1-مقام معظم رهبری
سوال: خرید و فروش سهام، به طریق سریع و حرفه‌ای که به «تجارت روز» معروف است، چه حکمی دارد؟
بورس بازاری است که در آن دارایی‌های مختلف مورد معامله قرار می‌گیرد، بنابراین بورس فی نفسه اشکال ندارد؛ ولی مهم این هست که باید معاملات در بورس نامشروع خلاف قانون نباشد در غیر این صورت حرام است. بطور کلی فعّالیّت در بورس و خرید سهام و تعیین سود سالانه برای آن بر طبق مصوبه مجلس شورای اسلامی که به تأیید شورای محترم نگهبان قانون اساسی رسیده انجام می‌گیرد محکوم به صحّت و حلیّت است.
س 1695: خرید و فروش سهامی که شرکتهای صنعتی یا تجاری یا بعضی از بانکها در معرض فروش میگذارند، چه حکمی دارد؟ بدین ترتیب که شخصی یکی ازآن سهام را میخرد و در بازار بورس مورد خرید و فروش و معامله قرار می‌گیرد و در نتیجه قیمت آن از قیمت خرید بیشتر یا کمتر می‌شود و میدانیم که خود سهم مورد خرید و فروش قرار می‌گیرد نه سرمایه. همچنین در صورتی که شرکتهای مزبور فعالیتهای ربوی داشته باشند یا در این مورد شک داشته باشیم، مسأله چه حکمی دارد؟
ج: اگر ارزش مالی سهام کارگاه، کارخانه، شرکت و يا بانک به اعتبار خود سهام و براثر اعطای اعتبار به آنها توسط کسی که انجام اين کار به وسيله او صحيح است، باشد، خريد و فروش آن اشکال ندارد و همچنين اگر به اعتبار قيمت کارگاه، شرکت، کارخانه و يا بانک و يا سرمايه آنها باشد، با توجه به اينکه هر سهمی بيانگر جزئی از آن است، در نتيجه خريد و فروش سهام اشکال ندارد به شرطی که علم به مجموع سهام شرکت و امور ديگری که عرفاً برای رفع غرر، علم به آنها لازم است داشته باشد و فعاليتهای شرکت يا کارِ کارخانه و کارگاه و يا بانک شرعاً حلال باشد.
س20: در بورس اوراق بهادار خمس چگونه محاسبه می‌شود؟ با توجه به اینکه سر سال خمسی فرد دارای سهام چند شرکت است که معمولاً نماد معاملاتی چند تای آنها به دلایل رایج مثل حسابرسی متوقف است و معلوم نیست چه وقت و با چه قیمتی باز می‌شود یا اینکه سهم در قیمت روز خریدار ندارد و باید صبر کرد تا در روزهای آینده قیمت به حدی پایین بیاید که خریدار داشته باشد .
ج) با فرا رسيدن سر سال خمسی برای قيمت‌‌گذاری سهام مذکور اقدام گردد، هر زمان که امکان آن فراهم شد محاسبه خمس انجام می‌گيرد
2-آیت الله سیستانی
مسأله ۲۸۱۳ ـ خرید و فروش این سهام صحیح است، البته اگر معاملات شرکت سهامی حرام باشد، مثل آنکه به دادوستد شراب و یا معاملات ربوی مشغول باشد، خرید سهام آن، و مشارکت در این معاملات جایز نیست.
پرسش: به طور کلی شرکت در معاملات بورس چه حکمی دارد ؟
پاسخ: خرید و فروش سهام صحیح است ، البته اگر معاملات شرکت سهامى حرام باشد ، مثل آنکه به داد و ستد شراب و یا معاملات ربوى مشغول باشد ، خرید سهام آن ، و مشارکت در این معاملات جایز نیست.
آیا سرمایه گذاری در بازار سهام وخرید وفروش سهام جایز است؟
پاسخ: فی حد نفسه اشکال ندارد.
یکی از شرکاء می گوید یا سهام مرا بخرید یا اینکه سهم خودتان را به من بفروشید و آنها قبول نمی کنند تکلیف من چیست ؟
پاسخ: ملزم نیستند نه به خرید و نه به فروش ، و شریک می تواند سهم خود را به دیگری بفروشد .
پولی که بعنوان سود از بانکهای دولتی به اعضاء و سهامداران پرداخت می شود که نوعا سود آن در ظرف یکسال معین و طبق قرارداد است آیا حکم ربا دارد ؟
پاسخ: خریدن سهام بانکهائی که معامله ربوی انجام می دهند جایز نیست و سود آنها حرام است .
آیا خرید و فروش سهام در بورس اوراق بهادار تهران خمس دارد ؟
پاسخ: این نوع معامله مانند هر تجارت دیگر است سر سال بر سودی که کرده اید خمس لازم است طبیعی است مقدار قرض جزء سود نیست .
عده ای هستند که بورس شغل آنها می باشد . آنها به مطالعه وضعیت شرکتها به این نتیجه می رسند که ارزش سهام شرکتی بالا خواهد رفت و لذا اقدام به خرید سهام آن شرکت می کنند و بعد از گران شدن سهام آن شرکت با فروش سهام سود می کنند . با توجه به نوسانات بازار گاهی سودهای کلانی می کنند البته گاهی نیز ضررهای کلانی می کنند . اگر ما سرمایه مان را دراختیار این اشخاص قرار دهیم پولی که از این راه به دست می اید چه حکمی دارد ؟
پاسخ: اشکال ندارد مگر اینکه سهام شرکتهای معامله با محرمات یا بانکهای ربوی باشد .
3-آیت الله وحید خراسانی
مسأله ۲۸۵۹ ـ خريد و فروش سهام شركتهاى سهامى ، در صورتى كه در آن شركتها معاملات حرام ـ مانند معاملات ربوى ـ انجام نشود ، جايز است ، و خريد و فروش سهام شركتهايى كه معاملات حرام انجام مى دهند در صورتى كه سودِ حاصلِ از حرام ، جزء سرمايه شركت باشد ، جايز نيست ، و در غير اين صورت خريد و فروش خودِ سهام جايز است ، ولى بايد از درآمدهاى حرامِ آن پرهيز شود.
سؤال ۵۰۲. آیا سود معامله و خرید و فروش سهام و ارزهای خارجی به واسطة شرکتهای خارجی و از طریق اینترنت چه حکمی دارد؟ و بر فرض حلال بودن آیا در نسل و عاقبت به خیری اثر دارد؟
جواب) در