🌐آتشبس یا صلح؟ منازعه ایران و اسرائیل از منظر رئالیسم تهاجمی
✍🏻 فرزاد پورمرادی
🔹مناقشه ۱۲ روزه ایران و اسرائیل، اگرچه با آتشبس خاتمه یافت، اما از منظر رئالیسم تهاجمی نهتنها پایان نیافت، بلکه وارد فاز جدیدی از بازتنظیم قدرت و بازدارندگی شد. در این چارچوب نظری، آتشبس تنها یک وقفه تاکتیکی در یک رویارویی راهبردی است، نه دستاوردی برای صلح پایدار.
🔹آتشبس؛ تنفس، نه آشتی
🔻رئالیسم تهاجمی بر این باور است که دولتها در یک ساختار آنارشیک بینالمللی، دائماً برای افزایش قدرت خود تلاش میکنند، چون هیچ تضمینی برای حسن نیت طرف مقابل وجود ندارد. از این منظر، آتشبس در جنگ ایران و اسرائیل به معنای توقف خصومت نیست، بلکه فرصتی استراتژیک برای تجدید قوا است.
🔻جنگ ۱۲ روزه بیش از آنکه تلاشی برای تحمیل شکست باشد، به آزمایشی برای توان بازدارندگی متقابل تبدیل شد؛ در این میان، ایران با نمایش گسترده قدرت موشکی و اسرائیل با استفاده تمامقد از سامانههای دفاعی و توحش تهاجمی، نوعی توازن وحشت شکل دادند که فعلاً منجر به توقف عملیات نظامی شد، نه صلح.
🔹قیاس تاریخی؛ تکرار الگوهای آتشبس ناپایدار
🔻بررسی موارد تاریخی مشابه نشان میدهد که آتشبس بدون تغییر ساختاری در روابط بازیگران، ناپایدار و شکننده است:
🔸 جنگ کره (۱۹۵۳): آتشبس همچنان برقرار است، اما صلح رسمی هرگز محقق نشد. کره شمالی و جنوبی از نظر فنی هنوز در حال جنگاند.
🔸 جنگ ایران و عراق (۱۹۸۸): با پذیرش قطعنامه ۵۹۸، جنگ متوقف شد، اما صلح واقعی تنها پس از مرگ صدام و تغییر موازنه منطقهای تحقق یافت.
🔸 جنگ روسیه و گرجستان (۲۰۰۸): آتشبس برقرار شد اما تهدید روسیه هرگز برچیده نشد و مناطق اشغالی هنوز در کنترل مسکو هستند.
مقایسه این موارد با منازعه ایران و اسرائیل نشان میدهد که تا زمانی که یکی از طرفین از نظر استراتژیک تضعیف یا مهار نشود، صلح واقعی در دستور کار نخواهد بود.
🔹لذا از منظر دیدگاه رئالیسم تهاجمی، چند عامل کلیدی صلح را غیرممکن میسازد:
1. تقابل هویتی و ژئوپلیتیکی: ایران مشروعیت اسرائیل را به رسمیت نمیشناسد و اسرائیل نیابتی ها، موشک ها و برنامه هستهای ایران را تهدید موجودیتی میداند.
2. نبود سازوکار بازدارندگی پایدار: هیچ نهاد یا تضمین بینالمللی نمیتواند امنیت طرفین را به شکل دوجانبه تضمین کند.
3. رقابت منطقهای فعال: محور مقاومت و ائتلاف عبری–عربی در بسیاری از میدانهای دیگر همچنان فعالاند (یمن، سوریه، عراق، لبنان).
🔹جمعبندی آنکه :
آتشبس در منازعه اخیر، نه پایان جنگ، که ادامهی آن با ابزارهای دیگر است. ایران و اسرائیل در چارچوب یک نظم منطقهای بیثبات، در حال تنظیم موازنهای هستند که فعلاً توازن قوا را حفظ کرده ولی آن را نهادینه نکرده است.
رئالیسم تهاجمی به ما یادآوری میکند که در جهانی بیاعتماد، آنچه صلح نامیده میشود اغلب لباسی دیپلماتیک بر تن آتشبسهای مسلحانه است. ایران و اسرائیل نه به صلح، بلکه به برتری میاندیشند، و تا رسیدن به آن، تنها مکثهای موقت خواهند داشت.
#مرکز_مطالعات_اسرائیل_شناسی
👇👇👇👇👇
https://t.me/CISR_IR
#تلگرام
https://eitaa.com/CISR_IR #ایتا
https://www.instagram.com/cisr_ir?igsh=YTdoMzVuNzBpenNz
#اینستگرام