توصیه امام خمینی به جوانان پیرامون استفاده از آثار استاد شهید مطهری
#پرونده_ویژه_روزنه/۶
@rozaneebefarda
🔻🔻🔻
بسم الله الرحمن الرحیم
گرچه انقلاب اسلامی ایران- به رغم بدخواهان و ماجراجویان- به خواست و توفیق خداوند متعال به پیروزی رسید و نهادهای اسلامی- انقلابی یکی پس از دیگری در ظرف تقریباً یک سال با آرامش و موفقیت انجام گرفت، لکن بر ملت ما و به حوزههای اسلامی و علمی خسارتهای جبران ناپذیر نیز به دست منافقین ضد انقلاب واقع شد؛ همچون ترور خائنانه مرحوم دانشمند و اسلامشناس عظیم الشان حجت الاسلام آقای حاج شیخ مرتضی شهید مطهری- رحمه الله علیه.
این جانب نمیتوانم در این حال احساسات و عواطف خود را نسبت به این شخصیت عزیز ابراز کنم. آنچه باید عرض کنم درباره او آن است که او خدمتهای ارزشمندی به اسلام و علم نمود و موجب تاسف بسیار است که دست خیانتکار، این درخت ثمربخش را از حوزههای علمی و اسلامی گرفت و همگان را از ثمرات ارجمند آن، محروم نمود.
مطهری فرزندی عزیز برای من و پشتوانهای محکم برای حوزههای دینی و علمی و خدمتگزاری سودمند برای ملت و کشور بود.
خدایش رحمت کند و در جوار خدمتگزاران بزرگ اسلام جایگزین فرماید.
اکنون شنیده میشود که مخالفین اسلام و گروههای ضد انقلاب درصدد هستند که با تبلیغات اسلام شکن خود دست جوانان عزیز دانشگاهی ما را از استفاده از کتب این استاد فقید کوتاه کنند.
من به دانشجویان و طبقه روشنفکران متعهد توصیه میکنم که کتابهای این استاد عزیز[شهید مطهری] را نگذارند با دسیسههای غیر اسلامی فراموش شود.
از خداوند متعال توفیق همگان را خواهانم. و السلام علی عباد الله الصالحین.
27 اسفند ماه 58
29 ربیع الثانی 1400
روح الله الموسوی الخمینی
#روزنه؛ دریچه ای به تاریخ، سیاست و اندیشه دینی معاصر:👇
https://eitaa.com/joinchat/2032861191C0a0a43a053
ترور #شهید_مطهری محصول مشترک #سکولاریسم_حوزوی و #التقاط!
#پرونده_ویژه_روزنه/۷
@rozaneebefarda
🔻🔻🔻
شکست اصلاحات پیشنهادی شهید مطهری و برخی فضلای بصیر و روشنضمیر، با #ترور_شخصیتی شهید مطهری در قم و در چشم آیتالله العظمی بروجردی شروع شد که بانی اصلی آن حلقهای مرموز از عناصر مرتجع و سکولار حوزوی بود که منجر به کوچ شهید از قم شد.
زمینههای ترور فیزیکی شهید اما در تهران و توسط #جریانهای_التقاطی چپ زده ایجاد شد و بعد از فرایند فرقهسازی التقاطی، توسط برخی از عناصر اردوگاه التقاط و تحجر، به وقوع پیوست.
حالا سمپاتهای حوزوی همان کسانی که روزگاری بانی ترور شخصیتی شهید مطهری در قم بودند، با فریبکاری و تزویر در قامت #تجلیل_از_شهید، از یک سو به مصادره و جهتدهی به آرمانها و سیره آن شهید اقدام کردهاند.
از دیگر سو پشت شخصیت موجه شهید مطهری سنگر گرفته و با کوبیدن فرقه انحرافی فرقان، تلاش دارند مخالفان خود را در امتداد فرقان معرفی کنند!
سکولارهای حوزوی واقعا عناصر ماهری هستند! آنان در نعل وارونه زدن و آدرس غلط دادن مهارت دارند اما مخاطبان هوشمند و حکیم، به خوبی مسائل را تحلیل میکنند.
شهید مطهری نماد و اسوه و الگوی #حوزه_انقلابی است که همزمان در چند جبهه مجاهدت کرد و جان عزیزش را در راه این #جهاد_تبیین فدا نمود؛
او از یک سو با التقاط درگیر بود که نمود بارز آن جریان #شریعتی بود و نتیجه افکارش به #فرقان_سازی انجامید.
از دیگر سو با #سکولارهای_حوزوی میجنگید که #ارتجاع و #تحول_ستیزی، شاخصه بارزشان بود.
امروز هم حوزه انقلابی در چند جبهه میجنگد؛
از یک سو با سوپر التقاطی های #نوفرقانی درگیر است و از دیگر سو با #سکولارهای_حوزوی مبارزه میکند.
شهید مطهری به حوزه انقلابی آموخت که راه جهاد تبیین از مسیر #شهادت و #ترور_سفید و #هزینهدادن میگذرد.
#روزنه؛ دریچه ای به تاریخ، سیاست و اندیشه دینی معاصر:👇
https://eitaa.com/joinchat/2032861191C0a0a43a053
متن کامل اعلامیه مشترک شهید مطهری و بازرگان در نقد افکار شریعتی
#پرونده_ویژه_روزنه/۸
@rozaneebefarda
🔻🔻🔻
بسم الله الرحمن الرحیم
نظر به اینکه مسائل مربوط به مرحوم دکتر علی شریعتی، مدتی است موضوع جنجال و اتلاف وقت طبقات مختلف و موجب انصراف آنها از مسائل اساسی و حیاتی و وسیله بهرهبرداری افراد و دستگاههای مغرض گردیده است، اینجانبان تبادل نظر در این مسائل را ضروری دانستیم و در یک سلسله مذاکرات به این نتیجه رسیدیم که تا حدود زیادی وحدت نظر داریم و با توجه به اینکه بیشترین افراد که دچار این سردرگمی و بیهوده کاری هستند، از قشر حقیقتطلباند، وظیفه شرعی دانستیم، عقاید و نظریات مشترک خود را در این زمینه نخست به طور اجمال و سپس به طور تفضیل به اطلاع عموم و به ویژه این قشر برسانیم. باشد که وسیله خیری برای رهایی از این سردرگمی و بازگشت به وحدت و الفت میان مسلمانان گردد که البته موجب رضای خدای متعال خواهد بود.
