🔺این درسگفتار در ادامۀ دور سوم از درسگفتار *«جستجوی حکمت اجتماعی در شاهنامه فردوسی»*، با ارائه سیدحسین شهرستانی، معاون پژوهشی پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی برگزار شد.
🔸سیدحسین شهرستانی در آخرین جلسه از درسگفتار سیاست شاعرانه در بخشی از سخنان خود با اشاره به شباهت ایده مرکزی داستان هفت پیکر به داستان معراج پیامبر (ص) گفت: ایدۀ نظامی در داستان هفت پیکر، مسئلۀ عبور از افلاک و اسارت جهان و رسیدن به قلمرو آزادی است.
هفت پیکر و هفت گنبد آینه‌دار آدمی هستند تا تمثال او را نشان بدهند. شعر و حکمت عبور از جهان‌زدگی و اسارت در آن است.
🔸وی همچنین عنوان کرد: ما در ادبیات عرفانی از یک نوع دنیاداری به سوی یک نوع آخرت‌گرایی و معنا‌گرایی پیش می‌رویم و در این مسیر قهرمانان تغییر می‌کنند. در شاهنامۀ فردوسی و آثار نظامی قهرمان داستان پهلوانان و پادشاهان هستند و همۀ مراتب توحید و عرفان در متن سیاست مطرح می‌شود.
اگر مراتب کمال انسانی مطرح می‌شود در متن امر سیاسی رخ می‌دهد. در پیوند سیاست و عرفان، قهرمانان کمال انسانی شخصیت‌های سیاسی مثل پهلوانان و پادشاهان هستند. پس از آن، در ادبیات عرفانی دیگر این‌گونه نیست و قهرمانان کمال انسانی افرادی می‌شوند مانند عرفای گوشه‌نشین که منعزل از جهان و سیاست هستند.
🔸فردوسی اگر می‌خواهد کمال و مراتب هستی انسانی را بیان کند در داستان کیخسرو مطرح می‌کند، شخصیتی که در بطن یک کردار تاریخی و سیاسی قرار گرفته است و بیرون از آن نیست. نظامی هم اگر مراتب کمال را در هفت مرتبه می‌گوید؛ شخصیت تاریخی و سیاسی «بهرام‌گور» در مرکز بحث قرار گرفته است. قابل ذکر است سهروردی هم کیخسرو را انسان آرمانی تفکر ایرانی و حکمت خسروانی می‌داند.
🔸سخن نظامی و فردوسی همه رمز و اشاره و خرد است. در طرح داستان لفافه‌پردازی و پوشیده‌گویی کرده‌اند، آنکه اهل معنا باشد داستان را می‌یابد. در سیستم کاستی و مستبد ساسانیان، نظامی و فردوسی در کار سفید‌کردن اعمال پادشاهان ساسانی و دفاع نیستند و شعرشان کارکرد ایدئولوژیک ندارد، بلکه طرح حکمی‌ست که بنا می‌شود و سنت، خرد و ادب شهریاری است که حفظ می‌شود.
#پژوهشکده_فرهنگ_و_هنر_اسلامی
🌍 rcica.ir
♨️ @rcica_ir
🎤 نشست خبری فراخوان اولین همایش علمی *"فرهنگ شهرت: تحولات هنر، رسانه و جامعه"*
♦️ پیرو انتشار فراخوان اولین همایش علمی "فرهنگ شهرت: تحولات هنر، رسانه و جامعه"، اولین نشست خبری همایش برگزار می‌شود.
🎙️با حضور: دکتر احسان شاه‌قاسمی، دبیر علمی همایش و دکتر مجید سلیمانی، دبیر اجرایی همایش
🗓️دوشنبه ۷ اسفند ۱۴۰۲، ساعت ۱۱
📍تقاطع خیابان سمیه و حافظ، حوزه هنری، پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی
⏪ از نمایندگان رسانه‌های خبری برای حضور در این نشست خبری دعوت به‌عمل می‌آید.
