. 🇮🇷 بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ 🇮🇷 🔏 تدبر در قرآن 🔏 @pshrmq 📕 تدبر سوره‌ی ماعون 📕 📝 این سوره، صد و هفتمین سوره قرآن کریم می‌باشد. 📝 نام‌های دیگر این سوره «دین» «تکذیب» می‌باشد. 📜 گام اول : قرائت و ترجمه سوره 📝 بِسْمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحْمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ به نام خداوند بخشنده و مهربان 📝 أَرَأَیْتَ الَّذِی یُکَذِّبُ بِالدِّینِ ﴿١﴾ آیا كسى كه روز جزا را پیوسته انكار می‌كند دیدى؟ (۱) 📝 فَذَلِکَ الَّذِی یَدُعُّ الْیَتِیمَ ﴿٢﴾ او همان كسى است كه یتیم را با خشونت می‌راند، (۲) 📝 وَلا یَحُضُّ عَلَى طَعَامِ الْمِسْکِینِ ﴿٣﴾ و (دیگران را) به اطعام مسكین تشویق نمی‌كند! (۳) 📝 فَوَیْلٌ لِلْمُصَلِّینَ ﴿٤﴾ پس واى بر نمازگزارانى كه... (۴) 📝 الَّذِینَ هُمْ عَنْ صَلاتِهِمْ سَاهُونَ ﴿٥﴾ در نماز خود سهل ‏انگارى می‌كنند، (۵) 📝 الَّذِینَ هُمْ یُرَاءُونَ ﴿٦﴾ همان كسانى كه ریا می‌كنند، (۶) 📝 وَیَمْنَعُونَ الْمَاعُونَ ﴿٧﴾ و دیگران را از وسایل ضرورى زندگى منع می‌نمایند! (۷) 📜 گام دوم تفهم ساختار سوره 📝 سوره مبارکه‌ی ماعون از یک سیاق تشکیل شده است و هفت آیه آن در دو دسته جای می‌گیرند. 📖 دسته اول : (آیات ۱ تا ۳) 📝 آیات دو و سه توضیح آیه اول بوده و آیه دوم به اسم اشاره "ذَلِکَ" و آیه سوم به وسیله حرف عطف با هم مرتبط اند. 📖 دسته دوم (آیات ۴ تا ۷) 📝 آیه چهارم با حرف عطف "فاء" «فَوَیْلٌ» با آیات دسته قبلی در ارتباط است. 📝 و موصول «الَّذِینَ» در ابتدای آیات پنجم و ششم به «الْمُصَلِّینَ» در آیه چهارم بازگشت دارد. 📝 آیه هفتم نیز با "واو" «وَیَمْنَعُونَ» به «یُرَاءُونَ» در آیه ششم عطف شده است. 📜 گام سوم : تفهم کلمه‌ها و جمله‌های مشکل 📝 «یَدُعُّ» : "دُعُّ" به خشونت می‌راند. 📝 «یَحُضُّ» : "حُضُّ" تشویق و ترغیب می‌کند. 📝 «الْمَاعُونَ» : "معن"، در اصل به معنای ملایمت و معتدل بودن در هر کاری می‌باشد. و در این سوره به معنای اسباب و وسایل خانه و زندگی است که در نهایت اعتدال و معمولی بودن است، نه وسایل با ارزش و گران‌بهاء. 📜 گام چهارم : تفهم جهت هدایتی سوره 📝 با گذشت زمان و افزایش تعداد مسلمانان و احترام و عزت اسلام، شرایط جدیدی به وجود آمد که به نوبه خود آفاتی نیز همراه داشت. 📝 از جمله اینکه عده‌ای تصور می‌کردند که با گفتن شهادتین و تظاهر به شعائر اسلامی، ایمانشان حفظ می‌شود و در دنیا و آخرت سعادتمند خواهند بود. 📝 اما مسلمانان برای احراز کامل مسلمانی، باید اموری را رعایت می‌کردند. 