🔴 امام همه
✍ مهراب صادقنیا
📍برای ما ایرانیها، امام رضا (ع) صرفاً یک امام با توصیفهایی کلامی نیست، بلکه ایشان نقشی بسیار فراتر، تأثیرگذارتر، و گسترده در تاریخ، فرهنگ، هویت دینی، و اجتماعی ما دارد.
📍حرم ایشان در مشهد یک پناه معنوی است که هویت شیعی و همبستگی ملی ایرانیان را تقویت میکند. زیارتکنندگان این حرم قرنهاست با یک لقب استعلایی توصیف میشوند. «مشهدی» در فرهنگ ایرانیها به کسانی اطلاق میشود که شهر و دیار خود را ترک کرده و آستان آن امام بزرگوار را در شهر مشهد زیارت کردهاند. این لقب ریشهای تاریخی دارد. بنا به فرمانی که شاه عباس صفوی حدود ۴۰۰ سال پیش صادر کرد، زائرانی که به زیارت بارگاه امام هشتم شیعیان میرفتند، اجازه داشتند پیشوند «مشهدی» را مانند «حاجی» یا «کربلایی» به نام خود اضافه کنند و در اسناد و مکاتبات از آن استفاده نمایند.
📍این لقب نه تنها برای مردان بلکه برای زنان نیز بهکار میرفت و نشاندهندهی احترام و شأن زیارتکنندگان این مکان مقدس بود.
📍با این همه، زیارت امام رضا (ع) هیچ وقت سهم یک گروه خاص و یا حتی شیعیان نبوده است. ایرانیها با هر اعتقاد و گرایشی به آن امام عشق ورزیده و به زیارتش میرفتند.
📍اگر تازگیها به مشهد رفته باشید، احتمالا فعالیّتهای فرهنگی حاشیهی زیارت، که روز به روز بیشتر، سیاسیتر، و خاصگراتر میشوند را دیدهاید؛ ولی باز هم فضای کلی حرم امام هشتم تنوعپذیرتر از جاهای دیگر است. آنجا آدمهایی را با فرهنگها و باورداشتهای مختلف میبینید که به پاس ارادت به امام رضا به آنجا آمدهاند. آدمهایی که ای بسا گرایشهای سیاسی و فرهنگیشان با هم کاملا مختلف است.
📍امام رضا (ع) هنوز هم پناه همه است. هنوز هم "مشهدی" یک لقب با تراکم اخلاقی و معنوی بالاست؛ حتی اگر از تریبون نماز جمعه مشهد چیز دیگر شنیده شود. / شفقنا از مجمع مدرسین و محققین