آنچه درباره آن مرحوم شایع است یا مربوط است به جنبه گرایشهایش و یا استنباطها و اظهارنظرهایش در مسائل اسلامی که در آثار و نوشتههای او منعکس است. اینجانبان که علاوه بر آشنایی به آثار و نوشتههای مشارالیه، با شخص او فیالجمله معاشرت داشتیم، معتقدیم نسبتهایی از قبیل سنیگری و وهابیگری به او بیاساس است و او در هیچ یک از مسائل اصولی اسلام، از توحید گرفته تا نبوت و معاد و عدل و امامت، گرایش غیراسلامی نداشته است.
ولی نظر به اینکه تحصیلات عالیه و فرهنگ او غربی بود و هنوز فرصت و مجال کافی نیافته بود در معارف اسلامی مطالعه وافی داشته باشد، تا آنجا که گاهی از مسلمات قرآن و سنت و معارف و فقه اسلامی بیخبر میماند، هر چند با کوشش زیاد به تدریج بر اطلاعات خود در این زمینه میافزود، در مسائل اسلامی (حتی در مسائل اصولی) دچار اشتباهات فراوان گردیده است که سکوت در برابر آنها ناروا و نوعی کتمان حقیقت و مشمول سخن خداست که : ان الذین یکتمون ما انزلنا من البینات و الهدی من بعد ما بیناه للناس فی الکتاب اولئک یلعنهم الله و یلعنهم للاعنون.
از اینرو، با توجه به اقبال فراوان جوانان به کتب مشارالیه و اینکه خود او در اواخر عمر در اثر تذکرات متوالی افراد بیغرض و بالاتر رفتن سطح مطالعات خودش متوجه اشتباهات خود شد و به یکی از نزدیکانش وکالت تام برای اصلاح آنها داد، اینجانبان بر آن شدیم به حول و قوه الهی ضمن احترام به شخصیت و تقدیر از زحمات و خدماتش در سوق دادن نسل جوان به طرف اسلام بدون مجامله و پردهپوشی و بدون اعتنا به احساسات طرفداران متعصب و یا دشمن مغرض، طی نشریاتی نظریات خود را درباره مطالب و مندرجات کتابهای ایشان بالصراحه اعلام داریم. از خداوند متعال مدد میطلبیم و از همه افرادی که بیغرضانه نظریات مستدل خود را در اختیار ما قرار دهند و ما را در این راه یاری نمایند متشکر خواهیم شد.
والسلام علی من اتبع الهدی. مهدی بازرگان، مرتضی مطهری
🔶حاشیه روزنه
این اعلامیه در آن زمان با مشت آهنین مریدان غالی دکتر شریعتی مواجه شد و نهایتا فشارهای سیاسی موجب شد بازرگان تلویحا از موضع قبلی اش عقب نشینی کند اما در بیانیه دومش بار دیگر بر ضرورت نقد آثار شریعتی تاکید کرد و آنرا ضروری دانست.
#روزنه؛ دریچه ای به تاریخ، سیاست و اندیشه دینی معاصر:👇
https://eitaa.com/joinchat/2032861191C0a0a43a053
متن کامل نامه شهید مطهری به امام پیرامون دکتر شریعتی
[صفحه ۱ از ۴]
#پرونده_ویژه_روزنه/۹
@rozaneebefarda
🔻🔻🔻
بسم اللّه الرحمن الرحيم
السلام على مولينا اميرالمؤمنين و امام المتقين و قائد الغرّالمحجّلين و السلام عليكم و رحمةاللّه و بركاته.
استاد و مقتداى بزرگوارم، حوادث ناگوار پىدرپى براى اسلام از يك طرف و روشنبينىها و اقدامات مثبت و منفى به موقع و صحيح آن استاد بزرگوار از طرف ديگر، موجب شده كه روز به روز جدىتر و با خلوص و صميميت بيشتر آرزو كنم و از خداوند متعال مسألت نمايم كه وجود مبارك آن رهبر عظيمالشأن را براى همه مسلمانان مستدام بدارد. اللهم آمين. خدا را گواه مىگيرم كه كمتر اتفاق مىافتد كه در حال يا مقام و موقف دعايى اين وظيفه را فراموش كنم و اميدوارم كه مشمول دعوات خيريه شما بوده باشم.
در حدود دو ماه پيش از اروپا عريضهاى تقديم داشتم و مايلم بدانم رسيده يا خير. در اينجا جريانهاى پيچيده و گمراه كنندهاى وجود دارد كه توجه و آگاهى حضرتعالى ضرورت دارد.
اول اينكه شايد به قدر كافى مستحضر باشيد كه نفوذ افكار ماركسيستى تا برخى محافل مذهبى و در ميان بعضى از دوستانى كه انتظار نمىرفت، پيشروى كرده، لااقل در حدى كه با هرگونه موضعگيرى ولو موضعگيرى فكرى در برابر آنها به استناد اينكه فعلاً صلاح نيست مبارزه مىشود و حتماً به هر وسيله هست بايد نظر حضرتعالى وسيله بيت محترم به افرادى
كه واقعاً از اين جهت در اشتباهند ابلاغ شود.
جريان دوم، جريان به اصطلاح گروه مسمّا به مجاهدين است. اينها در ابتدا يك گروه سياسى بودند ولى تدريجاً به صورت يك انشعاب مذهبى دارند درمىآيند، درست مانند خوارج كه در ابتدا حركتشان يك حركت سياسى بود بعد به صورت يك مذهب با يك سلسله اصول و فروع درآمدند. كوچكترين بدعت اينها اين است كه به قول خودشان به «خودكفايى» رسيدهاند و هر مقام روحانى و مرجع دينى را نفى مىكنند، از همين جا مىتوان تا آخر خواند، ديگر اينكه در عين اظهار وفادارى به اسلام، كارل ماركس لااقل در حد امام جعفر صادق ـعليهالسلام نزد اينها مقدس و محترم است، البته اينها آنهايى هستند كه بر مسلك
سابق خود باقى هستند، آنها كه اعلام تغيير موضع كردند تكليفشان روشن است.
بنده هم اطلاعاتم دربارۀ آنها معالواسطه است، ولى افراد متدين و فهيمى كه سالها با آنها همزندان بودهاند، هستند و من معتقدم حضرتعالى از آنها ـ نه فقط از يك نفر آنها ـ جدا جدا بخواهيد نظريات خود و مشهودات خود را بنويسند و خدمتتان ارسال دارند؛ و عجب اين است كه هنوز هستند برخى از دوستان ما و ارادتمندان شما كه كارهاى اينها را توجيه و تأويل مىكنند.
