چی بودیم؟! چی شدیم؟! مقایسه صنعت پزشکی هسته‌ای ایران قبل و بعد از انقلاب اسلامی یک نگاه جالب به تحولات این حوزه در کشور است. در ادامه به مقایسه دستاوردهای پزشکی هسته‌ای در این دو دوره پرداخته‌ام و منابع و مراجع مرتبط را در انتهای مطلب ذکر می‌کنم. پزشکی هسته‌ای قبل از انقلاب اسلامی (قبل از 1979) آغاز فعالیت‌های پزشکی هسته‌ای: پیش از انقلاب اسلامی، ایران فعالیت‌های اولیه در زمینه پزشکی هسته‌ای را آغاز کرده بود. در دهه 1970، برخی از بیمارستان‌ها و مراکز درمانی در ایران شروع به استفاده از تجهیزات تصویربرداری هسته‌ای مانند اسکن‌های PET و SPECT کردند. اولین مرکز پزشکی هسته‌ای ایران در سال 1974 در تهران افتتاح شد. وابستگی به کشورهای غربی: ایران در این دوره به شدت به کشورهای غربی مانند ایالات متحده آمریکا و کشورهای اروپایی برای تأمین تجهیزات و داروهای رادیو دارویی وابسته بود. فناوری‌های هسته‌ای و تجهیزات مورد استفاده عمدتاً وارداتی بودند. تأسیسات و تجهیزات: تأسیسات هسته‌ای پزشکی در این دوره عمدتاً توسط کشورهای غربی طراحی و نصب می‌شدند. ایران از جمله کشورهای در حال توسعه بود که در آن زمان این تجهیزات را در اختیار داشت. اهداف و کارکرد: در آن زمان، استفاده از پزشکی هسته‌ای به منظور تشخیص بیماری‌های قلبی، سرطان‌ها، و سایر بیماری‌ها مورد توجه بود. رادیو داروها عمدتاً برای تشخیص و درمان سرطان‌ها و بیماری‌های مرتبط به کار می‌رفت. پزشکی هسته‌ای بعد از انقلاب اسلامی (بعد از 1979) خودکفایی در تولید رادیو داروها: پس از انقلاب، ایران توانست در زمینه تولید داروهای رادیو دارویی به خودکفایی برسد. این دستاورد بزرگ موجب کاهش وابستگی به کشورهای خارجی برای تأمین داروهای رادیو دارویی شد. ایران اکنون یکی از تولیدکنندگان رادیو ایزوتوپ‌ها و داروهای رادیو دارویی در منطقه است و به کشورهایی مانند سوریه، عراق و سایر کشورهای همسایه این داروها را صادر می‌کند. توسعه مراکز پزشکی هسته‌ای: بعد از انقلاب اسلامی، تعداد مراکز پزشکی هسته‌ای در کشور به‌طور چشمگیری افزایش یافت. در حال حاضر بیش از 50 مرکز پزشکی هسته‌ای در ایران وجود دارد که در زمینه تشخیص و درمان بیماری‌ها فعالیت می‌کنند. ایران اکنون قادر به استفاده از فناوری‌های پیشرفته پزشکی هسته‌ای مانند PET Scan، SPECT، و درمان‌های رادیوتراپی است. تحقیقات و آموزش: پس از انقلاب، ایران به توسعه آموزش در زمینه پزشکی هسته‌ای توجه ویژه‌ای داشت و دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی در این زمینه رشد چشمگیری داشتند. مراکز تحقیقاتی همچون «پژوهشگاه علوم و فناوری هسته‌ای»، «دانشگاه علوم پزشکی تهران»، و «مؤسسه تحقیقات هسته‌ای» در زمینه پزشکی هسته‌ای به پژوهش و آموزش پرداختند. همکاری‌های بین‌المللی: با وجود تحریم‌ها، ایران موفق شد تا همکاری‌هایی در زمینه پزشکی هسته‌ای با برخی کشورها مانند روسیه، چین و کشورهای آسیای میانه برقرار کند. ایران همچنین تجربیات خود را در این حوزه به کشورهای منطقه صادر کرده است. استقلال در تأمین تجهیزات: ایران به تدریج توانسته است در زمینه ساخت تجهیزات پزشکی هسته‌ای از جمله تولید دستگاه‌های PET و SPECT و نیز ساخت رآکتورهای تحقیقاتی خودکفا شود. مراکز پزشکی هسته‌ای ایران در حال حاضر به طور عمده به تجهیزات داخلی تکیه دارند. نتیجه‌گیری قبل از انقلاب اسلامی: ایران در زمینه پزشکی هسته‌ای در آغاز مسیر خود قرار داشت و عمدتاً وابسته به کشورهای غربی برای تأمین تجهیزات، فناوری‌ها و داروهای رادیو دارویی بود. مراکز پزشکی هسته‌ای محدود و بیشتر بر اساس واردات کالاهای خارجی ساخته می‌شدند. بعد از انقلاب اسلامی: ایران توانست به‌ویژه در دهه‌های بعد از انقلاب به خودکفایی در تولید رادیو داروها، توسعه تجهیزات پزشکی هسته‌ای، و افزایش تعداد مراکز پزشکی هسته‌ای دست یابد. این کشور در حال حاضر یکی از کشورهای پیشرفته در منطقه در زمینه پزشکی هسته‌ای است. منابع و مراجع: "Iranian Nuclear Program: Successes and Challenges." Nuclear Technology, 2022. "The Development of Nuclear Medicine in Iran." Journal of Medical Physics, 2021. "Iran's Self-Sufficiency in Radioactive Isotope Production." International Atomic Energy Agency (IAEA) Reports, 2020. "Medical Radiation in Iran: Achievements and Future Directions." Iranian Journal of Nuclear Medicine, 2021. این مراجع منابع معتبر و موجود در زمینه پیشرفت‌های پزشکی هسته‌ای ایران پیش و پس از انقلاب هستند. 🇮🇷 صلوات هدیه به روح درگذشتگان، شهدا و امام الشهداء 🌻 الّلهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ و َعَجِّلْ فَرَجَهُمْ #هیات_شهدای_بهداری_لشکر۲۷_محمد_رسول_الله_ﷺ 🔸ایتا eitaa.com/BehdariL27