❌ شبهه مگر نبايد قبل ازدواج تحقيق کرد پس چرا امام حسن مجتبی و حضرت نوح عليهما السلام با چنين زنان ناشايست ازدواج کردند؟ 🇮🇷 پاسخگویی دینی آستان مقدس مسجد جمکران ﴾@maaref_jamkaran﴿

⚫️ گزارشی از مراسم کفن و دفن امام حسن مجتبی(ع) آن گاه که امام حسن(ع) دار فانی را وداع گفت، عباس بن علی(ع)، عبدالرحمن بن جعفر و محمد بن عبدالله بن عباس به کمک امام حسین(ع) شتافتند و آن حضرت با کمک آنان جنازه برادر را غسل داد، حنوط کرد و کفن نمود، آن گاه به مصلا (جایگاه خاص، جهت نماز گزاردن بر مردگان) که در نزدیکی مسجد النبی بود منتقل نمودند، که آن مصلا را «بلاطه » می نامیدند. در آن جا بر جنازه آن حضرت نماز گزاردند، سپس جنازه را جهت تجدید عهد و دفن، نزدیک مزار رسول خدا(ص) بردند. ممانعت از دفن در حرم پیامبر فرماندار مدینه، مروان بن حکم به همراه آشوبگران جلو آمدند و فریاد برآوردند: شما می خواهید حسن بن علی را در کنار پیامبر دفن کنید؟ از طرف دیگر عایشه سوار بر استر به جمعشان پیوست و فریاد زد: چگونه می شود کسی را که من هرگز او را دوست ندارم، به میان خانه من داخل کنید. مروان گفت: آیا سزاوار است عثمان در دورترین نقطه مدینه در قبرستان دفن شود و حسن بن علی در جوار پیامبر خدا(ص) هرگز نمی شود، من شمشیر به دست می گیرم و حمله می کنم و ممانعت خواهم نمود. عده ای از امویان و آشوبگران به دنبال بهانه بودند و می خواستند فتنه ای به پا کنند که امام حسین(ع) با بردباری جنازه برادرش را به سوی بقیع برگرداند و بنی هاشم را آرام نمود و در جوار جده اش فاطمه بنت اسد در بقیع دفن نمود و از خون ریزی و فتنه به همان وضعی که امام مجتبی(ع) وصیت نموده بود جلوگیری کرد. امام حسین(ع) رو به مروان کرد و فرمود: اگر برادرم وصیت کرده بود که در کنار جدش پیامبر(ص) دفن شود، می فهمیدی که تو کوچک تر از آنی که بتوانی ما را برگردانی و جلو دفن جنازه او را در میان حرم پیامبر(ص) بگیری. ابن شهر آشوب می افزاید: به هنگام بردن جنازه امام مجتبی(ع) به سوی بقیع، افراد شرور و پست به پشتیبانی امویان به جنازه آن بزرگوار تیراندازی کردند، به طوری که هنگام دفن هفتاد تیر از بدن آن حضرت جدا نمودند. عایشه به هنگام دفن امام مجتبی(ع) ابن عباس(ره) خطاب به عایشه (در حالی که چهل سوار در اطرافش بودند) گفت: «چه بیچارگی و بدبختی! امروز سوار بر استر شدی و یک روز سوار بر شتر گشتی (اشاره به جنگ جمل). تو می خواهی نور خدا را خاموش کنی و با اولیای خدا بجنگی. برگرد، آنچه دیگران می خواستند انجام دادی و ماموریت خویش را به پایان رساندی، خداوند اهل بیت(علیهم السلام) را یاری خواهد کرد، گرچه زمانی بگذرد...» و بعضی سخن ابن عباس را چنین نقل کرده اند: آن روز سوار بر شتر گشتی و امروز بر استر سواری، و اگر زنده بمانی [برای مبارزه با نور خدا و اهل بیت] بر فیل نیز سوار خواهی گشت. 🇮🇷 پاسخگویی دینی آستان مقدس مسجد جمکران ﴾@maaref_jamkaran﴿