🔻مشروح گزارش:
B2n.ir/u74046
#پژوهشکده_فرهنگ_و_هنر_اسلامی
🌍 rcica.ir
♨️ @rcica_ir
💠 پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی برگزار می‌کند:
🔻 مسأله شهر؛ گفتگوهای انتقادی مدیریت شهری و علوم انسانی
❇️ مسأله چهل و یکم:
*شهر و انتخابات*
فهم ساختار شهر چگونه انتخاب نمایندگان را واقعی می‌کند؟
🎙️با حضور:
🔹دکتر رضا خیرالدین، عضو هیأت علمی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت
🔹دکتر شهرزاد بخشی، معاون نهاد راهبری و پایش طرح‌های توسعه شهری تهران
🔸دبیر نشست: سیدفاضل سجادی، معمار و پژوهشگر شهر
⏰ دوشنبه ۷ اسفند / ساعت ۱۵ تا ۱۷
[حضور برای عموم آزاد است]
📍خیابان سمیه، حوزه هنری، سالن سلمان هراتی
📡 پخش زندۀ نشست از:
www.Instagram.com/rcica_ir
www.aparat.com/rcica.ir
#پژوهشکده_فرهنگ_و_هنر_اسلامی
rcica.ir
@rcica_ir
💠درسگفتار *«در جستجوی روایت ایرانی»* با تدریس دکتر محمد رودگر مؤلف کتاب «رئالیسم عرفانی» و با حضور علاقمندان ادبیات عرفانی و داستانی، نویسندگان ادبیات داستانی و پژوهشگران این حوزه در ده جلسه برگزار شد.
#پژوهشکده_فرهنگ_و_هنر_اسلامی
rcica.ir
@rcica_ir
🔺این درسگفتار در پی ارائه یک الگوی بومی از واقع‌گرایی ادبی مبتنی بر سنّت کهن داستانی- عرفانیِ ایران و آشنایی با روایت ایرانی و شیوه ابداعی آن تحت عنوان: «رئالیسم عرفانی» برگزار شد.
🔸محمد رودگر مدرس دوره این نوع واقع‌گرایی را در دسته خاصی از حکایات واقع‌گرای عرفانی می‌داند: «حکایات کرامات». در این حکایات، کرامات همانند یک واقعیت بیرونی ساده و روزمره به تصویر کشیده شده‌اند.
مبانیِ این واقع‌گراییِ ناسازنما از منظر صوفیه بر مباحثی چون «عالم مثال» و «کرامات اولیا» در عرفان اسلامی استوار است.
در واقع‌گرایی ادبیِ خاصّی که این نظریه در پی بیان آن است نیز خوارق عادات همانند دیگر واقعیت‌های بیرونی به رسمیت شناخته می‌شوند.
🔸مبانی عرفانی برای رسیدن به این نوع واقع‌گرایی در داستان و رمان نیز یاری‌رسان است امّا برگرفته از این مبانی تغییرات مهمّی در ساختار رخ می‌دهد. این تغییرات از جمله عبارتند از «تغییر محور کشمکش»، «تقلیل عناصر» و «شِمای رواییِ عرفانی».
🔸محور کشمکش در داستان واقع‌گرای عرفانی خرق عادت و کنش کرامت‌آمیز است و نه آن محورهای سه‌گانه مألوف در ادبیات داستانی. همچنین از آنجا که اصل در واقع‌گرایی عرفانی با درونمایة وحدت عرفانی بوده، ساختار به کلی در برابر آن منعطف است، عناصر داستان دچار یک نوع تقلیل خودخواسته و تعمّدی می‌شوند. افزون بر این، شِمای روایی ویژه‌ای بر این نوع روایت حاکم است که در خدمت آفرینش شگفتی است.
🔸محمد رودگر در جلسه پایانی این دورۀ آموزشی مهم‌ترین اصول ساختاری روایت را منطق روایت به کمک شگردهای باورپذیری و نیز تقلیل عناصر فراواقعیات دانست و گفت: در روایت ایرانی همانند کرامات در حکایات کرامات از یک ئیسم فلسفی-عرفانی یا واقع‌گرایی بومی و خاص ایرانی تبعیت می‌کند که مبانی خاص خودش را در انسان‌شناسی و هستی‌شناسی دارد و از این نظر، کارکرد فراواقعیات در روایت ایرانی تنها ابزار شعبده ادبی برای جلب مخاطب نیست بلکه می‌تواند همانند کرامات در حکایات کرامات، ویژگی معرفت‌افزایی داشته باشد.
🔸منشأ فراواقعیات (نه کرامات) در روایت ایرانی باعث می‌شود مخاطب به انسان‌شناسی، هستی‌شناسی و رئالیسم بومی و خاصی روی بیاورد، اما در رئالیسم جادویی فراواقعیات منشأ زمینی و گاه خرافی دارد و معرفت افزا نیست.
#پژوهشکده_فرهنگ_و_هنر_اسلامی
rcica.ir
@rcica_ir