مسأله سوم، مسأله #روحانيت است. من خود از منتقدين روحانيت بوده و هستم اما با اعتراف به مزايايش و با اعتقاد به لزوم حفظ و نگهدارىاش و در همان حال اصلاحش، ولى جريان غيرقابل انكار اين است كه تنها موضوعى كه گروههاى مختلف از مقامات دولتى گرفته تا كمونيستها و منافقين خلق و برخى جمعيتهاى به ظاهر مذهبى مثل شريعتىها در آن وحدت نظر دارند، كوبيدن روحانيت از اساس و برداشتن اين سد از ميان است؛ البته هر دستهاى به منظورى، يكى به منظور ايجاد يك روحانيت فرمايشى به شكل اهل تسنن كه مطيع دولتها باشد و ديگرى به منظور از ميان برداشتن دين و سوم و چهارم به منظور تصاحب يك قدرت مردمى كه دين است و آن را بر وفق مراد تفسير كردن.
در اين مقام نيز بايد اظهار تأسف كنم كه برخى دوستان ما طلاب جوان و جوانان دانشآموز و دانشجو را بر بغض و كينه روحانيين به استثناى شخص حضرتعالى پرورش مىدهند و اين براى اسلام و روحانيت عاقبت بسيار وخيمى دارد. خوب است حضرتعالى به بيت محترم دستور فرماييد از اين جهت دربارۀ دوستان و ارادتمندان تحقيق كامل بفرمايند و به كسانى كه چنين روشى دارند تذكراتى داده شود.
#روزنه؛ دریچه ای به تاریخ، سیاست و اندیشه دینی معاصر:👇
https://eitaa.com/joinchat/2032861191C0a0a43a053
متن کامل نامه شهید مطهری به امام پیرامون دکتر شریعتی
[صفحه ۲ از ۴]
چهارم مسألۀ شريعتىهاست. در نامه قبل معروض شد كه پس از مذاكره با بعضى دوستان مشترك قرار بر اين شد كه بنده ديگر درباره مسائلى كه به شخص او مربوط مىشد از قبيل صداقت داشتن و صداقت نداشتن و از قبيل التزامات عملى سخنى نگويم ولى انحرافاتى كه در نوشتههاى او هست به صورت خيرخواهانه و نه خصمانه تذكر دهم؛ ولى اخيراً مىبينم گروهى كه عقيده و علاقه درستى به اسلام ندارند و گرايشهاى انحرافى دارند با دستهبندىهاى وسيعى درصدد اين هستند كه از او بتى بسازند كه هيچ مقام روحانى جرأت اظهارنظر در گفتههاى او را نداشته باشند. اين برنامه در مراسم چهلم او در مشهد ـمتأسفانه با حضور بعضى از دوستان خوب ما ـ و بيشتر در ماه مبارك رمضان در مسجد قبا اجرا شد، تحت عنوان اينكه بعد از سيد جمال و اقبال و بيش از آنها، اين شخص رنسانس اسلامى بهوجود آورده و اسلام را نو كرده و خرافات را دور ريخته و همه بايد به افكار او بچسبيم ولى خوشبختانه با عكسالعمل شديد گروهى ديگر مواجه شد و به علاوه هوشيارى و حسن نيت امام مسجد كه متوجه شد توطئهاى عليه روحانيت بوده، در شبهاى آخر فىالجمله اصلاح شد.
عجبا مىخواهند با انديشههايى كه چكيده افكار ماسينيون مستشار وزارت مستعمرات فرانسه در شمال افريقا و سرپرست روحى مبلغان مسيحى در مصر و افكار گورويچ يهودى ماترياليست و انديشههاى ژان پل سارتر اگزيستانسياليست ضد خدا و عقايد دوركهايم جامعهشناس ضد مذهب است، اسلام نوين بسازند پس و علىالاسلام السلام.
به خدا قسم اگر روزى مصلحت اقتضا كند كه انديشههاى اين شخص حلاجى شود و ريشههايش به دست آيد و با انديشههاى اصيل اسلامى مقايسه شود صدها مطلب بهدست مىآيد كه بر ضد اصول اسلام است و به علاوه بىپايگى آنها روشن مىشود. من هنوز نمىدانم فعلاً چنين وظيفهاى دارم يا ندارم ولى با اينكه مىبينم چنين بتسازى مىشود فكر مىكنم كه تعهدى كه دربارۀ اين شخص دارم ديگر ملغاست در عين حال منتظر اجازه و دستور آن حضرت مىباشم. كوچكترين گناه اين مرد بدنام كردن روحانيت است، او همكارى روحانيت با دستگاههاى ظلم و زور عليه توده مردم را به صورت يك اصل كلى اجتماعى درآورد، مدعى شد كه مَلِك و مالك و ملا و به تعبير ديگر تيغ و طلا و تسبيح هميشه در كنار هم بوده و يك مقصد داشتهاند.
اين اصل معروف ماركس و به عبارت بهتر مثلث معروف ماركس را كه دين و دولت و سرمايه سه عامل همكار بر ضد خلقند و سه عامل از خودبيگانگى بشرند به صد زبان پياده كرد، منتها به جاى دين، روحانيت را گذاشت، نتيجهاش اين شده كه جوان امروز به اهل علم به چشم بدترى از افسران امنيتى نگاه مىكند و خدا مىداند كه اگر خداوند از باب و يمكرون و يمكراللّه و اللّه خيرالماكرين در كمين او نبود او در مأموريت خارجش چه بر سر روحانيت و اسلام مىآورد. تبليغاتى در اروپا و امريكاله او از زهد و ورع و پارسايى تا خدمت به خلق و فداكارى و جهاد در راه خدا و پاكباختگى در راه حق شده است و بسيار روشن است كه دستهاى مرموزى در كار بوده و دوستان خوب شما در اروپا و امريكا اغفال شدهاند. من لازم مىدانم كه حضرتعالى گاهى برخى افراد بصير را ولو به طور خفا به اروپا و امريكا بفرستيد، جريانها را از نزديك ببينند و گزارش دهند كه به عقيده بعضى از دوستانتان در آنجا، پارهاى از حقايق از حضرتعالى كتمان مىشود.
