🔖به بهانۀ انتشار کتاب دکتر محمد مصدق: سرگذشت سیاسی 📌میراث مصدق؛ احیای غرور ملی ▪️نام دکتر محمد مصدق در تاریخ­نگاری معاصر با وقایع مهم تاریخ معاصر ایران به­‌ویژه نهضت ملی کردن صنعت نفت ایران گره خورده ­است. اما نام او در مطبوعات جهان غرب از ۱۳۳۰ش و با انتصابش به نخست‌وزیری به دو دلیل بسیار مطرح شد؛ نخست مخالفت بی­‌سابقه‌­اش به عنوان مجری قانون ملی کردن صنعت نفت با نفوذ انگلیس در ایران و دوم شیوۀ متفاوت نخست‌وزیری­ او که از بستر خود کشور را اداره می­‌کرد. ▫️ملی کردن صنعت نفت در ایران وجهی تماشایی با خود داشت. مشخصۀ این وجه، نقش ابرقدرت‌ها، تعامل با سایر کشورهای منطقه و همچنین کاریزمای سیاسی مصدق در آن دوران است. ترکیب و تاثیر این سه، بخش مهمی از میراث مصدق است. ▪️ در داخل کشور نیز تاثیر مصدق به لحاظ اخلاقی عمیق بود. او منزلت و بزرگواری را که بخشی از ویژگی شخصیتی ایرانی بود از نو زنده کرد و برای ایرانی‌­ها فرصتی فراهم آورد تا سر خود را بالا بگیرند. ایرانی‌­ها این غرور را به مصدق مدیون‌­اند. 📌 ادامهٔ مطلب @irdc_ir

🔖انتشار برای نخستین‌بار | دست‌نوشته دکتر علی شریعتی درباره نهضت ملی نفت 📌شریعتی: حزب توده با نهضت ملی شدن نفت مبارزه می‌کرد ▪️دکتر علی شریعتی در بخشی از دست‌نوشته‌های خود به تبیین خصوصیات فکری و روحی‌اش در دوران نوجوانی با توجه به اوضاع اجتماعی و سیاسی آن دوره و نحوه ورود به عرصه فعالیت‌های فرهنگی پرداخته است. ▫️دوران نوجوانی او (متولد ۱۳۱۲- درگذشت ۱۳۵۶) همزمان بود با نهضت ملی شدن صنعت نفت و برای او که به نوشته خود مبنای فکری‌اش مذهبی و جهت اجتماعی‌اش ملی بود، این جریان جاذبه داشت. کمااینکه در این دست‌نوشته‌ها هم تأکید کرده که جریانی که با نهضت ملی مبارزه می‌کرد حزب توده بود. ▪️در سالروز ملی شدن صنعت نفت، دو برگه از این دست‌نوشته‌ها که در مرکز اسناد انقلاب اسلامی نگهداری می‌شود (شماره پرونده ۱۸۴۴) را منتشر می‌کنیم. 🔗 ادامهٔ مطلب @irdc_ir

📌زمین‌خواری با پوشش خیریه ▪️در شهریور بیست، زمانی که رضا شاه برای گذراندن سال‌های تبعید، ایران را به مقصد جزیره موریس ترک می‌کرد، کلیه اموال و املاکش را به بهای ده گرم نبات مرغوب برای مصارف خیریه، به پسرش محمدرضای جوان هبه کرد. ▫️اموالی که آنها را طی شانزده سال سلطنت به جبر و عنف به دست آورده بود، جهت امور خیریه به پسرش سپرد و برای همیشه ایران را ترک کرد، املاکی که او به جانشینش واگذار کرد، بنیان بنیاد پهلوی را بنا نهاد. ▪️بنیاد پهلوی که با شمایل یک بنیاد خیریه کار خود را آغاز کرده بود، در اواخر حکومت پهلوی، چنان به جمع‌آوری اموال و املاک پرداخت که تقریبا همه ایران را در اختیار داشت. مقایسه‌ای اجمالی میان اموال بنیاد در زمان تاسیس و هنگام سقوط پهلوی شاهدی بر این مدعاست. این گردآوری اموال به حدی بود که در دو سال پایانی حکومت پهلوی حتی رسانه‌های بیگانه نسبت به آن واکنش نشان دادند. ▫️نشریه «ویلج ویس»، در مقاله‌ای با عنوان «ثروت شاه»، بنیاد پهلوی را «صندوق امانات فامیل پهلوی» نامید و نوشت: کسی که هم اکنون بر تخت طاوس تکیه زده است، به رویای تمام ثروتمندان جهان دست یافته است.  🔗 ادامهٔ مطلب @irdc_ir