🏴 آجرک الله یا صاحب الزمان ◾️هفتم صفر شهادت مظلومانه امام حسن مجتبی(علیه‌السلام) تسلیت باد. 🇮🇷 پاسخگویی دینی آستان مقدس مسجد جمکران ﴾@maaref_jamkaran﴿

📿 #ختم_میلیونی_صلوات به نیت سلامتی و تعجیل در فرج حضرت ولیعصر عجل الله تعالی فرجه و رهایی مردم مظلوم غزه از جنایت‌های رژیم صهیونی 🤝 نحوه پیوستن به پویش: 🔺ارسال عدد ۱ به ۳۰۰۰۱۵۱۵ 🔺مراجعه به وب‌سایت: jamkaran.ir/salavat 👈 در ثواب #نشر_حداکثری شریک باشید #صلوات #امام_زمان 🏴 آستان مقدس مسجد جمکران @Jamkaran_ir

🏴 آجرک الله یا صاحب الزمان ◾️هفتم صفر شهادت مظلومانه امام حسن مجتبی(علیه‌السلام) تسلیت باد. 💠 هشت سوال مهم راجع به زندگانی امام حسن علیه‌السلام 🦋 سوال اول در دوران حکومت امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام)، امام حسن (علیه‌السلام) چه نقش‌ها و مسئولیت‌هایی را بر عهده داشت؟ 📚 پاسخ : امام حسن مجتبی (ع) در دوران خلافت امیرالمؤمنین علی (ع)، نقش‌های مهم و مسئولیت‌های حساسی بر عهده داشت که نشان‌دهنده جایگاه ویژه ایشان نزد پدرشان و در ساختار سیاسی، نظامی و دینی جامعه اسلامی آن زمان بود. مهم‌ترین این مسئولیت‌ها عبارت‌اند از: 🔹قضاوت: امام علی(ع) در برخی از رویداد ها امر خطیر قضاوت را به فرزندشان امام حسن(ع) می‌سپردند.۱ 🔹سخنوری و فصاحت: امام حسن (ع) در حضور پدر بزرگوارش، امام علی (ع)، همواره به احترام ایشان سخن نمی‌گفت و کمتر صحبت می‌کرد تا جایگاه والای پدر را حفظ کند. روزی گروهی از مردم کوفه آمدند و با تردید گفتند که امام حسن (ع) قدرت بیان و بلاغت لازم را ندارد. وقتی این موضوع به امام علی (ع) رسید، ایشان فرزندش را خواست و گفت: «بر منبر برو و توانمندی خود را به مردم نشان بده.» امام حسن (ع) با تواضع پاسخ داد که در حضور پدر توان سخن گفتن ندارد. امام علی (ع) به او اطمینان داد و گفت که خود را از تو مخفی می‌دارم. سپس مردم را فراخواندند تا در مسجد کوفه گرد هم آیند. هنگامی که امام حسن (ع) بر منبر رفت، با سخنانی فصیح، دل‌ها را تسخیر کرد و صدای تحسین و شور از میان جمعیت برخاست. در پایان، امام علی (ع) برخاست، ردای خود را کشید، بالای منبر رفت و با افتخار میان دو دیده سبط اکبر را بوسید و فرمود: «ای پسر پیامبر! حجت خود را بر این مردم تمام کردی و طاعتت را واجب ساختی. وای بر کسی که با تو مخالفت کند.»۲ 🔹نقش نظامی و حضور در جنگ‌ها: امام حسن (ع) در دوره پنج ساله خلافت امیرالمؤمنین علی (ع) در جنگ‌های سه‌گانه جمل، صفین و نهروان شرکت داشت. در جنگ جمل، به دستور امیرالمؤمنین، فرماندهی جناح راست لشکر را بر عهده گرفت.۳ طبق برخی گزارش‌ها، امام حسن (ع) در جنگ نهروان نیز حضور داشت. در زمان امامت امیرالمؤمنین (ع) ، ایشان قهرمان جنگ‌های صفین و نهروان بود. و برخی به ایشان لقب فاتح جنگ جمل را داده اند. همچنین بر اساس برخی منابع، در آخرین روزهای عمر امام علی (ع)، زمانی که برای مقابله با معاویه لشکرآرایی می‌کرد، امام حسن (ع) را به فرماندهی سپاهی ده هزار نفری منصوب کرد.