#روزنه؛ دریچه ای به تاریخ، سیاست و اندیشه دینی معاصر:👇
https://eitaa.com/joinchat/2032861191C0a0a43a053
متن کامل نامه شهید مطهری به امام پیرامون دکتر شریعتی
[صفحه ۳ از ۴]
گروههاى چهارگانه فوق، با من به حساب اينكه تا اندازهاى اهل فكر و نظر و بيان و قلم هستم بشدت مبارزه مىكنند، شايعه برايم مىسازند، جعل و افترا مىبندند به طورى كه خود را مصداق آن شعر فارسى مىبينم كه محقق اعظم، خواجه نصيرالدين طوسى در آخر شرح اشارات به عنوان زبان حال خود آورده است:
به گرداگرد خود چندان كه بينم
بلا انگشترى و من نگينم
ولى به لطف و عنايت پروردگار و توجهات اولياى دين هراسى به خود راه نخواهم داد. اين مقدار بث شكوى را جز به مثل حضرتعالى كه استاد عاليقدرم و به جاى پدرم هستيد نمىكنم. من الآن مركز ثقل حملات اين گروهها هستم، اگر بفرماييد ايستادگى كن ايستادگى مىكنم، اگر بفرماييد مصلحت نيست خود را كنار مىكشم. بار ديگر تكرار مىكنم: من جداً از خداوند متعال طول عمر براى شما مىخواهم و فوقالعاده نگرانم كه اگر خداى ناخواسته پاى حضرتعالى كه تنها شخصيتى هستيد كه همه اين گروهها از او حساب مىبرند از ميان برود، اوضاع فوقالعاده ناراحتكننده خواهد بود، اى بسا كه گروههاى منحرف و منتحل مقاصد شوم خود را با نام حضرتعالى تعقيب كنند، اين است كه لازم مىدانم به هر شكل و صورت هست، به وسايل مختلف حضرتعالى نظرتان را درباره راهها و روشها و مسلكهاى مختلف روشن و روشنتر بفرماييد و حتى لازم است به بعضى دوستان به طور خصوصى تذكراتى بدهيد. شنيدم به يكى از دوستان مشهد كه اخيراً به نجف مشرف شده بوده است تذكرات مفيدى دادهايد و دورادور اطلاع دارم كه مؤثر بوده و در روش ايشان كه اخيراً خيلى خطرناك شده بود مؤثر واقع شده والحمدللّه.
خوب است اطلاع داشته باشيد كه در ماههاى آخر عمر شريعتى بنده مكرر وسيله اشخاص مختلف به او پيغام دادم كه در نوشتههاى تو مطالبى هست بر ضد اسلام و لازم است اصلاح شود. من حاضرم در حضور جمعى صاحبنظر، يا تنها، هر طور خودت مايل باشى به تو ثابت كنم. اگر ثابت شد خودت آنها را ولو به نام خودت، نه به نام من آنها را اصلاح كن و شأن تو بالا هم خواهد رفت و الا مجبورم از تو صريحاً و مستدل انتقاد كنم و برايت گران تمام خواهد شد. آخرين شخصى كه از طرف او نزد من آمد، اظهار داشت كه او حاضر است اختيار بدهد به آقاى محمدتقى جعفرى و آقاى محمدرضا حكيمى كه از آثارش انتقاد كنند و در نهايت امر، تو صحه بگذارى. من گفتم بسيار خوب ولى به شرط اينكه كتباً بنويسد. مقارن با حركتش به خارج اطلاع پيدا كردم كه تنها به آقاى حكيمى نوشته كه شما مجازى نوشتههاى مرا نقد كنى. در اروپا خبر موثق اين بود كه گفته بود تا يك سال كارى نخواهم كرد، جز اصلاح نوشتههاى خودم و يكى از دوستان نزديك حضرتعالى نقل كرد كه به او گفته بود منتظرم فلانى به اروپا بيايد راجع به اصلاح كتابهايم با او مشورت كنم. و البته من اين جهت را تحسين كردم و دليل حسن نيت او و سوء نيت اطرافيانش در ايران گرفتم. روى اين حساب مىبايست از نشر آثارش قبل از اصلاح و تجديد نظر لااقل وسيله آقاى حكيمى كه كتباً به او اجازه داده است جلوگيرى شود، ولى افرادى كه اخيراً تصميم گرفتهاند او را مظهر رنسانس اسلامى قرار دهند و راه را براى اظهار نظرهاى خود در اصول و فروع اسلام باز كنند، در شعاع وسيعى به نشر و تكثير همه آثار او پرداختهاند.
#روزنه؛ دریچه ای به تاریخ، سیاست و اندیشه دینی معاصر:👇
https://eitaa.com/joinchat/2032861191C0a0a43a053
متن کامل نامه #شهید_مطهری به امام پیرامون دکتر #شریعتی
[صفحه ۴ از ۴]
بنده فكر مىكنم اگر صلاح مىدانيد به برخى از ارادتمندان خودتان در اروپا و امريكا كه ضمناً ناشر آثار و افكار او هستند يادآورى
فرماييد كه قبل از انجام اصلاحات وسيله آقاى حكيمى يا گروهى كه خودتان تعيين مىفرماييد از نشر آثارش جلوگيرى شود و اگر هم صلاح نمىدانيد كه در كار او مستقيماً دخالتى فرماييد راه ديگرى بايد انديشيد.
بسيار خوب است و براى شناختن ماهيت اين شخص لازم است كه حضرتعالى مجموعه مقالات او را در كيهان كه يك سال و نيم پيش چاپ شد شخصاً مطالعه فرماييد. اين مقالات دو قسمت است: يك قسمت بر ضد ماركسيسم است كه مقالات خوبى بود و ايرادهاى كمى از نظر معارف اسلامى داشت، ولى قسمت دوم مقالاتى بود درباره مليت ايرانى (ومستقلاً ماشين شده) و در حقيقت فلسفهاى بود براى مليت ايرانى و قطعاً تاكنون احدى از مليت ايرانى به اين خوبى و مستند به يك فلسفه امروزپسند دفاع نكرده است. شايسته است نام آنرا فلسفه رستاخيز بگذاريم.
