قفقاز جنوبی زیر سایه ستاره داوود؛ راهبرد تل‌آویو در حوزه‌های انرژی، تجزیه‌طلبی و نفوذ نرم نویسنده: هیراد مخیری، دکتری روابط بین الملل، پژوهشگر حوزه قفقاز و اوراسیا قفقاز جنوبی در سال‌های اخیر به یکی از محورهای اصلی سیاست خارجی و امنیتی اسرائیل تبدیل شده است. این منطقه که شامل سه جمهوری گرجستان، جمهوری آذربایجان و ارمنستان است، در نقطه‌ای قرار دارد که منافع قدرت‌های بزرگ جهانی مانند روسیه، اتحادیه اروپا و آمریکا با دو قدرت منطقه‌ای یعنی ایران و ترکیه تلاقی پیدا می‌کند. همین جایگاه ژئوپلیتیک، قفقاز جنوبی را به بستری برای پیگیری بخشی از اهداف امنیتی و ژئوپلیتیک تل‌آویو تبدیل کرده است. یکی از مهم‌ترین اولویت‌های اسرائیل در این منطقه، مهار و محدودسازی نقش ایران به‌عنوان یک بازیگر منطقه‌ای است. اسرائیل با تکیه بر همکاری‌های نزدیک نظامی، امنیتی و اطلاعاتی با جمهوری آذربایجان، می‌کوشد حلقه فشار پیرامونی را در مرزهای شمال‌غربی ایران تقویت کند. در این میان، جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل در سال ۲۰۲۵ که به تبادل حملات موشکی و پهپادی میان دو طرف انجامید، نشان داد که محور قفقاز جنوبی می‌تواند در عمل به خط تماس مستقیم میان تهران و تل‌آویو تبدیل شود؛ به‌ویژه وقتی که باکو زیرساخت‌های نظامی و اطلاعاتی خود را در اختیار اسرائیل قرار داد. اولویت دوم اسرائیل، تأمین امنیت انرژی و متنوع‌سازی منابع تأمین انرژی است. تل‌آویو با سرمایه‌گذاری در صنعت انرژی جمهوری آذربایجان و حضور در پروژه‌های انتقال نفت و گاز، به‌ویژه در مسیر خط لوله باکو–تفلیس–جیهان، می‌کوشد وابستگی‌اش به منابع پرریسک را کاهش دهد و همزمان در نقش شریکی مهم برای اروپا ظاهر شود. در کنار این موارد، اسرائیل طی سال‌های اخیر به‌طور ضمنی یا آشکار از تحرکات هویت‌طلبانه و تجزیه‌طلبانه پان‌ترک در مناطق ترک‌نشین ایران حمایت کرده است. این جریان‌ها که با پان‌ترکیسم در آذربایجان و ترکیه پیوند خورده‌اند، ابزاری برای فشار مضاعف علیه تمامیت ارضی ایران به‌شمار می‌آیند و می‌توانند تهران را در چند جبهه به چالش بکشند. همچنین، پیشبرد نفوذ نرم و تقویت حضور فرهنگی و هویتی یهودیان در قفقاز از دیگر اهداف تل‌آویو است. حمایت از جوامع یهودی منطقه، تقویت مراکز آموزشی و فرهنگی و حتی تشویق مهاجرت معکوس یهودیان کوهستان به مناطقی در آذربایجان و گرجستان، بخشی از این رویکرد بلندمدت به‌شمار می‌رود. در مجموع، قفقاز جنوبی برای اسرائیل عمق استراتژیکی مکمل فراهم می‌کند تا بتواند همزمان تحرکات ایران و ترکیه را کنترل کند، همکاری‌هایش با ناتو و غرب را گسترش دهد و از این مسیر، موازنه قدرت در منطقه را به سود اهداف امنیتی و هویتی خود تغییر دهد. 👇👇👇👇👇 https://t.me/CISR_IR #تلگرام https://eitaa.com/CISR_IR #ایتا https://www.instagram.com/cisr_ir?igsh=YTdoMzVuNzBpenNz #