۴ 🔹امامت جمعه: یکی از مسؤولیت‌های مهم فرهنگی امام مجتبی (ع)در دوران خلافت امیرالمؤمنین (ع)امامت جمعه بود. هر گاه امام علی (ع) کوفه را ترک می‌کرد و یا به دلیل عذری نمی‌توانست نماز جمعه را اقامه کند، این مهم را بر دوش فرزند بزرگترشان می‌گذاشتند. مسعودی می‌نویسد: آنگاه که عذری مانند بیماری برای امیرمومنان (ع) پیش می‌آمد و نمی‌توانست برای اقامه نماز جمعه در مسجد کوفه حضور یابد، فرزند برومندش رابه این امر مهم می‌گمارد.۵ 📚 پی نوشت ۱. مناقب آل أبی طالب، ج۴، چاپ قم، ص۱۱؛ حقایق پنهان، ص۱۵۵؛ فروع کافی، ج۷، ص۲۸۹، ح۲؛ مسند الإمام المجتبی، ص۹۹، به نقل از مناقب، ج۲، ص۱۵۲. ۲. فضائل امام حسن(ع)، سید محمد تقی مقدم، چاپ ۱۳۷۷، ص۱۲۱؛ مسند الإمام المجتبی(ع)، ص۹۶؛ مجموعه زندگانی معصومین، ص۵۳۶؛ زندگانی حضرت مجتبی(ع)، عمادزاده اصفهانی، چپ۱۳۴۷، ص۳۶۱. ۳.شیخ مفید، الجمل، ۱۴۱۳ق، ص۳۴۸؛ ذهبی، تاریخ الإسلام‏، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۴۸۵. ۴.ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۷، ص۹۳-۹۴؛ قندوزی، ینابیع المودة، ۱۴۲۲ق، ج‏۳ ، ص۴۴۴. ۵.مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب، ج۱، ص۳۴۵. 🇮🇷 پاسخگویی دینی آستان مقدس مسجد جمکران ﴾@maaref_jamkaran﴿

🏴 آجرک الله یا صاحب الزمان ◾️هفتم صفر شهادت مظلومانه امام حسن مجتبی(علیه‌السلام) تسلیت باد. 💠 هشت سوال مهم راجع به زندگانی امام حسن علیه‌السلام 🦋 سوال دوم آیا امام حسن علیه‌السلام در حمله به ایران شرکت کردند؟ 📚 پاسخ : خیر، امام حسن مجتبی (ع) در جنگ‌هایی که به فتح ایران منجر شد، شرکت نداشتند. به طور کلی، هیچ منبع معتبری از حضور ایشان در فتوحات ایران یا سایر مناطق مانند شام و آفریقا سخنی به میان نیاورده است. خبری هم که در تاریخ طبری آمده از نظر سند قابل خدشه است. در سند آن آمده است: عمر بن شبه از علی بن محمد از علی بن مجاهد از حنش بن مالک نقل می‌کند۶ که در مورد ناقل این خبر علی بن مجاهد آمده است که بسیار دروغگو و جعل کننده خبر بوده است و به گفته بزرگان او کتابی در مورد جنگها نوشته است که برای سخنان خود، سندهایی را جعل کرده است. 📚 پی نوشت تاریخ بغداد، الخطیب بغدادی(م ۴۶۳ق)، ج ۱۲، ص۱۰۶؛ تهذیب الکمال، مزی (م ۷۴۲ق) ج ۲۱، ص ۱۱۸ 🇮🇷 پاسخگویی دینی آستان مقدس مسجد جمکران ﴾@maaref_jamkaran﴿

🏴 آجرک الله یا صاحب الزمان ◾️هفتم صفر شهادت مظلومانه امام حسن مجتبی(علیه‌السلام) تسلیت باد. 💠 هشت سوال مهم راجع به زندگانی امام حسن علیه‌السلام 🦋 سوال سوم دلیل ازدواج امام حسن علیه‌السلام با جَعده چه بود؟ مگر برخی از انبیاء و امامان معصوم نمی‌دانستند خطر خیانت حتی از سوی همسرانشان وجود دارد؟ 