(بخش اول)
📌دین وتمدن وانقلاب اسلامی فرصت ها وتهدیدها وافق های تمدنی نگاهی تطبیقی به ادوار مواجهه تمدنی اسلام وجاهلیت صدر اسلام وجاهلیت پیچیده غربی
بیانات آیت الله کعبی در جمع مدیران مدارس حوزههای علمیه خوزستان: ۱۴۰۴/۵/۲۹
اسلام به عنوان یک دین جامع، نقشهراهی برای تمدن بشری ارائه میدهد و در آن مفاهیم کلانی چون توحید، عدالت، کرامت انسان، علم و دانش، رحمت و مودت، فداکاری، عقلانیت، معنویت، اخلاق، کار و تلاش، زهد و قناعت مطرح میشود. این مفاهیم در ساحتهای مختلف فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و امنیتی زندگی انسانها تأثیرگذارند.
اسلام به عنوان یک دین فردی و آیینی صرف نیست؛ بلکه دینی است که در تمامی جوانب زندگی انسان کنشگر است. این دین، ارمغانی برای ایجاد یک تمدن است. تمدنی که قرآن کریم و رسول خدا در مقابل تمدن جاهلی آن زمان مطرح کردند، شامل چهار ساحت اساسی است:
نظام معرفتی جاهلیت مبتنی بر جهل و حدس و گمان بود. در مقابل، اسلام نظام معرفتی مبتنی بر علم و یقین را معرفی میکند که از دل آن توحید و بندگی خداوند شکل میگیرد؛ همچنین جاهلیت خودنمایی و فخر فروشی را ترویج میکرد. اما اسلام نظام اخلاقی مبتنی بر بندگی خدا و تقوا را به جای خودنمایی معرفی میکند؛ همچنین قرآن کریم در مورد نظام اجتماعی جاهلیت به تعصب اشاره میکند. اسلام به جای تعصب، رشد و شکوفایی انسان را هدف قرار میدهد.
نظام سیاسی جاهلیت بر اساس جاهلیگری بود. در مقابل، اسلام نظام سیاسی مبتنی بر ولایت الهی و نقش آن در هدایت و رشد و پویایی جامعه را معرفی میکند.
بنابراین، اسلام به عنوان یک دین تمدنساز، دارای سه ضلع ساختاری است:
ضلع نخست این ساختار نظریه تمدنی است این نظریه برگرفته از قرآن و سنت است و دوگانههایی مانند علم و ایمان، عقلانیت و معنویت، عدالت و پیشرفت، حضور مردم در صحنه و محبت و رحمت و اقتدار را با هم جمع میکند.
ضلع دوم نیز استفاده از علوم و فنون است: این ضلع شامل بهرهگیری از تجربیات بشری و پیشرفتهای علمی برای دستیابی به قلههای انسانی است و ضلع سوم مقاومت و بازدارندگی نظامی و امنیتی و دفاعی اشاره دارد. اگرچه چارچوب نظری مهم است، اما عدم اقتدار عملی میتواند به شکست منجر شود.
تمدن اسلامی بر اساس این سه ضلع تثبیت شده و در پی ایجاد جامعهای متعالی و انسانی است که در آن ارزشها و اصول اسلامی حاکم باشد.
