حاج ملا محمد خمامی (متولد ۱۲۰۰ شمسی در خمام، گیلان - درگذشته بهمن ۱۲۸۷ شمسی (۲۹ ذی الحجه ۱۳۲۶ق)) مرجع تقلید و رهبر دینی مردم گیلان در عصر مشروطه بود و حتی به اجرای حدود و تعزیرات می‌پرداخت. او از پیشگامان مشروطیت بود که به شیخ فضل‌الله نوری پیوست و از مشروطهٔ مشروعه دفاع کرد و فتوایی در رد مشروطهٔ سکولار صادر کرد. ایشان چند ماه قبل از شیخ فضل‌الله نوری در رشت ترور شد. او آخرین نفر از علمایی بود که دارای مرجعیت واحد و مقتدر در گیلان بود یعنی تا امروز که 110 سال از قتل او می‌گذرد دیگر مرجعیت واحد و با اقتدار به وجود نیامده‌است.
خمامی ابتدا بعد از مهاجرت علما به قم و صدور حکم مشروطه، از طرفداران و حامیان اصلی آن به حساب می‌آمد، چنان‌که حتی در ذی القعده الحرام ۱۳۲۴. ق فتوایی در تأیید مشروطه و وجوب شرکت در انتخاب نماینده، صادر کرد: «بسم الله تعالی. بر کافه عبادالله واجب و لازم است اهتمام در امر مشروطه. شک نیست که هرکس اخلال کند در امر مشروطه، داخل در جیش یزیدبن معاویه‌است لعنهٔ الله علیهم اجمعین. الله الله الله العجل العجل العجل منتخبین را زودتر بفرستید که طولش اسباب سفک دماء و نهب اموال است. والسلام علی من اتبع الهدی.» در دوران مشروطه اول، منزل او یکی از مکان‌هایی بود که در آن بعضی از مجالس مشروطه خواهان تشکیل می‌شد. رابینو می‌نویسد: «برای انتخاب نماینده، در مکان‌های متعدد، از جمله در خانه حاجی خمامی مجالس متعدده تشکیل شده و سرانجام آقامحمد وکیل التجار به نمایندگی انتخاب شدند.» خمامی، پس از انتخابات، با فرستادن تلگرافی به سیدین آقاسیدمحمد طباطبائی و سیدعبدالله بهبهانی از خداوند برای ایشان و وکلاء مجلس ملی مرکزی طلب توفیق و تأیید نمود و اعلام کرد که بحرالعلوم یکی از علمای رشت را به عنوان نماینده مجلس شورای ملی به تهران فرستاده
او با مشروطه خواهانی که در کنسولگری انگلیس تحصن کرده بودند مخالفت کرد و کار آنها را تقبیح نمود. کارهای مشروطه خواهان او را آزار می‌داد. وی تلاش بسیاری در جلوگیری از انحراف مشروطه انجام داد.
در اواخر شعبان ۱۳۲۵ حاجی خمامی رشتی، که ملک‌المتکلمین را تکفیر کرده بود، شخصاً در مجلس حضور یافت و بر وفاداری خود به مشروطه با قید قسم به قرآن تأکید کرد. آیت الله بهبهانی رئیس مجلس شورای ملی و از رهبران مشروطه در همان جلسه گفت: «آقای حاجی خمامی یکی از علمای بزرگ و اول ساعی و مجاهد در پیشرفت اساس مشروطیت هستند.»