خلاصه اين مقالات كه يك كتاب مىشود اين بود كه ملاك مليت خون و نژاد كه امروز محكوم است نيست. ملاك مليت، فرهنگ است و فرهنگ به حكم اينكه زاده تاريخ است نه چيز ديگر، در ملتهاى مختلف، مختلف است، فرهنگ هر قوم، روح آن قوم و شخصيت اجتماعى آنها را مىسازد، خود و «من» واقعى هر قوم، فرهنگ آن قوم است، هر قوم كه فرهنگ مستمر نداشته، نابود شده است. ما ايرانيان فرهنگ 2500 ساله داريم كه ملاك شخصيت وجودى ما و من واقعى ما و خويشتن اصلى ماست. در طول تاريخ حوادثى پيشآمد كه خواست ما را از خود واقعى ما بيگانه كند ولى ما هر نوبت، به خود آمديم و به خود واقعى خود باز گشتيم. آن سه جريان عبارت بود از حمله اسكندر، حمله عرب، حمله مغول. در اين ميان بيش از همه درباره حمله عرب بحث كرده و نهضت شعوبىگرى را تقديس كرده است. آنگاه گفته: اسلام براى ما ايدئولوژى است نه فرهنگ، و اسلام نيامده كه فرهنگ ما را عوض كند و فرهنگ واحدى به وجود آورد، بلكه تعدد فرهنگها را به رسميت مىشناسد همانطور كه تعدد نژادى را يك واقعيت مىداند. آيه كريمه إنا خلقناكم من ذكر و انثى و جعلناكم شعوباً و قبائل ناظر به اين است كه اختلافات نژادى و اختلافات فرهنگى كه اولى ساخته طبيعت است و دومى ساخته تاريخ بايد به جاى خود محفوظ باشد. ادعا كرده كه
ايدئولوژى ما روى فرهنگ ما اثر گذاشته و فرهنگ ما روى ايدئولوژى ما، لهذا ايرانيت ما ايرانيت اسلامى شده است و اسلام ما اسلام ايرانى شده است. با اين بيان عملاً و ضمناً نه صريحاً فرهنگى واحد به نام فرهنگ اسلامى را انكار كرده است. و صريحاً شخصيتهايى نظير بوعلى و ابوريحان و خواجه نصيرالدين و ملاصدرا را وابسته به فرهنگ ايرانى دانسته است، يعنى فرهنگ اينها ادامه فرهنگ ايرانى است.
اين مقالات بسيار خواندنى است. در انتساب آنها به او شكى نيست. به بعضىها مثل آقاى خامنهاى و آقاى بهشتى گفته مال من است، ولى مدعى شده كه من اينها را چندين سال پيش نوشتهام و اينها آنها را پيدا كرده و چاپ كردهاند. در صورتى كه دلايل به قدر كافى هست كه مقالات جديد است. به هر حال مطالعه حضرتعالى بسيار مفيد است.
اين روزها سؤال و جوابى از حضرتعالى مورخ شعبان 97 منتشر شد كه اثر بسيار مطلوبى از نظر انحرافات منتحلين داشت و عجب اين است كه شايع كردهاند اين سؤال و جواب وسيله فلانى تهيه شده است. به آنها گفتم شما با اين اتهام به آقا اهانت مىكنيد، گويى ايشان از خود رأى ندارند (وتابع رأى مثل منى هستند).
خبر عجيب ديگر اين است كه اخيراً آزادى غير مترقبى به دستجات مختلف مخصوصاً دستجات سياسى داده شده است، البته نسبت به روحانيين به مقياس بسيار كمترى داده شده، ممنوعيتهاى آنها غالباً به حال خود باقى است، اين تبعيض نيز سؤالانگيز است.
خدمت آقازادگان عظام ـدامت بركاتهم عرض سلام اين بنده را ابلاغ فرماييد.
والسلام عليكم و رحمةاللّه و نلتمس منكم الدعاء
#روزنه؛ دریچه ای به تاریخ، سیاست و اندیشه دینی معاصر:👇
https://eitaa.com/joinchat/2032861191C0a0a43a053
بیانیه حمایت مالی علامه طباطبایی و #شهید_مطهری از مردم مظلوم فلسطین
#پرونده_ویژه_روزنه/۱۰
@rozaneebefarda
🔻🔻🔻
▫️در بخشی از اعلامیه چنین آمده است:
🔹ای خواننده غیور اگر از خواندن این سطور متأثر گشته ای و به عنوان یک انسان مسلمان و یا لااقل به عنوان یک انسان می خواهی به زجر کشیدگان فلسطین کمکی بنمائی می توانی مبلغی هر چند هم ناچیز باشد به یکی از سه حساب زیر بریزی و در راه نجات فلسطین عزیز قدمی برداری.
#روزنه؛ دریچه ای به تاریخ، سیاست و اندیشه دینی معاصر:👇
https://eitaa.com/joinchat/2032861191C0a0a43a053
آیت الله شهید مطهری؛ فقیه تحول خواه و اسوه #حوزه_انقلابی
#پرونده_ویژه_روزنه/۱۱
@rozaneebdfarda
🔻🔻🔻
وقتی از #آیت_الله #شهید #مطهری٬ سخن به میان می آید٬ رویکرد تحول گرایانه ایشان نسبت به حوزه مقدسه قم کمتر مورد توجه قرار می گیرد اما تاریخ از یاد نمی برد که او در ضمن اعتقاد حداکثری به اصالت و کارآمدی نهاد روحانیت٬ تغییرات و تحولات بنیادین این نهاد دینی را از ضروریات می دانست.
شهید مطهری هرگز خود را به بیان دغدغه های صرف و #شعارزدگی٬ محدود نکرد و برای تکامل و بالندگی حوزه٬ #طرح و #برنامه داشت.
برنامه آیت الله شهید و عده دیگری از #فقهای_خوشفکر_جوان٬ اگرچه ابتدا با موافقت و تایید زعیم عظمای قم مواجه شد اما با #لجن_پراکنی و #کارشکنی برخی اطرافیان بی سواد و وابسته به دربار٬ ناتمام ماند و شهید بعد از آنکه از تأثیرگذاری در عرصه تحول حوزه ناکام شد٬ ناگزیر ره تهران در پیش گرفت.
بدخواهان و خناسان٬ مطهری فاضل٬ متقی و دلسوز را در منظر #آیت_الله_العظمی_بروجردی چنان جلوه دادند که نه تنها از پذیرفتن او که از مطالعه عریضه مکتوب آیت الله مطهری نیز امتناع کردند و مطهری غریبانه از حضور موثر در امور حوزه برکنار ماند.