https://eitaa.com/kaabi_ir
بخش دوم)
📌دین وتمدن وانقلاب اسلامی فرصت ها وتهدیدها وافق های تمدنی نگاهی تطبیقی به ادوار مواجهه تمدنی اسلام وجاهلیت صدر اسلام وجاهلیت پیچیده غربی
بیانات آیت الله کعبی در جمع مدیران مدارس حوزههای علمیه خوزستان: ۱۴۰۴/۵/۲۹
انقلاب اسلامی و بازتولید نگاه تمدنی به اسلام
انقلاب اسلامی در عصر ما، بازتولید نگاه تمدنی به اسلام را بر اساس اجتهاد اصیل متناسب با زمان و مکان به نمایش گذاشت. این دیدگاه به ویژه در اندیشههای بنیانگذار نظام مقدس جمهوری اسلامی، حضرت آیتالله العظمی امام خمینی (ره)، و سپس در اندیشههای تابناک حضرت آیت الله خامنهای نمود پیدا کرد. این نظریه از لحاظ علم و فناوری نیز با تولید مقاومت و بازدارندگی همراه بود. بنابراین، میتوان گفت که دین و تمدن در انقلاب اسلامی متبلور شده است؛
در مقابل این حرکت تمدنی، اصول جاهلیت آن زمان چند موضع و مراحل مختلفی را پشت سر گذاشتند. مرحله اول را میتوان "هضم تمدنی" نامید؛ یعنی تلاش برای حفظ ظاهر و ذوب کردن زیربنای اسلام در دل جاهلیت. در آن زمان، جاهلیها میخواستند اسلام را از زیربنای فرهنگی خود حذف کنند.
در مرحله دوم، که آن را "مهار تمدنی" مینامم، جاهلیها سعی کردند اسلام را کنترل و محدود کنند و پیشنهاد سازش را مطرح کردند. مقاومت پیامبر (ص) و یارانش باعث شد که نتوانند اسلام را مهار کنند. سختیهایی مانند محاصره شعب ابیطالب هجرت حبشه و شکنجههای بسیار وجود داشت اما به تداوم اسلام کمک کرد. این وضعیت به مرحله سوم منجر شد که "حذف تمدنی" نامیده میشود. در این مرحله، دشمنان تمام تلاش خود را برای نابودی اسلام به کار گرفتند و جنگهای تمامعیاری از غزوه بدر تا غزوه احزاب و... آغاز شد. اما به لطف ایمان مستحکم و رهبری الهی پیامبر (ص) و یاران شجاعش و مقاومت و صبر جامعه اسلامی از این مرحله نیز عبور کرد.
سپس به مرحله چهارم رسیدیم که آن را "رقابت تمدنی" مینامیم که وارد مذاکرات صلح حدیبیه شدند و پیامبر از موضع اقتدار با دشمنان مذاکره کرد و آن را مقدمهای برای فتح تمدنی (فتح مکه) قرار داد.
فتحی که باید با شعار جهانی رحمت اسلام پیش رفت و سنگ بنای یک تمدن جهانی طراحی شد و اسلام پیروز شد و با ابلاغ ولایت تکمیل گردید. ولایت روح اسلام تمدنی است؛ چرا که بدون ولایت، این روح دچار تلاطم و خطر میشود. آیه «الیوم لکم دینکم» نشاندهنده تکامل دین اسلام است.
پس از رحلت پیامبر (ص)، جریان جاهلیت در لباس نفاق اجتماعی و سیاسی ظهور کرد و تلاش کردند با استفاده از ریشه تاریخی و نظامات اجتماعی موجود، انحرافی ایجاد کنند. اسلام را وارد مرحله ششمی کردن که شامل نفوذ و انحراف و تلاش برای مقابله تمدنی بود؛ تا اسلام را از درون دچار انحراف شود. پس از حدود ۵۰ سال، اسلام تمدنی مبتنی بر ولایت رسول الله (ص) به اسلام پادشاهی مطلقه قرار گرفت.
این تحولات موجب ضربههای سختی به اسلام شد؛ چنانکه حضرت صدیقه کبری فاطمه زهرا (س) در خطبههای فدکیه به ظهور نفاق اشاره کردند. مجاهدتهای امیرالمؤمنین علی (ع)، حضرت زهرا (س) و امام حسن و امام حسین (ع) باعث شد که اسلام باقی بماند و اوج فداکاری در عاشورا برای حفظ اسلام رقم خورد.
امام حسین (ع) با خون خود در مقابل نظام جاهلیت ایستاد و اسلام را حفظ کرد. هر یک از ائمه نیز به نوعی نقش ایفا کردند تا به عصر غیبت برسیم ؛ در انقلاب اسلامی نیز این مراحل چندگانه در آن بازتولید شد.
https://eitaa.com/kaabi_ir