📝 در چنین فضایی سوره ی ماعون نازل شد و نشانه‌های عینی و عملی تکذیب کنندگان دین را ضمن تهدید آن‌ها برشمرد تا مسلمانان از آن صفات دوری کنند. 📝 لذا تدبر سوره را با دو دسته از آیات، پی می‌گیریم. 📖 ۱. بیان نشانه‌های عینی و خارجی تکذیب دین (آیات ۱ تا ۳) 📝 این سوره در پی آن است که نشانه‌های عینی و عملی مکذبان دین را بیان دارد، 📝 از این رو در آیه‌ی نخست، مخاطب ساختن رسول خدا از ایشان درباره کسی سوال می‌کند که پیوسته دین را تکذیب می‌کند : «أَرَأَیْتَ الَّذِی یُکَذِّبُ بِالدِّین» 📝 مخاطب قرار دادن شخص رسول الله بدان جهت نیست که سوره تنها برای ایشان نازل شده است. 📝 بلکه برای این است که ایشان تنها شنونده وحی بودند پس روشن است که عموم شنوندگان سوره، مخاطب سوره‌اند. 📝 آیه‌ی دوم با حرف "فاء" آغاز شده است و در مقام معرفی تکذیب کننده دین در آیه‌ی اول با نشانه‌های عینی و خارجی تکذیب دین است که راندن یتیم با شدت و ستم از مهم‌ترین آنهاست : «فَذَلِکَ الَّذِی یَدُعُّ الْیَتِیمَ» 📝 در واقع آیه گویای آن است که فرد مکذب از لحاظ عاطفی، خودش را با جامعه‌ی مسلمانان درگیر نمی‌کند. 📝 دومین نشانه‌ی مکذب دین، عدم تشویق خود و دیگران به دادن غذای بینوایان است : «وَلا یَحُضُّ عَلَى طَعَامِ الْمِسْکِینِ» 📝 چنین فردی آن چنان به نیازهای مادی مسلمانان بی‌توجه است که نه تنها خودش غذای مسکین را نمی‌دهد، بلکه توانمندان یاری‌رسان به مساکین را نیز به کمک تشویق نمی‌کند. 📝 اینکه آیه از تشویق بر غذای مسکین : «طَعَامِ الْمِسْکِینِ» سخن می‌گوید نشان دهنده‌ی آن است که این غذا حق مسکین و طعام اوست و فقط خداوند روزی او را در رزق دیگران قرار داده است.

. 📖 ۲. بیان ویژگی‌های مکذبان عملی دین و وعید آنان به ویل (آیات ۴ تا ۷) 📝 آیه‌ی چهارم آغاز مطلب جدیدی است و حرف "فاء" در آغاز آن، خبر از ارتباط این دسته با دسته‌ی اول می‌دهد. 📝 سخن با تهدید نمازگزاران آغاز شده است که نشان از این دارد که روی سخن، مکذبان علمی دین هستند : «فَوَیْلٌ لِلْمُصَلِّین» 📝 یعنی "ویل" و در گرفتاری افتادن چه در دنیا و چه در آخرت برای نمازگزارانی است که منافقانه، در زبان دین را پذیرفته‌اند و نماز می‌خوانند اما در رفتار خود، همانند مکذبان عمل می‌کنند. 📝 با توجه به آیه‌ی بعد، نخستین نشانه‌ی آنها، عدم ارتباط صحیح با پروردگار، یعنی سهل‌انگاری در اصل فریضه نماز است : «الَّذِینَ هُمْ عَنْ صَلاتِهِمْ سَاهُون» 📝 و از این باکی ندارند که فریضه‌ی نماز را انجام ندهند یا به تاخیر اندازند. 