بعدها در دهه چهل و پنجاه به اشارت امام مبنی بر حضور علمای انقلابی در کرسی های علمی قم٬ ایشان معدود جلساتی در قم داشت که برکات فراوانی را منتج شد اما هرگز دیگر حوزه نتوانست از اندیشه ناب مطهری در جهت اصلاح ساختارها بهره ببرد.
اکنون در سالگرد چهل سالگی شهادت آن متفکر کم نظیر معاصر٬ خادمی ها و شیخ غلامرضاهایی پیدا شده اند که استوانه های علمی حوزه را با انواع روشهای ناجوانمردانه از میدان بدر می کنند تا #نوشریعتمداریها بتوانند با ادبیاتی تقدس مأبانه به ستیز با تحول حوزه بپردازند و بر طبل جدایی دین از سیاست بکوبند.
دشمنان دیروز امام و شهید مطهری٬ اکنون با یک تیر دو نشان می زنند؛ همزمان هم با تحول مقابله می کنند که انزوای کلیسایی را خدای ناکرده ممکن است به دنبال داشته باشد و از طرف دیگر در پی فاصله حوزه و نظام هستند.
شهید مطهری در عین حال که پیشگام تحول حوزه است٬ نماد #حوزه_انقلابی نیز هست و از همین رو همزمان #سکولارهای_عرفی و #سکولارهای_مقدس به دشمنی با او و امثال او ادامه می دهند.
بازخوانی سیره انقلابی و شیوه تحولخواهی آیت الله مطهری٬ گمشده امروز حوزه مقدسه قم است که باید بسیار از آن سخن گفت تا توطئه بایکوت و واژگونه نمایی٬ سیره و سیمای آن اسوه نستوه را بیش از این مخدوش ننماید.
#روزنه؛ دریچه ای به تاریخ، سیاست و اندیشه دینی معاصر:👇
https://eitaa.com/joinchat/2032861191C0a0a43a053
کتابهای شهید مطهری تکراری نمیشود!
آیتالله شهید مطهری به روایت آیتالله العظمی خامنهای
[صفحه ۱ از ۲]
پرونده ویژه روزنه/۱۲
@rozaneebefarda
🔻🔻🔻
اگر بنده مىخواستم برنامهى حوزهى علمیهى قم را بنویسم، بلاشک یکى از مواد برنامه را این مىگذاشتم که کتابهاى آقاى مطهرى خوانده شود، خلاصهنویسى شود و امتحان داده شود. البته در این آثار هم نباید متوقف شد.
جوانها از کتابهای شهیدمطهری استفاده کنند
اگر بخواهید این هویت را به صورت کامل براى خودتان تأمین کنید و حفظ کنید، و إن شاء اللّه کسانى که در آینده به شما ملحق خواهند شد در نسلهاى بعدى، همینطور این شجرهى طیبه و این جریان مقدس ادامه پیدا کند، بایستى پایههاى معارف را در دلهاتان مستحکم کنید. من توصیه مىکنم در زمینهى مسائل دینى، جوانها از معارف بلندى که جزو بهترین آنها آثار شهید مطهرى است، حتماً استفاده کنند. شعارها خیلى خوب است، جهتگیرىها خیلى خوب است؛ بایستى به این جهتگیرىها و به این شعارها عمق داد. جوانها از کتابهاى شهید مطهرى استفاده کنید.| بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامى در دیدار بسیجیان استان فارس۱۴/ ۰۲/ ۱۳۸۷
مبنا را تفکرات شهید مطهری بگذارید
من لازم مىدانم و بارها هم این نکته را گفتهام که همهى طلاب و همهى اهل منبر، یک دور آثار آقاى مطهرى را بخوانند. مرحوم شهید مطهرى (رضوان اللّه علیه) گرایش سلوکى و معنوى هم داشت؛ یک مقدار متأثر از مصاحبت و شاگردى امام، یک مقدار متأثر از مصاحبت و شاگردى مرحوم علامهى طباطبایى، یک مقدار هم بعدها با بعضى از اهل دل و اهل حال مأنوس و آشنا شده بود. ایشان اهل گریه و تضرع و دعاى نیمهشب بود؛ بنده از نزدیک اطلاع داشتم. در آثار ایشان این رشحهى معنوى، توحیدى و سلوک کاملًا مشهود است. یکى از کارهاى لازم در حوزهها مطالعهى آثار ایشان است. جوانان عزیز ما باید با آثار شهید مطهرى آشنا شوند. اگر بنده مىخواستم برنامهى حوزهى علمیهى قم را بنویسم، بلاشک یکى از مواد برنامه را این مىگذاشتم که کتابهاى آقاى مطهرى خوانده شود، خلاصهنویسى شود و امتحان داده شود. البته در این آثار هم نباید متوقف شد. من به دستاندرکاران برگزارى همایش «حکمت مطهر» که در تهران با من ملاقات داشتند، همین نکته را یادآورى کردم؛ گفتم در آقاى مطهرى متوقف نشوید. این، نهایت کار نیست؛ مرحلهیى از کار است که گردونهها و گیتىهاست ملک آن جهانى را. گفت:
یکعمر مىتوان سخن از زلف یار گفت
در بند آن نباش که مضمون نمانده است
اینقدر حرف هست براى گفتن. دریاى آب شیرینِ بىنهایت قرآن و حکمت قرآنى اینقدر مطلب دارد که هرچه شما بنوشید، هرچه ذخیره کنید و هرچه بردارید، کم نمىشود و تکرارى هم نمىشود. مبنا را تفکرات شهید مطهرى بگذارید و کارهاى بعدى را روى آن بنا کنید.| بیانات در دیدار علما و روحانیون استان همدان۱۵/ ۰۴/ ۱۳۸۳
مرحوم شهید مطهری مرد بسیار عمیق و با فکر و پُر مغزی بود؛ ایشان از دانشهای لازم برای این تحقیقات برخوردار بود؛ فلسفه میدانست، کلام میدانست، فقه میدانست، تاریخ میدانست. ایشان در هر بحثی وارد میشد، زوایای آن را کاوش میکرد؛ بنابراین آثار ایشان خیلی با ارزش است. من یک وقت به دوستان طلبه میگفتم: اگر کسی فقط آثار ایشان را از اول تا آخر با دقت بخواند، کافی است که او را به یک سطح راقی از معارف عمیق اسلامی برساند. شما که اینها را تلخیص کردهاید و برنامهریزی شده و شکل داده شده ارائه میدهید، خوب و بسیار با ارزش است.| دیدار مسئولان و اساتید طرح مطالعاتی آثار شهید مطهری ۱۳۷۹/۰۶/۱۴
#روزنه؛ دریچه ای به تاریخ، سیاست و اندیشه دینی معاصر:👇
https://eitaa.com/joinchat/2032861191C0a0a43a053
کتابهای شهید مطهری تکراری نمیشود!
