین خصوصیات فکری و روحی‌اش در دوران نوجوانی با توجه به اوضاع اجتماعی و سیاسی آن دوره و نحوه ورود به عرصه فعالیت‌های فرهنگی پرداخته است.
▫️دوران نوجوانی او (متولد ۱۳۱۲- درگذشت ۱۳۵۶) همزمان بود با نهضت ملی شدن صنعت نفت و برای او که به نوشته خود مبنای فکری‌اش مذهبی و جهت اجتماعی‌اش ملی بود، این جریان جاذبه داشت. کمااینکه در این دست‌نوشته‌ها هم تأکید کرده که جریانی که با نهضت ملی مبارزه می‌کرد حزب توده بود.
▪️در سالروز ملی شدن صنعت نفت، دو برگه از این دست‌نوشته‌ها که در مرکز اسناد انقلاب اسلامی نگهداری می‌شود (شماره پرونده ۱۸۴۴) را منتشر می‌کنیم.
🔗 ادامهٔ مطلب
@irdc_ir
📌زمین‌خواری با پوشش خیریه
▪️در شهریور بیست، زمانی که رضا شاه برای گذراندن سال‌های تبعید، ایران را به مقصد جزیره موریس ترک می‌کرد، کلیه اموال و املاکش را به بهای ده گرم نبات مرغوب برای مصارف خیریه، به پسرش محمدرضای جوان هبه کرد.
▫️اموالی که آنها را طی شانزده سال سلطنت به جبر و عنف به دست آورده بود، جهت امور خیریه به پسرش سپرد و برای همیشه ایران را ترک کرد، املاکی که او به جانشینش واگذار کرد، بنیان بنیاد پهلوی را بنا نهاد.
▪️بنیاد پهلوی که با شمایل یک بنیاد خیریه کار خود را آغاز کرده بود، در اواخر حکومت پهلوی، چنان به جمع‌آوری اموال و املاک پرداخت که تقریبا همه ایران را در اختیار داشت. مقایسه‌ای اجمالی میان اموال بنیاد در زمان تاسیس و هنگام سقوط پهلوی شاهدی بر این مدعاست. این گردآوری اموال به حدی بود که در دو سال پایانی حکومت پهلوی حتی رسانه‌های بیگانه نسبت به آن واکنش نشان دادند.
▫️نشریه «ویلج ویس»، در مقاله‌ای با عنوان «ثروت شاه»، بنیاد پهلوی را «صندوق امانات فامیل پهلوی» نامید و نوشت: کسی که هم اکنون بر تخت طاوس تکیه زده است، به رویای تمام ثروتمندان جهان دست یافته است.
🔗 ادامهٔ مطلب
@irdc_ir
🔖مذاکرات محرمانه نفتی ایران در سال ۱۳۵۳
📌نفت را ارزان نمی‌کنیم
▪️قیمت نفت در سال ۱۹۷۴/۱۳۵۳ چهار برابر شد و به بشکه‌ای ۱۲ دلار رسید. این افزایش قیمت تأثیرات زیادی بر کشورهای صادرکننده نفت خاورمیانه داشت که سال‌ها تحت سلطه قدرت‌های اقتصادی جهان بودند که کنترل کالاهای حیاتی را در دست داشتند.
▫️شرایط در کشورهای صادرکننده نفت خاورمیانه تغییر کرد و شروع به جمع‌آوری ثروت و دارایی کردند و همین امر، به دلیل هزینه درآمدها برای خریدهای نظامی تنش‌های سیاسی در خاورمیانه را وخیم‌تر کرد.
▪️سازمان کشورهای صادرکننده نفت و گاز (OPEC) مرکب از ۱۲ کشور است در کنفرانس شهر بغداد در روز ۱۴ سپتامبر سال ۱۹۶۰ شکل گرفت. مهم‌ترین وظیفه اوپک، تثبیت قیمت نفت بود، اما پس از شوک نفتی، اختلافاتی میان کشورهای اوپک و به خصوص ایران و عربستان برای تعیین قیمت نفت وجود داشت. این اختلافات در مذاکرات مقامات نیز مشاهده می‌شد.
▫️گزارشی که در پی می‌آید سندی به تاریخ ۲۵ دی ماه ۱۳۵۵ است که حاوی مذاکرات مقامات ایرانی با مقامات شرکت نفت BP بر سر اختلاف قیمت نفت و میزان برداشت آن است.
🔗 ادامهٔ مطلب
@irdc_ir