📝 نشانه‌ی بعدی این گروه، در عدم تعامل صحیح با جامعه‌ی اسلامی روشن می‌شود، زیرا این مکذبان عملی دین، علاوه بر بی‌تفاوتی در انجام فریضه‌ی نماز، در مواقعی نیز که به آن مبادرت می‌کنند، اهل ریا بوده و عبادت‌هایشان را تنها، پیش چشم مردم انجام می‌دهند : «الَّذِینَ هُمْ یُرَاءُون» 📝 و از سوی دیگر همین گروه، چیزهایی اندک در حد وسایل زندگی را از مسلمانان دریغ می‌کنند : «وَیَمْنَعُونَ الْمَاعُونَ» 📝 یعنی همانطور که به خدا به دروغ می‌گویند ایمان آوردیم ولی عملا بی‌اعتنا هستند، به مردم نیز در ظاهر به دروغ اظهار ایمان می‌کنند ولی در نتیجه و عمل، هیچ تعلق اجتماعی و تعاون احساس نمی‌کنند. 📝 فعل‌های مضارع «یُکَذِّبُ»، «یَدُعُّ»، «لا یَحُضُّ»، «یُرَاءُونَ» و «یَمْنَعُونَ»، بر دوام و استمرار کارهای ذکر شده دلالت دارند. 📝 چنانکه کاربرد «لِلْمُصَلِّینَ» و «سَاهُونَ» به صورت اسم فاعل نیز به معنای جریان و تداوم آن‌هاست که با فعل مضارع متناسب‌اند. 📝 لذا تکذیب عملی دین، نتیجه‌ی استمرار این کارهاست؛ نه انجام موردی آن‌ها. 📝 نیز از آنجا که ضمایر و شناسه‌های مفرد، در آیات اول تا سوم : «الَّذِی»، «یُکَذِّبُ»، «فَذَلِکَ»، «یَدُعُّ» و «وَلا یَحُضُّ»، در آیات چهارم تا آخر سوره، تبدیل به جمع شده‌اند : «لِلْمُصَلِّینَ»، «الَّذِینَ»، «هُمْ»، «یُرَاءُونَ» و «یَمْنَعُونَ»، باید گفت که آنچه در نهایت به تکذیب دین می‌انجامد، توسط یک جریان تحقق پیدا می‌کند و این جریان منفقانی اند که از آیه‌ی چهارم به بعد، اوصاف آن‌ها ذکر شده است. 📝 این مطلب را باید در نظر داشت که چون دین اسلام، دینی اجتماعی است، جریان‌های منحرف در آسیب رساندن به آن موفق‌ترند، لذا رهبران فرهنگی جامعه باید در پی اصلاح اجتماع مسلمانان باشند. 📜 نتیجه 📝 در این سوره خداوند متعالی ابتدا نشانه‌های عینی و خارجی تکذیب دین را در قالب اعمالی چون : راندن یتیم با شدت و ستم و تشویق نکردن به طعام مساکین مطرح می‌کند و در ادامه به تهدید افرادی می‌پردازد که منافقانه در زبان دین را پذیرفته اما در رفتار خود، همانند مکذبان عمل می‌کنند، رفتارهایی همچون سهل انگاری در اصل نماز و ریاکاری در انجام این فریضه‌ی الهی و دریغ کردن اموال خویش در رفع نیاز دیگران. 📝 با توجه به تهدید و وعیدی که به دنبال بیان نشانه‌های عینی و عملی مکذبان دین آمده است، جهت هدایتی سوره : «بیان نشانه‌های عینی و عملی مکذبان دین و وعید آنان به ویل» است. 📚 ترجمه آیت‌الله مکارم شیرازی. 📚 درس‌نامه روش تدبر، حجت‌الاسلام محمدحسین الهی زاده. 🌺 ادامه دارد... ✅ برداشت و نشر مطالب کانال جامع شهید محمدی قرقی، با ذکر صلوات آزاد می‌باشد. 💐 اَلـلَّـهــُمَّ صـَـلِّ عَـلَـى مُـحَـمــَّدٍ وَ آلِ مُـحَـمــَّدٍ وَ عَـجِّـلْ فَرَجَــهُمْ 💐 🌷برای مشاهده یکپارچه و کامل تدبر در قرآن به وبسایت شهید محمدی قرقی مراجعه نمایید. http://pshrmq.blog.ir/1396/05/04 ☀️ كِتَابٌ أَنزَلْنَاهُ إِلَيْكَ مُبَارَكٌ لِّيَدَّبَّرُوا آيَاتِهِ وَ لِيَتَذَكَّرَ أُولُو الْأَلْبَابِ ☀️ @pshrmq‌‌

