🔴چند نکته دربارهٔ شیصبانی:
الف. او به شیصبانی توصیف شده است که نسبت به شیصبان دارد و آن صفتی است که امامان -علیه السلام- از آن تعبیر به طاغوتها و اشرار می نمایند، بگونهای که در شرح قاموس زبیری آمده است، شیصبان در اصل نام ابلیس و مورچه نر می باشد.
ب. اینکه او قبل از سفیانی خروج می کند، از روایت چنین برداشت می شود که بین او و سفیانی فاصله چندانی نیست و یا اینکه بلافاصله بعد از او سفیانی خروج خواهد کرد، به دلیل مفاد کلام امام باقر -علیه السلام- که فرمود: «بعد از او منتظر سفیانی باشید»
ج. محل خروج وی عراق (کوفه) است که به آن زمین «کوفان» نیز گفته میشود. و یا اینکه در خود شهر کوفه است به هر حال خروج و یا شورش و یا حکومت او ناگهانی و غیر منتظره است «مانند آب که از زمین می جوشد»
د. او انسانی است طغیانگر و خونریز که مؤمنان را به قتل میرساند و ظاهرا معنای جمله «و نمایندگان شما را میکشد» در کلام امام باقر -علیه السلام- این است که مؤمنین عالی رتبهای را که معمولا پیشاپیش و در صدر هیئت نمایندگی حضور دارند، به شهادت میرساند. نمایندگان شهر به معانی صاحبان جاه و مقام و شخصیتهای آنان است البته احتمال هم دارد معنا این گونه باشد که هیئتهایی را که قصد زیارت بیت الله الحرام و امثال آن را دارند، به قتل می رساند.
مجلسی در «بحارالانوار» این حدیث را از «غیبت نعمانی» نقل کرده، اما به جای «شیصبانی» گفته تا اینکه خروج کند کسی که بعد از او سفیانی است...
به هر حال اگر شیصبان باشد از حدیث حضرت حجت -علیه السلام- به علی بن ابراهیم مهزیار معلوم میشود که «بنی شیصبان» کنایه از «بنیالعبّاس» است.
📗کمال الدین:۴۶۹،ب۴۳،ح۲۳
بلکه از خطبه لؤلؤۀ امیر المومنین علیه السلام تصریح است به اینکه ملوک «بنی شیصبان» ، «بنی العبّاس» است.
📗بحارالانوار،ج۵۲، ص۲۶۷، ح۱۵۵
بنابراین پس دو احتمال در حدیث می رود یکی آن که چون حدیث از حضرت باقر -علیه السلام- است و این خبر پیش از تاسیس دولت بنی العبّاس بوده پس ممکن است فرموده باشد هنوز بنی العبّاس ظاهر نشدهاند، کو تا اینکه زمان سفیانی برسد.
و ممکن است حدیث برای بعد از ایشان باشد، در این صورت احتمال می رود که مراد همان «بنیالعبّاس» باشد، پس اشاره به تجدید دولتشان باشد و احتمال میرود که مراد شخصی طاغی و متکبر دیگری باشد که در شیطنت مانند ایشان است، زیرا که شیصبان نام شیطان و نام قبیلهای است از جن و به همین لحاظ بنی العبّاس را به بنی شیصبان ملقب ساخته اند.
اینگونه که از روایات بدست آمده محتمل است که شیصبانی از بنی العبّاس باشد که در عراق دست به کشتار خواهد زد و حاکمیت شیصبانی در عراق پیش از خروج سفیانی و بعد از برقراری حکومت مهیا گران مقدمات ظهور و پیروانشان خواهد بود، ولی فاصله زمانی آن مشخص نشده است ولی از روایات بدست میآید که فاصله زیادی با خروج سفیانی ندارد.
🔴اقدامات و سرانجام شیصبانی به اختصار:
شیصبانی با اصهب مروانی که قبل از او خروج کرده پیمان میبندد...
گروه زیادی از مردم کوفه و اطراف آن فریب او را میخورند و به سپاه او میپیوندند و در این میان سپاه بزرگی بوجود میآید که رهسپار دمشق میشوند در آنجا نبرد میکنند... و در نهایت شیصبانی و اکثریت پیروانش در این کارزار کشته میشوند.