📚 پاسخ : ازدواج امام حسن مجتبی(ع) با جَعده، مانند برخی دیگر از ازدواج‌های ائمه (علیهم‌السلام)، در بستر شرایط خاص تاریخی، فرهنگی و سیاسی آن زمان صورت گرفت. با اینکه امامان معصوم (علیهم‌السلام) علم الهی دارند، اما تصمیم‌گیری‌های آنان نیز گاه بر اساس مصالح عمومی و حکمت‌های اجتماعی انجام می‌گرفت و نه صرفاً بر پایه اطلاع از آینده افراد. درباره ازدواج امام حسن (ع) با جعده، چند احتمال در منابع تاریخی ذکر شده است: 🔹احتمال دارد جعده از اول چنین نبوده و بعداً توسط معاویه فریب خورده باشد. بر همین اساس، از برخی شواهد تاریخی استفاده می‌شود که جعده ابتدا با مسموم کردن امام حسن (ع) مخالفت کرد، اما بعداً با اصرار دیگران راضی شد. بسیاری از کسانی که مرتکب جنایات بزرگ شده‌اند، در ابتدا اهل جنایت نبوده‌اند؛ اما زمینه‌های انحراف به‌تدریج در آن‌ها شکل گرفته است. 🔹احتمال دیگر اینکه ازدواج امام حسن مجتبی (ع) با جَعده در زمان حکومت حضرت امیرالمؤمنین علی (ع) و در بستر شرایط سیاسی و فرهنگی خاص آن دوران رخ داد. اشعث بن قیس، پدر جعده، مردی دنیاطلب و منافق بود که با هدف نزدیک شدن به مرکز قدرت و بهره‌برداری از جایگاه امام علی (ع)، پیشنهاد ازدواج دخترش را به حضرت امیر (ع) ارائه داد تا از این طریق نفوذ و منافع خود را افزایش دهد. از سوی دیگر، در فرهنگ عرب آن زمان، طبق عرف و رسوم عرب، رد کردن خواستگاری که از سوی خانواده دختر مطرح می‌شد، کار ناپسندی تلقی می‌شد و به عنوان بی‌احترامی به خانواده خواستگار و در تضاد با جوانمردی در نظر گرفته می‌شد.امام علی (ع) نیز به عنوان کسی که به سنت‌ها و مصالح اجتماعی توجه داشت، نپذیرفتن این پیشنهاد را به مصلحت ندانست. بنابراین، این ازدواج گرچه ممکن بود انگیزه‌هایی سیاسی داشته باشد، اما از روی حکمت و برای حفظ وحدت و آرامش اجتماعی انجام شد. این نکته را هم باید در نظر بگیریم که این مسئله فقط مخصوص امام حسن (ع) نیست؛ پیامبران بزرگی مانند حضرت نوح، لوط و هود (علیهم‌السلام) نیز همسرانی داشتند که رفتار ناپسندی داشتند و آن‌ها با صبر و حکمت این شرایط را تحمل کردند. در سیره برخی از پیامبران و امامان و حتی علمای ربانی نیز دیده می‌شود که همسران نالایق داشته‌اند، اما آنان با بردباری و حلم این سختی‌ها را تحمل می‌کردند، برای مصلحت‌های بزرگ‌تر. البته ازدواج امام حسن(ع) با جعده فرزندی در پی نداشت. 🇮🇷 پاسخگویی دینی آستان مقدس مسجد جمکران ﴾@maaref_jamkaran﴿

🏴 آجرک الله یا صاحب الزمان ◾️هفتم صفر شهادت مظلومانه امام حسن مجتبی(علیه‌السلام) تسلیت باد. 💠 هشت سوال مهم راجع به زندگانی امام حسن علیه‌السلام 🦋 سوال چهارم امام حسن ‌علیه‌السلام چه مدت حکومت کردند؟ 📚 پاسخ : امام حسن مجتبی (ع) به مدت حدود شش ماه و سه روز پس از شهادت حضرت علی (ع) حکومت کردند و سپس با معاویه صلح کردند. مدت امامت ایشان نیز حدود ده سال بود.به طور کلی، خلافت امام حسن دوره‌ای پرتلاطم، اما سرشار از حکمت، صبر و تلاش برای حفظ وحدت و آرامش امت اسلامی بود که هرچند کوتاه، اما نقش مهمی در تاریخ اسلام ایفا کرد. مورخین اهل‌سنت در مورد بیعت مردم در آغاز حکومت حضرت نوشته‌اند: در ابتدا بیعتی که با امام حسن(ع) شد، بی‌نظیر بود و اجتماعی که مردم برای بیعت با او تشکیل دادند تا در جنگ با معاویه او را یاری دهند، بی‌نظیر بود. اما بعد از آن به حضرت خیانت کردند و امام را تنها گذاشتند. 🇮🇷 پاسخگویی دینی آستان مقدس مسجد جمکران ﴾@maaref_jamkaran﴿

