از امام علی بن الحسین علیه السلام می خوانیم که فرمود: وَالرّاحَةُ لَم تُخلَق فی الدُّنیا وَلا لِأهلِ الدُّنیا إنَّما خُلِقَتِ الرّاحَةُ فی الجَنَّةِ وَلِأهلِ الجَنَّةِ والتَّعَبُ وَالنَّصَبُ خُلِقا فی الدُّنیا وَلِأهلِ الدُّنیا وَما اعطِی أحَدٌ مِنها جَفنَةً إلّااعطِی مِنَ الحِرصِ مِثلَیها وَمَن أصابَ مِن الدُّنیا أکثَرَ کانَ فیها أشَدَّ فَقراً لأنَّهُ یفتَقِرُ إلَی النّاسِ فی حِفظِ أموالِهِ ویفتَقِرُ إلی کلّ آلَةٍ مِن آلاتِ الدُّنیا فَلَیسَ فی غِنَی الدُّنیا راحَةٌ : «راحتی و آسایش در دنیا و برای اهل دنیا وجود ندارد. راحتی و آسایش تنها در بهشت و برای اهل بهشت است و رنج و تعب در دنیا و برای اهل دنیا آفریده شده و (به همین دلیل) هر کسی پیمانه ای از آن به دست می آورَد دو برابر آن حرص نصیب او می شود و کسانی که از دنیا بیشتر دارند فقیرترند، زیرا محتاج دیگران در حفظ اموال خویش اند و به وسایل و ادوات زیادی برای حفظ آن نیازمندند. بنابراین در ثروت دنیا راحتی وجود ندارد». سپس امام در ذیل حدیث فرمود: کلّا ما تَعِبَ اولِیاءُ اللّهِ فِی الدُّنیا لِلدُّنیا، بَل تَعِبُوا فِی الدُّنیا لِلآخِرَةِ : «هرگز دوستان خدا در دنیا به خاطر دنیا رنج و تعب نمی کشند، بلکه رنج و تعب آنها در دنیا برای آخرت است».[1] این واقعیتی است که در مشاهدات عینی خودمان آن را می بینیم. با چشم می نگریم که همه چیز در حال زوال و تغییر است و چیزی در این دنیا بقا و دوام ندارد. از نظر علمی نیز ثابت شده که دنیا رو به فرسودگی می رود و خورشید با این عظمت روزی خاموش می شود، چنانکه قرآن می فرماید: «إِذَا الشَّمْسُ کوّرَتْ»[2] تمام عالم هستی روزبه روز در حال پوسیدگی و فرسایش است، همان چیزی که امروز آن را انتروپی یعنی کهولت و فرسودگی و پوسیدگی می نامند. بنابراین نباید دنیا را خانه شادی دانست. اگر ما ماهیت دنیا را چنین شناختیم این نتیجه بر آن مترتّب می شود که هرگز با پیروزی ها خوشحال و با شکست ها غمگین نگردیم. این دید صحیح، نتیجه جهان بینی مسلمان نسبت به دنیاست که در حقیقت همان معنای آیه «لِکیلَا تَأْسَوْا عَلَی مَا فَاتَکمْ وَ لَاتَفْرَحُوا بِمَا آتَیکمْ»[3] است. می دانیم که آفتاب هر روز طلوع می کند، امّا نه از طلوعش ناراحت می شویم و نه از غروبش. اگر انسان باور داشته باشد که دنیا ناپایدار است، دو اثر تربیتی در وجود انسان می گذارد. علی علیه السلام می فرماید: الزُّهدُ کلُّهُ بَینَ کلِمَتَینِ مِنَ القُرآنِ قالَ اللّهُ سُبحانَهُ : لِکیلَا تَأْسَوْا عَلَی مَا فَاتَکمْ وَ لَاتَفْرَحُوا بِمَا آتَیکمْ : «زهد و وارستگی در دو جمله قرآن خلاصه شده است: بر آنچه از دست شما رفته تأسّف نخورید و بر آنچه خداوند به شما داده (بیش از اندازه) شادمان نشوید».[4] زهد یعنی وارستگی، آزادی از قید و بند عالم مادّی. 2- دنیا از منظری دیگر: بعد حضرت فرمود: دنیا دار بلوا است. یعنی دنیا جای آمادگی و به منزله جنین برای آخرت است، زیرا جنین در رحم کامل می شود و آماده تولّد. خلاصه دنیا مدرسه است. اگر دوران جنینی را خوب گذراند بعد از تولّد از نعمت های آن عالم خوب استفاده می کند، امّا اگر جنین ناقص متولّد شد جز رنج و درد نصیبی دیگر نخواهد بُرد و راه بازگشت هم ندارد. پی نوشت ها [1] صدوق، خصال، ص 64، ح 95. [2] سوره تكوير، آيه 1. [3] سوره حديد، آيه 23. [4] نهج ‏البلاغه، كلمات قصار 439.