قانون برادرها
این قانون نانوشتهی مردهاست لابد که توی کشاکش معرکههای سخت، پشتشان به برادرهاشان محکم میشود، گرم میشود؛ به برادرهای راستین.
موسی(ع)، هنگامهی بعثت و رسالت، از خدا خواسته بود برادرش را همراهش کند، بلکه پشتش محکم بشود،دلش گرم بشود. گفته بود؛ اُشدُد بِه اَزری*. گفته بود؛ پشتم را به هارون محکم کن.
داشتم توی قرآنم از روی «اُشدد به ازری» میگذشتم. بعد فکر کردم معلوم میشود وقتی مرد، کنارِ نهر، دانست بیبرادر شده، چرا باید گفته باشد اِنکَسَر ظَهری. چرا باید گفته باشد؛ کمرم شکست.
*سوره طه/آیه 31
#روضه به یاد شهید نعمتالله مجلسی
مجتبی مجلسی
هنر در شرایط جنگی / 11 تک تیرانداز شدهایم! در جنگ، فقط موشکها و هواپیماها نمیجنگند بلکه روایته
هنر در شرایط جنگی / 12
وقتی در شرایط جنگی سرباز باشی، سربازی کنی، تحلیلگر نباشی و نشوی سرباز فراری! اطمینان داشته باشی به فرماندهان خط مقدمات و سرت؛ گرمِ وظیفهات باشد نتیجهاش میشود این دو عکس! ولیات هم از سربازیات راضی است...
توی قرآنش، وقتی دارد قصهی ذبحِ اسماعیل را تعریف میکند، توی اوج ماجرا فقط میگوید؛ و تلّه للجبین؛ ابراهیم گونهی اسماعیل را روی خاک انداخت و مهیّای ذبحش شد. بعد...؟
بعد دیگر چیزی نمیگوید. سکوت میکند. اصلاً آن صحنهی خنجر گذاشتن بر گلو و حالِ ابراهیم توی آن لحظه و ... اینها را توی قرآنش نگفته.
من میگویم برای این شبهای زینب بوده که چیزی نگفته؛ برای این شبها که زینب زیاد قرآن میخوانَد، که میرسد به این آیه. من میگویم برای دلِ زینب بوده که آن صحنه را وصف نکرده.
من میگویم خدا هوای دلش را داشته. خیلی!
#روضه به یاد شهید نعمتالله مجلسی
مجتبی مجلسی
هنر در شرایط جنگی / 12 وقتی در شرایط جنگی سرباز باشی، سربازی کنی، تحلیلگر نباشی و نشوی سرباز فرار
هنر در شرایط جنگی / 13
هنر در جنگ هشت ساله!
وزارت ارشاد، در دهۀ شصت، آنزمان که لفظ فرهنگ را هم با خود به یدک میکشید دو جلد کتاب منتشر کرده است با عنوان «ده سال با طراحان گرافیک انقلاب اسلامی 1357 تا 1367» و «ده سال با نقاشان انقلاب اسلامی 1357 تا 1367». این دو کتاب منابع بسیار خوبیاند برای روایت هنر از جنگ در جنگ هشتساله. اشتباه برداشت نشود قصد من از این یادداشت خرده گرفتن از وزرات ارشاد نیست که در این جنگ دوازده روزه جای خالی روایت هنری از جنگ احساس میشود. خودمان میدانیم این خرده گرفتنها و انتقادها دیگر قدیمی شده و وزارت ارشاد را همه «وزرات ارشاد» میخوانند و دهانشان برای گفتن «وزارت فرهنگ و ارشاد» اصلا نمی چرخد!
مخاطب یادداشت من هنرمنداناند و تذکر به خط محتوا و تنوع کارهایی که میتوانیم از جنگ هشت ساله الگو بگیریم و در این روزها به کار بندیم. تورق و مشق بصری این کتابها بسیار مهم است. خط محتواهایی که میشود در آثار هنرمندان زیست کرده در 8 سال جنگ را دید عبارتند از:
1. فرهنگ شهادت: در بسیاری از آثار «شهید»، «شهادت» و سوق مخاطب به سوی یک مرگ با عزت، آروزی شهادت و شهادت در آیات و روایات، یکی از پربسامدترین محتوای آثار هنری این هنرمندان بوده است.
2. ارتباط مناسک دینی و شیعی از حج و نماز و عاشورا با جنگ یکی دیگر از محتواهای غالب این آثار به شمار میآید.
3. حقوق بشر و مطالبۀ بینالمللی برای ساکت نبودن در مقابل کشتار و جنایات صدام در حمله به مناطق مسکونی و مدارس و بیمارستانها و استفاده از بمباران شیمیایی. اغلب این آثار مخاطبشان مخاطب خارجی بودهاند.
4. نشاندادن اهداف مبارزه، مقاومت و جنگ. زیارت کربلا، آزادسازی قدس و...
5. مقدس و والانشاندادن مبارزه و زمین مبارزه، مثلا تابلوهایی که در روی ان نوشته شده: با وضو وارد شوید.
6. زنان، مادران و همسران شهدا که در جنگ نقشی مهم و پشتیبان داشتهاند.
7. خون بر شمشیر پیروز است. نشاندادن برتری ایمان بر سلاح و نقش شجاعت در مبارزه
8. ارتباط مسئله ظهور و امام زمان علیهالسلام با جنگ
9. نقش رهبری امام در جنگ
10. خون شهید و مسئولیتی که به ما واگذار می شود
11. سازندگی و زندگی مردم
12. بمباران شهری و رساندن صدای مظلومیت مردم و دادن امید به مردم
13. هجو صدام و جنایتکاران جنگی
14. مفسدان و محتکران اقتصادی در زمان جنگ
15. تصویر و تصور از بهشت
16. وحدت در اجتماع و پرهیز از تفرقه
17. و...
پیامبر اسلام، عدهای سرباز را در دهانه و تنگه احد به مأموریت گمارد و به آنها دستور داد که «هرگز» موقعیت خود را ترک نکنند. پس از آنکه حضرت علی علیهالسلام، اولین جنگجوی مشرکان را کُشت، مسلمانان به هیجان آمدند و با حمله به لشکریان ابوسفیان آنها را تاراندند. بسیاری از سربازان تنگه احد به خیال پیروزی و به طمع غنیمت و تحلیل شخصی، دستور پیامبر را نادیده گرفته و موقعیت خود را به جای تثبیت، ترک کردند. خالد که از فرماندهان کافران بود، بقایای لشکر را جمع کرد و با دور زدن تنگه از پشت به مسلمانان حمله کرد و مسلمانان بهخاطر طمعکاری برخی، شکست خوردند و....
این دقیقاً تکرار همین روزهای ماست. کاملاً خودجوش و از سروظیفه ایستادهایم در تنگهای به نام هنر به سربازی اما گاهی از سر تحلیل شخصی یا تحریک تحلیلهای غلط دیگران یادمان میرود وظیفۀ ما چه بوده و قرار بوده نگهبان کدام تنگه باشیم. میشویم تحلیلگر در سطح روسای شورای عالی امنیت ملی! و این خیالات فقط و فقط زمان و فرصت را از دست ما میگیرد و برای دشمن عرصه را آماده میسازد.
به سنت روز اول جنگ دور هم جمع میشویم تا بازخوانی کنیم وظایفمان را و بدانیم با چه خط محتوایی باید به این نگهبانی و سربازی ادامه بدهیم. این جلسه یک جلسۀ همفکری است برای ساختن محتوا برای روزهای آینده. لطفا همگی فکرکرده و با محتواهایی آماده حضور پیدا کنید.