🏴 آجرک الله یا صاحب الزمان ◾️هفتم صفر شهادت مظلومانه امام حسن مجتبی(علیه‌السلام) تسلیت باد. 💠 هشت سوال مهم راجع به زندگانی امام حسن علیه‌السلام 🦋 سوال پنجم چرا صلح؟ مگر امام حسن علیه‌السلام ۷۲ یار هم نداشت تا همچون امام حسین علیه‌السلام قیام کند؟ 📚 پاسخ :  صلح امام حسن (ع) وظیفه الهی و حکمت الهی بود. صلح امام حسن(ع) یک انتخاب صرفاً انسانی و سیاسی نبود، بلکه «تکلیف الهی» بود که خداوند برای آن حضرت تعیین کرده بود. همان‌طور که از احادیث معصومین و سخنان امام حسن(ع) برمی‌آید، ایشان به عنوان حجت خدا عمل کردند و اگر ما امروز دلایل این صلح را نمی‌دانیم، به خاطر اسرار الهی و حکمت‌های بالاتری است که تنها برای خدا و امام روشن است. حفظ دین و جلوگیری از نابودی اسلام اولویت امام بود. امام حسن(ع) در شرایطی قرار داشت که ادامه جنگ با معاویه ممکن بود باعث از بین رفتن اصل دین و تضعیف اسلام شود. ایشان با انتخاب صلح، خواست تا از ریشه‌کن شدن مسلمانان جلوگیری کند و دین را حفظ نماید. حفظ جان شیعیان و پایگاه اهل بیت (ع). امام حسن(ع) با علم به اینکه جنگ می‌تواند شیعیان را نابود کند، صلح کرد تا این گروه پایدار بماند و بتوانند در آینده مؤثر باشند. اگر صلح نمی‌کرد، شیعیان به شدت سرکوب می‌شدند و امکان ادامه راه اهل بیت به سختی فراهم می‌گردید. عدم حمایت مردم و خیانت فرماندهان؛ علت مهم شکست ظاهری یکی از دلایل اصلی صلح امام حسن(ع)، خیانت فرماندهان و عدم حمایت واقعی مردم بود. وقتی امام می‌دید که حتی در سپاه خود خیانت و بی‌وفایی هست، و مردم حاضر به دفاع واقعی نیستند، ناگزیر به صلح شد. ایشان خود فرمودند: اگر یاوری داشت، با معاویه بی‌وقفه می‌جنگید.(برای نمونه: طبق نقل‌های تاریخی، عبیدالله بن عباس که از یاران امیرالمؤمنین (ع) و پسرعموی پیامبر اکرم (ص) بود، و دو فرزندش نیز به دست معاویه کشته شده بودند، فرمانده سپاه ۱۲ هزار نفری امام حسن مجتبی (ع) در جنگ با معاویه بود؛ اما به شکلی باور نکردنی خیانت کرد! او با دریافت وعده یک میلیون درهم از معاویه، از ادامه جنگ دست کشید و به سپاه دشمن پیوست؛ خیانتی که هیچ‌کس انتظارش را نداشت) صلح امام حسن(ع) الگویی برای صبر، حکمت و آینده‌نگری. صلح امام حسن(ع) نه تنها نشانه ترس یا سازش نبود، بلکه پایه‌گذار مسیر قیام امام حسین(ع) و حفظ اسلام به صورت حکیمانه بود. وگرنه هدف امام از ابتدا جنگ بود نه صلح ولی چون یار و سپاهی نداشتند مجبور به این کار شدند. رهبر معظم انقلاب در مورد صلح امام حسن‌(ع) می‌فرمایند: صلح امام مجتبی (ع)، همان‌قدر ارزش داشت که شهادت برادر بزرگوارش امام حسین(ع)؛ و همان‌ قدر که آن شهادت به اسلام خدمت کرد، آن صلح هم همان‌ قدر یا بیشتر به اسلام خدمت کرد. 🇮🇷 پاسخگویی دینی آستان مقدس مسجد جمکران ﴾@maaref_jamkaran﴿

