💠 آیا هوش مصنوعی ما را «کُندذهن و احمق» می‌کند؟ 🔹 هشدار پژوهشگران درباره فرسایش مهارت‌های شناختی در اثر وابستگی بیش‌ازحد به مدل‌های زبانی بزرگ 🔹 افزایش چشمگیر استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی زایشی (GenAI) مانند ChatGPT، در کنار مزایای بهره‌وری، اکنون با یک دغدغه مهم همراه شده است: کاهش توان تفکر انتقادی کاربران به دلیل واگذاری ذهنی امور به ماشین‌ها (Cognitive Offloading). 📌 سه مطالعه معتبر به یک نتیجه مشترک رسیده‌اند: استفاده گسترده و تکراری از مدل‌های زبانی بزرگ (LLMs) منجر به افت فعالیت مغزی، ضعف در تحلیل انتقادی و وابستگی فزاینده به سیستم‌های بیرونی شده است. 🔹 مطالعه MIT (۲۰۲۵): دانشجویانی که برای نگارش متون خود از GenAI استفاده کردند، سطح فعالیت شناختی و زبانی کمتری نسبت به گروه کنترل داشتند. پژوهشگران این یافته را زنگ خطری برای نظام آموزشی آینده دانستند. 🔹 پژوهش مشترک Microsoft–CMU: کاربران با اعتماد بالا به خروجی GenAI، کمتر به حل مسئله می‌پردازند و صرفاً پاسخ‌های AI را ادغام یا بازبینی می‌کنند، نه اینکه خودشان تولید یا تحلیل کنند. 🔹 تحقیق منتشرشده در Societies: نسل جوان، نسبت به افراد مسن، وابستگی بیشتر و نمرات تفکر انتقادی پایین‌تری در استفاده از AI نشان داده‌اند. ▫️ تشبیه رایج: استفاده از GenAI مثل داشتن رباتی است که به‌جای شما وزنه می‌زند؛ نتیجه؟ عملکرد بهتر دستگاه، اما تضعیف عضلات شما. 💬 در مقابل این نگرانی‌ها، چهره‌هایی مانند Jensen Huang (مدیر Nvidia) تأکید دارند که استفاده درست از AI می‌تواند مهارت‌های شناختی را تقویت کند، به‌شرط آنکه از AI برای یادگیری استفاده کنیم، نه اینکه تفکر را به آن واگذار کنیم. ▫️ پیشنهاد کارشناسان: طراحی AI باید به‌گونه‌ای باشد که تفکر انتقادی انسان را حفظ و تشویق کند، نه آن را جایگزین. دولت‌ها (مانند سنگاپور) نیز باید در تدوین دستورالعمل‌های اخلاقی و آموزشی استفاده درست از AI نقش فعالی ایفا کنند. 🔗 پیوست و منابع 🌐 متاکاگ | فراتر از شناخت