🔖 تدبر در سوره ماعون @pshrmq

🎥 جواهری میان ما، بازمانده‌ای از نسل معماران سنتی در ایران... @pshrmq

📝 مرگ با عزت و شرافت ▪️حجت‌الاسلام حسینی قمی @pshrmq

📹 مهم‌ترین حرف حضرت امام به آیت‌الله خامنه‌ای قبل از رحلتشان چه بود؟ @pshrmq

📼 خورشید پنهان... @pshrmq

🎞 عکس کل قرآن کریم... @pshrmq

. 🇮🇷 بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ 🇮🇷 🔏 تدبر در قرآن 🔏 @pshrmq 📕 تدبر سوره‌ی فیل 📕 📝 این سوره، صد و پنجمین سوره قرآن کریم می‌باشد. 📜 گام اول : قرائت و ترجمه سوره 📝 بِسْمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحْمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ به نام خداوند بخشنده و مهربان 📝 أَلَمْ تَرَ کَیْفَ فَعَلَ رَبُّکَ بِأَصْحَابِ الْفِیلِ ﴿١﴾ آیا ندیدى پروردگارت با فیل سواران ( لشكر ابرهه كه براى نابودى كعبه آمده بودند) چه كرد؟! (۱) 📝 أَلَمْ یَجْعَلْ کَیْدَهُمْ فِی تَضْلِیلٍ ﴿٢﴾ آیا نقشه آنها را در ضلالت و تباهى قرار نداد؟! (۲) 📝 وَأَرْسَلَ عَلَیْهِمْ طَیْرًا أَبَابِیلَ ﴿٣﴾ و بر سر آنها پرندگانى را گروه گروه فرستاد، (۳) 📝 تَرْمِیهِمْ بِحِجَارَةٍ مِنْ سِجِّیلٍ ﴿٤﴾ كه با سنگ‌هاى كوچكى آنان را هدف قرار می‌دادند؛ (۴) 📝 فَجَعَلَهُمْ کَعَصْفٍ مَأْکُولٍ ﴿٥﴾ سرانجام آنها را همچون كاه خورده ‏شده (و متلاشى) قرار داد! (۵) 📜 گام دوم تفهم ساختار سوره 📝 سوره مبارکه‌ی فیل از یک سیاق تشکیل شده است و پنج آیه آن در دو دسته جای می‌گیرند. 📖 دسته اول : (آیه ۱) 📝 آیه یک، اجمال چیزی است که در ادامه سوره آمده است. 📖 دسته دوم (آیات ۲ تا ۵) 📝 آیات دو تا پنج تفصیل آیه اولند. و ضمیر "هم" در آنها : «کَیْدَهُمْ»، «عَلَیْهِمْ»، «تَرْمِیهِمْ»، «فَجَعَلَهُمْ» به «أَصْحَابِ الْفِیلِ» در آیه اول بازگشت دارد. 📜 گام سوم : تفهم کلمه‌ها و جمله‌های مشکل 📝 «أَبَابِیلَ» : "ابل" دسته‌های متفرقه پرندگان 📝 «سِجِّیلٍ» : "سجل" گل سفت شده 📝 «کَعَصْفٍ مَأْکُول» : کاهی است که توسط حیوان جویده شده است. 📜 گام چهارم : تفهم جهت هدایتی سوره 📝 دشمنان اسلام و قرآن، همچون ابرقدرت‌های غیر قابل شکست، در برابر اسلام صف آرایی کرده بودند و جز به نابودی آن راضی نمی‌شدند. 📝 خداوند با اشاره به واقعه‌ی تاریخی سپاه ابرهه، فعل الهی را در بر هم شکستن آنها، یادآور می‌شود. 