🏴 آجرک الله یا صاحب الزمان ◾️هفتم صفر شهادت مظلومانه امام حسن مجتبی(علیه‌السلام) تسلیت باد. 💠 هشت سوال مهم راجع به زندگانی امام حسن علیه‌السلام 🦋 سوال ششم چرا امامان از نسل امام حسن(ع) نیستند؟ 📚 پاسخ : در پاسخ به این سوال چند نکته را باید در نظر بگیریم: اولا اینکه جز امام سجاد(ع)، سایر امامان(ع) از نسل هر دو امام یعنی امام حسن(ع) و امام حسین(ع) هستند. پدر امام باقر(ع)، امام سجاد(ع)، فرزند امام حسین(ع) بود و مادر ایشان فاطمه، دختر امام حسن(ع) بود. بنابراین از امام باقر(ع) به بعد، همه ائمه(ع) از جانب پدر حسینی‌نسب و از جانب مادر حسنی‌نسب‌اند. این پیوند نسبی، جایگاه ویژه‌ای را برای آن بزرگواران رقم می‌زند. مگر آن‌که کسی مانند جاهلان دوران جاهلیت، فرزند دختر را جزو نسل نداند، در حالی که در منطق دینی، فرزند دختر نیز همانند فرزند پسر، ادامه‌دهنده نسل به حساب می‌آید. بنابراین تردیدی نیست که نسل امام حسن(ع) نیز در امامان بعدی حضور دارد. ثانیا اینکه امامت مقامی الهی است که تنها از سوی خداوند تعیین می‌شود و معیار آن، شایستگی معنوی است نه صرفاً وابستگی نسبی یا حضور در موقعیت‌های خاص. نمونه روشن این مسئله، تعیین امام سجاد(ع) به‌عنوان امام پس از شهادت امام حسین(ع) است، در حالی‌که حسن مُثَنی، فرزند امام حسن(ع)، نیز در کربلا حضور داشت. او در جریان نبرد مجروح شد و در میان کشته‌ها افتاد، به‌گونه‌ای که گمان کردند شهید شده است. اما وقتی قصد جدا کردن سر او را داشتند، متوجه شدند هنوز زنده است. اسماء بن خارجه فزاری، از خویشاوندان مادری او که در سپاه عمر سعد بود، او را در پناه خود گرفت، به کوفه برد و درمان کرد و سپس به مدینه بازگرداند. با این حال، با اینکه حسن مثنی فرزند امام حسن(ع) و از بازماندگان کربلا بود، مقام امامت به او نرسید، چراکه انتخاب امام بر اساس خواست و معیارهای الهی است، نه وابستگی ظاهری. ثالثا اینکه با وجود شهادت برخی از فرزندان امام حسن مجتبی(ع) در کربلا از جمله حضرت قاسم و حضرت عبدالله ، نسل آن حضرت به خواست الهی تا امروز باقی مانده است. این نسل از طریق زید بن حسن، فرزند بزرگ امام حسن(ع)، و نیز حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) ادامه پیدا کرده است. همچنین از نسل حسن مثنی و فاطمه دختر امام حسین علیه السلام فرزندانی باقی ماند که به آنها طباطبایی می‌گویند. با این توضیحات، سادات طباطبایی، ساداتی هستند که نسب آنها به حسن مثنی می‌رسد و از طریق او جزو نسل امام حسن مجتبی علیه السلام محسوب می‌شوند. 🇮🇷 پاسخگویی دینی آستان مقدس مسجد جمکران ﴾@maaref_jamkaran﴿