آیتالله شهید مطهری به روایت آیتالله العظمی خامنهای
[صفحه ۲ از ۲]
تجلیل از مرحوم مطهری با غور در آثار او
اسم مرحوم مطهّرى را آوردن و از او تجلیل زبانى کردن هم چندان مفید نیست؛ اگر دنبال آن، غور در آثار او نباشد. بروند کتابهاى او را بخوانند، آثار او را طبقهبندى کنند و در میدان فکر و اندیشه، همچون یک مشعل از آن استفاده نمایند.| بیانات در دیدار جمع کثیرى از کارگران و معلّمان، به مناسبت روز کارگر و هفتهى معلم ۱۵/ ۰۲/ ۱۳۷۸
جوانان با آثار شهید مطهری ارتباط نزدیک برقرار کنند
لازم است جوانان، مخصوصاً آنهایى که با معرفت و دانش سروکار دارند مثل روحانیون، معلمین، دانشجویان و نویسندگان با آثار شهید مطهرى ارتباط نزدیک برقرار کنند و کتابهاى آن بزرگوار را بخوانند. این کتابها حقیقتاً بینش وسیعى و در موارد بسیار، بینش نوینى به خوانندهى خود مىبخشد. امیدواریم خداوند متعال، فضل و رحمت خود را بر این روح مطهر نازل فرماید و جامعهى ما را قدردان او کند و راه تحقیق و تفحص و نوآورى و فهم بیش از پیش را، در زمینهى معارف بشرى و اسلامى، براى جامعهى ما هموار فرماید.| بیانات در دیدار با جمع زیادى از معلمان و کارگران۰۹/ ۰۲/ ۱۳۷۱
کتابهای شهید مطهری تمام شدنی نیست
البته آثار آن بزرگوار، مثل یاد او زنده است. کتابهاى شهید مطهرى، قابل مردن و قابل تمام شدن نیست. مبادا کسى خیال کند که ما از بعد از انقلاب تا حالا، که مرتب کتابهاى شهید مطهرى را طبع و منتشر مىکنیم، تکرارى است. نه، در سخن حق و در کلام حکمت، تکرار نیست. هنوز جامعه و نسل جوان و جامعهى فرهنگى و علمى ما، به دانستن همان مطالبى که آن بزرگوار از زبان و قلمش فیضان کرد و در اختیار امت اسلام گذاشت، محتاجند. بله، چه بهتر که مطهرىهایى، مغزهایى، زبانها و قلمهاى پُرفیضى غیر از مطهرى هم داشته باشیم که إن شاء اللّه امیدواریم داشته باشیم اما آنچه که کهنه نمىشود، معارف و حقایقى است که هنوز جامعهى ما محتاج دانستن و تکرار کردن و از بر کردن آنهاست، و آن همان محتواى کتابهاى شهید مطهرى است. مبادا وسوسهى خناسان و زمزمهى دشمنان که با فکر شهید مطهرى مخالف بودند و به همین جهت هم او را از دست ما گرفتند موجب شود که کتابهاى آن بزرگوار از رواج بیفتد؛ که البته نخواهد افتاد. دلها و ذهنهاى مشتاق نخواهند گذاشت که این مطالب عمیق و عریق، از دست و ذهنیت جامعه خارج بشود.| سخنرانى در دیدار با گروه کثیرى از کارگران و معلمان سراسر کشور، به مناسبت روز جهانى کارگر و روز معلم۱۱/ ۰۲/ ۱۳۷۰
پیشرفت و شکوفایی فکری جامعه بر مبنای آثار شهید مطهری
باید روى افکار شهید مطهرى، کار فکرى بشود. یعنى جمعى اهل تحقیق و علاقهمند به کار علمى، بنشینند و نظرات و تفکرات شهید مطهرى را در ابواب مختلف استخراج کنند. مثلًا از مجموع آثار ایشان، نظر آن شهید را در باب وجود، در باب انسان، در باب اختیار، در باب عدالت، در باب تاریخ، در باب قضا و قدر، در باب عرفان و در بارهى موضوعات بىشمار و متنوعى که ایشان در مباحثشان مطرح کردهاند، استخراج کنند. اگر نظرات مختلفى در طول زمان داشتهاند، مثلًا در یک دوره در مسألهیى، این نظر را داشته و سپس در چند سال بعد، نظر ایشان تغییر کرده، آن را در این کتاب مشخص کنند و روى آن کار نمایند. این، راه گسترش و پیشرفت و شکوفایى فکرى جامعه بر مبناى آثار شهید مطهرى است که امیدواریم این کار انجام بگیرد و در وضع کنونى، همهى قشرها مسئولیت خودشان را در قبال این حرکت عظیمى که جامعهى ما به آن سرگرم است، پیدا کنند و آن را بخوبى انجام دهند.| سخنرانى در دیدار با گروه کثیرى از معلمان و مسئولان امور فرهنگى کشور و جمعى از کارگران، به مناسبت روز معلم و روز جهانى کارگر۱۲/ ۰۲/ ۱۳۶۹
جایگاه جریان فکری شهید مطهری
در زمان حیات آن شهید، کسانى که او را مىشناختند، زیاد نبودند و کسانى که به عمق برجستگى و نورانیت فکرى او آشنا بودند، بازهم کمتر بودند؛ اما امروز در محیط ذهنى انقلاب، جریان فکرى شهید مطهرى، جریان ممتازى است. این کتابها و مباحث و گفتارهایى که آن عالم دلسوز و مؤید من عند الله، به آنها پرداخته است چه مباحث اجتماعى، چه مباحث فکرى، چه مباحث عمومى و چه مباحث فلسفى خاص یکایک آنها، براى جامعه لازم و حیاتى است. البته از این کتابها، همه نمىتوانند استفاده کنند سطح خاصى دارد اما مىشود کارى کرد که از این مطالب، همهى جامعه و جوانان ما استفاده کنند.
