معنویت در وجود انسان، مایه‌ی هدفدار شدن اوست، به زندگی‌اش معنا و جهت می‌دهد، همچنان که آرمان‌های معنوی و اخلاقی، زندگی جامعه را جهت‌دار می‌کند و برای انسان هویت می‌سازد. در عوض اگر ذخیره معنوی در وجود انسان، از حدّ لازم پایین‌تر بیاید، انسان دچار لغزش‌ها و گمراهی‌های بزرگی خواهد شد. @ketab_ensan

بدون ارتباط با خدا، انسان در درون خود تهی است؛ بی‌مغز و بی‌معنا و بی‌محتوا است و توجّه به خداوند و ارتباط با او، روحی در کالبد انسان واقعی و حقیقی است،حتی مادّیاتِ انسان هم از معنویات تغذیه می‌شود و از این‌رو امکان ندارد بتوانیم نقش معنویات را از زندگی بشر حذف کنیم. @ketab_ensan

انسان نیازمند این است که در سایه‌ی معنویات، انسانی متخلق به خلقیات اسلامی می‌شود که در روایات، از آن به جنود عقل تعبیر شده است، تهیدستی از این خلقیات، انسانیت را به پریشانی می‌کشاند. چنین تخلقی در سایه‌ی معنویت، انجام فرائض، یاد خدا، اجتناب از محرمات، انس با قرآن، مطالعه‌ی سرگذشت بزرگان و تمرین و ممارست محقق می‌شود. @ketab_ensan

عدالت، نیاز فطری انسان و خواسته‌ی اساسی و دیرین بشریت است؛ عدالت، توزیع عادلانه و عاقلانه امکانات موجود است. عدالت در همه‌ جا لزوماً به معنای «برابری» نیست؛ اینکه هر چیزی در جای خود قرار گیرد و حق هر چیزی و هرکسی داده شود و میان انسان‌ها تبعیض و ظلمی وجود نداشته باشد. @ketab_ensan

انسان در جمیع شئون حیاتی خود باید آزاد باشد و مانعی برای پیشرفت و پرورش هیچ یک از استعدادهای او وجود نداشته باشد. به برکت آزادی است که اندیشه‌ها رشد پیدا می‌کند و استعدادها شکوفا می‌شود. استبداد، ضدّ استعداد است. هرجا استبداد باشد؛ شکوفایی استعداد نیست. @ketab_ensan

خداوند یکی از خصوصیات پیامبر صلوات‌الله‌علیه را این قرار می‌دهد که غل و زنجیرها را از گردن انسان‌ها برمی‌دارد که شامل بسیاری از عقاید باطل و خرافی و بسیاری از قیود اجتماعی غلطی که دست‌های استبداد یا تحریف یا تحمیق بر مردم تحمیل کرده بود، می‌شود. @ketab_ensan

سعادت انسان در این است که از تلاطم و اضطراب روحی در امان و آرامش روحی باشد. آسایش انسان، ناشی از آن روحیه و اخلاقی است که باید از دین استمداد بشود و سرچشمه بگیرد. @ketab_ensan

یاد خدا به انسان آرامش می‌دهد و دل را نورانی می‌کند و غبارهای کینه و نفرت و خودخواهی را از دلها می‌زداید و لنگری برای دل‌های متلاطم و مضطرب به وجود می‌آورد؛ آرامش می‌بخشد و اطمینان و اعتماد ایجاد می‌کند. @ketab_ensan

از دیگر نیازهای انسان، امید است. امید، بزرگ‌ترین قوّه محرکه انسان است که انسان را به حرکت وادار می‌کند؛ امید به پیروزی، امید به پیشرفت و امید به موفقیت. اگر امید از انسان گرفته شود، فعالیت و سرزندگی و شادابی از او گرفته خواهد شد و زانوان فعال و استوار به لرزه خواهد افتاد. @ketab_ensan

انسان‌محوری‌اسلامی با تلقی غربی آن -اومانیسم غربی- به کلی متفاوت است. ریشه تفاوت انسان‌محوری‌ اسلام با انسان‌محوری‌غرب، انسان‌شناسی آن‌ها است. انسان در نگاه اسلامی، موجودی دو بعدی است؛ طبیعی و الهی، اما در نگاه غربی، انسان یک موجود مادی محض است و هدف او لذت‌جویی و بهره‌مندی از لذائذ زندگی دنیا است. @ketab_ensan

محور پیشرفت و توسعه در غرب، انسان سودمحور است و ثروت و قدرت و علم هدف‌اند و اگر انسان‌ها و ملت‌ها تحقیر بشوند و میلیون‌ها انسان در جنگ‌ها کشته شوند؛ برای اینکه کشوری به قدرت یا به ثروت برسد؛ ایرادی ندارد! اما در جهان‌بینی اسلام، ثروت و قدرت و علم، وسیله‌ای برای تعالی انسان هستند. @ketab_ensan

در تفکر انسان‌گرایی غربی، محور عالم وجود و محور اختیار در این عالم کون، انسان است، یعنی در واقع خدای عالم وجود، انسان است، و بحث انسان‌سالاری مطرح است، به خلاف تفکر انسان‌شناسی اسلامی که بحث خداسالاری است و با نگاه خداسالاری، انسان را محور جهان می‌داند و تکریم و رشد او را از گرایش‌های اصولی خود به حساب می‌آورد. @ketab_ensan