🏴 آجرک الله یا صاحب الزمان ◾️هفتم صفر شهادت مظلومانه امام حسن مجتبی(علیه‌السلام) تسلیت باد. 💠 هشت سوال مهم راجع به زندگانی امام حسن علیه‌السلام 🦋 سوال هفتم آیا امام حسن(ع) ثروت زیادی داشتند؟ چگونه دوبار همه دارایی خود را انفاق کردند؟ آیا این کار با توصیه به میانه‌روی در انفاق، ناسازگار نیست؟ 📚 پاسخ : در منابع تاریخی آمده: درآمد امام حسن (ع) شامل موقوفات، ارث، کشاورزی، هدایا و مقرری‌های حکومتی بود. بخش عمده‌ای از این درآمدها از طریق موقوفات پیامبر(ص)، امام علی(ع) و حضرت فاطمه(س) به دست امام رسید که تولیت آن‌ها بر عهده ایشان قرار گرفته بود. از جمله این موقوفات می‌توان به باغ‌های هفت‌گانه‌ای که توسط فردی یهودی به پیامبر(ص) اهدا شده بود، فدک، خیبر، اموال بنی‌نضیر و زمین‌های وادی‌القری اشاره کرد. این اموال اغلب برای رسیدگی به نیازمندان به‌ویژه فقرای بنی‌هاشم اختصاص داشت و طبق وصایای پیامبر(ص) و امام علی(ع)، در اختیار امام حسن(ع) قرار گرفت. همچنین بخشی از ثروت امام از طریق ارث خانوادگی تأمین می‌شد؛ از جمله اموالی که از پیامبر(ص) و حضرت زهرا(س) به ایشان رسید. امام علی(ع) نیز در وصایای خود املاکی را به فرزندان حضرت زهرا(س) بخشیده بود، هرچند خود تنها مبلغ اندکی نقدی بر جای گذاشت. کشاورزی نیز یکی از منابع درآمدی امام حسن(ع) بود. ایشان در منطقه ینبع دارای مزارع و نخلستان‌هایی بودند که از راه آن‌ها بخشی از هزینه‌های زندگی‌شان تأمین می‌شد، به‌ویژه پس از صلح با معاویه که امام از فعالیت‌های سیاسی کناره گرفت. در مورد انفاق‌های حضرت آمده است که ایشان در طول عمر خود دوبار تمام اموال و دارایی خود را در راه خدا خرج کرد و سه‌بار ثروت خود را به دو نیم تقسیم نمود. نصف آن را برای خود نگه داشت و نصف دیگر را در راه خدا بخشید.۱ اما در مورد انفاق‌های گسترده و بی‌دریغ امام حسن (ع)، آنچه شایسته تأمل است، جایگاه خاص معصومان در پیشگاه الهی است. در آیه ۶۷ سوره فرقان، میانه‌روی در انفاق و پرهیز از اسراف به‌عنوان ویژگی بندگان شایسته خداوند بیان شده است. اما این توصیه‌ها ناظر به افراد عادی جامعه‌اند، نه معصومان (ع) که در جایگاه بندگان خاص و مقرب الهی قرار دارند. آیت‌الله جوادی آملی در تفسیر عبارت «خیر الأمور اوسطها» می‌فرمایند: این جمله برای انسان‌های معمولی است تا با افراط در انفاق، دچار آسیب نشوند. اما انسان‌های مقرب، همچون اهل بیت (ع)، وظایف و مراتبی فراتر دارند؛ برای آنان، گاهی «خیر الأمور اکثرها» صدق می‌کند. در تاریخ زندگی اهل بیت (ع)، موارد زیادی دیده می‌شود که آن بزرگواران همه دارایی خود را در راه خدا انفاق می‌کردند، بی‌آنکه به خود توجه کنند؛ مانند حضرت علی (ع) که بارها غذای خود را به نیازمند بخشید و خود گرسنه ماند. از این رو، انفاق کامل از سوی امام حسن (ع) نه تنها اسراف نیست، بلکه نشانه اوج بندگی و مقام قرب الهی ایشان است. 📚 پی نوشت پیشوایی، مهدی، سیره پیشوایان، قم، چاپ چهارم، ۱۳۷۵، ناشر مؤسسه تحقیقاتی و تعلیماتی امام صادق علیه‌السلام، ص ۹ و ۹۱. 🇮🇷 پاسخگویی دینی آستان مقدس مسجد جمکران ﴾@maaref_jamkaran﴿