سخنرانى در دیدار با گروه کثیرى از معلمان و مسئولان امور فرهنگى کشور و جمعى از کارگران، به مناسبت روز معلم و روز جهانى کارگر۱۲/ ۰۲/ ۱۳۶۹
▫️مطالعه متن در پایگاه نشر آثار حضرت آیتالله العظمی خامنهای
👇
https://khl.ink/f/26274
#روزنه؛ دریچه ای به تاریخ، سیاست و اندیشه دینی معاصر:👇
https://eitaa.com/joinchat/2032861191C0a0a43a053
تطهیر انجمن حجتیه به بهای اتهام به امام خمینی(ره)!؟
💥اختصاصی
@rozaneebefarda
🔻🔻🔻
🔻#شهابالدین_حائری در سالهای اخیر در تطهیر انجمن حجتیه ادعاهای زیادی داشته و از آن جمله میگوید: چگونه میشود انجمنی که با #بهائیت مبارزه می کرد، به زیاد شدن گناه برای ظهور امام زمان (عج) معتقد باشد؟! وی ضمن این گفته خاطره مخدوشی را علیه امام از زبان مرحوم #آیتالله_خزعلی مطرح میکند.
بماند که خاطرهای را که از ایشان مطرح میکند حتی در مصاحبهای که فرزند آیتالله خزعلی در این مورد انجام داده و حتی حائری نیز مجبور به انتشار آن شد، به نوعی دیگر ماجرا را روایت میکند.
🔸اولا باید توجه داشت که انجمن حجتیه دارای لایه بندی های فکری بودند که #امام_خمینی نیز به آن معتقد بود و در سخنرانی مربوطه به عید فطر سال 21 تیر 1362 نیز به آن اشاره کردند و یکی از آن لایهها را کسانی معرفی کردند که در برابر اشاعه گناه و فساد در جامعه منفعلند چون آن را مقدمه ظهور #امام_زمان میدانند. البته امام اسمی از انجمن نبرد ولی جالب این است که انجمن آن را به خود گرفت و #مرجع_ضمیر سخن را خودش مشخص کرد و اگر دور از واقعیت بود نباید از خود عکس العملی نشان میداد.
🔸ثانیا شگرد انجمن حجتیه #مزورانه بود، به طور مثال دم از انقلاب و امام میزد اما در مقابل امام، #جنگ ایران و عراق را تحریم میکرد و جنگ را مخصوص امام عادل میدانست. یکی از مسائل درباره انجمن این بود که نه تنها از انتشار کتب و سخنرانیهای قبل از انقلاب خود پرهیز داشت و ماهیت خود را تطهیر میکند بلکه چرا دست به نابودی #اسناد_ساواک درباره خودش کرد (منبع)! از این رو نمیتوان ادعاها و دفاعیات آنها را بعد از انقلاب صادقانه دانست و تکذیبهای آنها حمل بر همان شیوه #تقیهگزینی میشد.
🔸ثالثا #حائری به گونهای ادعا میکند گویا چنین تفکری در قشر مذهبی غیر مبارز وجود نداشته است! قشر مذهبی غیر مبارز به سردمداری #انجمن_حجتیه، در پاسخ به چرایی دوری از مبارزه و سیاست، بهانه میآوردند که زیاد شدن ظلم نشانه ظهور امام زمان است. وقتی شیخ #محمود_حلبی که هیچ در مبارزات علیه رژیم شاه شرکت نکرده و انجمن را تحت اختیار ساواک قرار داده، در منبر خود مبارزه با ستمگران را وظیفه امام زمان میخواند این به چه معناست و مخاطب چه چیزی جز انفعال در برابر ظلم و ستم از آن میفهمد؟!
🔻وی میگوید:
«قلدرهای ستمگر طاغی که با زور و زر ضعفا را پایمال میکنند، حضرت باید این ها را سر جایشان بنشاند، معنای عدل همگانی این است، معنای داد عمومی و عدل عمومی این است که جلوی همه ستمگرها را بگیرد، این وظیفه امام زمان است.»
«تاملی بر افکار و زندگی سیاسی-اجتماعی شیخ محمود حلبی در عصر پهلوی»، ص26.
🔻اگر چنین تفکری در جامعه مذهبی رخنه نکرده بود چرا #آیتالله_بهجت که خود در ترویج امام زمان (عج) و امر ظهور از همه انجمنیها پیشتاز بوده در برابر آن موضع گرفتند (منبع) اما انجمنیها هیچگاه قبل از انقلاب در برابر این انحراف نایستادند؟!
🔸اگر چنین نبوده چرا #شهید_مطهری اینگونه اعتقاد را «انتظار ویرانگر» میخواند و مینویسد:
«برداشت قشرى از مردم از مهدويّت و قيام و انقلاب مهدى موعود اين است كه صرفاً ماهيت انفجارى دارد؛ فقط و فقط از گسترش و اشاعه و رواج ظلمها و تبعيضها و اختناقها و حق كشىها و تباهيها ناشى مىشود؛ نوعى سامان يافتن است كه معلول پريشان شدن است. آنگاه كه صلاح به نقطۀ صفر برسد، حق و حقيقت هيچ طرفدارى نداشته باشد، باطل يكهتاز ميدان گردد، جز نيروى باطل نيرويى حكومت نكند، فرد صالحى در جهان يافت نشود، اين انفجار رخ مىدهد و دست غيب براى نجات حقيقت - نه اهل حقيقت، زيرا حقيقت طرفدارى ندارد - از آستين بيرون مىآيد. عليهذا هر اصلاحى محكوم است، زيرا هر اصلاح يك نقطۀ روشن است؛ تا در صحنۀ اجتماع نقطۀ روشنى هست دست غيب ظاهر نمىشود. بر عكس، هر گناه و هر فساد و هر ظلم و هر تبعيض و هر حقكشى، هر پليدىاى به حكم اينكه مقدمۀ صلاح كلى است و انفجار را قريبالوقوع مىكند رواست، زيرا «اَلْغاياتُ تُبَرِّرُ الْمَبادى» (هدفها وسيلههاى نامشروع را مشروع مىكنند). پس بهترين كمك به تسريع در ظهور و بهترين شكل انتظار، ترويج و اشاعۀ فساد است.
اينجاست كه گناه، هم فال است و هم تماشا، هم لذت و كامجويى است و هم كمك به انقلاب مقدس نهايى.»
قیام و انقلاب مهدی، صص59-58.
#روزنه؛ دریچهای به تاریخ، سیاست و اندیشه دینی معاصر:👇
https://eitaa.com/joinchat/2032861191C0a0a43a053