ملا محمد تقی بن محمد برغانی در روستای برغان طالقان از توابع شهرستان ساوجبلاغ و در خانواده ای اهل دانش متولد شد. پس از کسب مدارج علمی در ایران و عراق به دربار فتحعلی شاه فراخوانده شد و در آنجا برای اولین بار نظریه ولایت فقیه را مطرح نمود. تالیفات او بیشتر در زمینه فقه است. خطابه ها و منابر او زمانی تنها سنگر مقاومت تشیع در برابر فرقه های ظاله و من جمله شیخیه بود، شهادت او نیز توسط همین فرقه انجام گرفت. بر سر لقب شهید ثالث میان او و عالم گرانقدر قاضی نورالله مرعشی شوشتری اختلاف کرده اند، که آنچه با بررسی زندگی این بزرگواران به دست می اید نشان می دهد هر دو لایق این لقب شریف می باشند.
ملا محمد تقی بن محمد برغانی در روستای برغان طالقان از توابع شهرستان ساوجبلاغ و در خانواده ای اهل دانش متولد شد. پدرش از علمای برغان بود ولی برای عرضه دانش خود به قزوین که در آن زمان از مراکز علمی بزرگ شیعیان به شمار می رفت هجرت کرده و در مدتی کوتاه در آنجا به مرجعیت علمی رسید. پس از آنکه محمد تقی رشد یافت شروع به فراگیری علوم آن روزگار نمود و پس از فراگرفتن علوم مقدماتی برای ادامه تحصیل به سوی قم رهسپار شد. پس از فراگرفتن فلسفه و کلام عازم اصفهان شد تا از میراث عالمان عصر صفوی استفاده نماید؛ سپس به کربلا رفته و پس از اتمام تحصیلات در عراق، به تهران می اید. ورود او به پایتخت و تشکیل جلسات علمی، موجب شهرت وی می شود. پس از بحث هایی که بر سر توانایی اجتهاد ایشان پیش می اید به عراق می رود و از استادش، آقا سید علی طباطبایی، اجازه اجتهاد می گیرد و بدین ترتیب، اجتهاد ملا محمد تقی بر همگان ثابت می شود.
پس از مدتی اقامت آوازه اش به دربار فتحعلی شاه می رسد و از جانب او به دربار دعوت می شود. حضور ایشان در دربار مانند سایر علمای درباری نبود بلکه هرکجا احساس می کرد که باید مطلبی را به گوش شاه برساند این کار را انجام می داد هر چند این کار خوشایند دیگران یا حتی خود شاه نمی بود.