🔖مذاکرات محرمانه نفتی ایران در سال ۱۳۵۳ 📌نفت را ارزان نمی‌کنیم ▪️قیمت نفت در سال ۱۹۷۴/۱۳۵۳ چهار برابر شد و به بشکه‌ای ۱۲ دلار رسید. این افزایش قیمت تأثیرات زیادی بر کشورهای صادرکننده نفت خاورمیانه داشت که سال‌ها تحت سلطه قدرت‌های اقتصادی جهان بودند که کنترل کالاهای حیاتی را در دست داشتند. ▫️شرایط در کشورهای صادرکننده نفت خاورمیانه تغییر کرد و شروع به جمع‌آوری ثروت و دارایی کردند و همین امر، به دلیل هزینه درآمدها برای خریدهای نظامی تنش‌های سیاسی در خاورمیانه را وخیم‌تر کرد. ▪️سازمان کشورهای صادرکننده نفت و گاز (OPEC) مرکب از ۱۲ کشور است در کنفرانس شهر بغداد در روز ۱۴ سپتامبر سال ۱۹۶۰ شکل گرفت. مهم‌ترین وظیفه اوپک، تثبیت قیمت نفت بود، اما پس از شوک نفتی، اختلافاتی میان کشورهای اوپک و به خصوص ایران و عربستان برای تعیین قیمت نفت وجود داشت. این اختلافات در مذاکرات مقامات نیز مشاهده می‌شد. ▫️گزارشی که در پی می‌آید سندی به تاریخ ۲۵ دی ماه ۱۳۵۵ است که حاوی مذاکرات مقامات ایرانی با مقامات شرکت نفت BP بر سر اختلاف قیمت نفت و میزان برداشت آن است. 🔗 ادامهٔ مطلب @irdc_ir

🔖به بهانه سالروز بازتأسیس حوزه علمیه قم 📌آیت‌­الله حائری یزدی و قانون متحدالشکل کردن البسه ▪️در یکم فروردین ۱۳۰۱ ش حوزۀ علمیۀ قم بدست آیت­‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی بازتاسیس شد. چند سال پس از آن، در دورۀ سلطنت رضاشاه پهلوی اقداماتی برای تحدید روحانیت صورت گرفت. ▫️از جمله در این دوره و در ششم دی ۱۳۰۷ ش «قانون متحدالشکل کردن البسه اتباع ایران در داخله مملکت» به تصویب مجلس شورای ملی رسید. ▪️گرچه حکومت پهلوی با گذاشتن شرط مجوز و امتحان، در پی محدود کردن روحانیون بود، شخص رضاشاه در دیداری رسمی با «حاجی شیخ عبدالکریم یزدی» در آبان ۱۳۰۷ در قم دربارۀ مشروط کردن استفاده از لباس روحانیت گفت. ▫️حدود یکسال بعد گزارش‌­ها حاکی از آن بود که حاج شیخ در برابر این سیاست، به طور گسترده دست به صدور اجازه‌­نامه زده ­است. 🔗 ادامهٔ مطلب @irdc_ir

📌کارت تبریک دیده نشده از نوروز ۱۳۴۳ ▪️در سال‌های پس از ۱۳۴۲ ش که مصادف با دستگیری، حصر و تبعید امام خمینی بود کارت تبریک‌های متعدد و متنوعی با کلیشه عکس امام خمینی به همراه نوشته‌ها یا شعارهای دینی و انقلابی توسط مبارزان چاپ و منتشر می‌شد  ▫️یکی از این موارد نادر و دیده نشده کارت تبریکی است که در نوروز ۱۳۴۳ با عکس امام خمینی و دکتر مصدق به عنوان «رهبران آزادیخواه زندانی» منتشر شد. دکتر مصدق پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ دادگاهی و به احمدآباد تبعید شده بود. امام خمینی نیز به دلیل سخنرانی در عاشورای ۱۳۴۲ که منجر به قیام ۱۵ خرداد شد دستگیر و در زندان رژیم پهلوی بود. ▪️پس از انتشار این کارت تبریک، تکاپوی ساواک برای یافتن عاملین نشر و توزیع این مسئله آغاز شد. در یکی از این اسناد آمده است: «بدینوسیله یک قطعه عکس آقای خمینی و دکتر مصدق که برای کارت تبریک کلیشه شده به پیوست ایفاد می‌گردد. تحقیقات لازم جهت بدست آوردن ناشرین و چاپ‌کنندگان عکس مزبور ادامه دارد. در صورت حصول نتیجه چگونگی متعاقبا اعلام خواهد شد.» 🔗 ادامهٔ مطلب @irdc_ir