📝 ابتدا در آیه‌ی نخست با مخاطب ساختن پیامبر، به اجمال این مطلب مهم را یادآوری می‌کند که آیا نظر نکرده‌ای که پروردگارت با همراهان فیل چه کرد : «أَلَمْ تَرَ کَیْفَ فَعَلَ رَبُّکَ بِأَصْحَابِ الْفِیل» 📝 از آنجا که حضرت رسول در سال وقوع آن حادثه به تازگی متولد شده بودند و امکان رویت آن برای ایشان نبود، منظور از «أَلَمْ تَرَ» مشاهده‌ی آثار و بقایای آن واقعه است. 📝 مطلب دیگر آن که خداوند با این آیه به تقویت و حفظ رسول خدا مقابل ابرقدرت‌ها می‌پردازد. 📝 یعنی همان‌گونه که پروردگارت خانه‌ی کعبه را از شر اصحاب فیل مصون داشت، تو را نیز از هرگونه تهدید و تروری حفظ می‌کند. 📖 ۱. بیان اجمالی فعل خداوند با اصحاب فیل (آیه ۱) 📝 «اصحاب» جمع «صاحب» به معنای یار و همراه است، از این رو تعبیر «أَصْحَابِ الْفِیل» این مطلب را گوشزد می‌کند که مهاجمان، به تنهایی قدرت نداشتند و تنها از آن جهت که در کنار و همراه فیل قرار گرفته بودند، احساس افتخار و قدرت می‌کردند. 📖 ۲. بیان تفصیلی فعل خداوند با اصحاب فیل (آیات ۲ تا ۵) 📝 اولین سخن در تفصیل واقعه‌ی اصحاب فیل، خبر دادن از بی‌نتیجه ماندن نیرنگ آن‌ها در این توطئه است : «أَلَمْ یَجْعَلْ کَیْدَهُمْ فِی تَضْلِیل» 📝 از استفهام تقریری «أَلَمْ یَجْعَلْ» همانند «أَلَمْ تَرَ» این فهمیده می‌شود که سر در گمی و تباه شدن کید اصحاب فیل و نابودی آنان قطعی و مورد اقرار و تایید بوده است. 📝 در ادامه اشاره می‌کند به اینکه لشکریان الهی در نبرد با اصحاب فیل، پرندگانی بودند که خداوند آن‌ها را گروه گروه بر سر آن سپاه فرستاد : «وَأَرْسَلَ عَلَیْهِمْ طَیْرًا أَبَابِیل» 📝 «أَبَابِیلَ» نحوه‌ی ارسال پرندگان را توصیف می‌کند و به معنای جمعی و گروهی و فوج فوج است و نمی‌تواند نام آن پرندگان باشد، زیرا در صورت نام بودن، معرفه بوده و نمی‌تواند وصف برای «طَیْرًا» که نکره است، باشد. 📝 همچنین «عَلَیْهِمْ»، تسلط جنود الهی بر سپاه فیل را می‌فهماند و نکره بودن «طَیْرًا»، نیز نشانه‌ی تصغیر و برای کوچک نشان دادن پرندگان است. 📝 اسلحه‌ی این پرندگان، سنگ‌هایی کوچک از جنس گل (کلوخ) بود که بر سر همراهان فیل، می‌افکندند : «تَرْمِیهِمْ بِحِجَارَةٍ مِنْ سِجِّیل» 📝 کوچک بودن سنگ‌ها، از نکره آمدن «حِجَارَةٍ» و شیوه‌ی بحث آیات، مشخص می‌شود. 📝 سخن پایانی سوره، صحنه‌ی نابودی اصحاب فیل را نمایان می‌سازد. 📝 بدین‌گونه که در برخورد کلوخ‌ها با اصحاب فیل، آنها همچون برگ جویده شده، می‌گردیدند : «فَجَعَلَهُمْ کَعَصْفٍ مَأْکُول» 📝 آخر آن که این واقعه به نحوی اعجاز انگیز اتفاق افتاده که مورد باور همگان بود و سمبلی برای به تصویر کشیدن این سنت است که خدای متعالی از دین خود، در برابر دشمنان محافظت می‌کند و هیچ کس با هیچ قدرتی توان مقابله با او را ندارد.