🔴تأملاتی در دعای سحر (۷۱) / انسان و مشیت الهی/ نوشتاری از استاد محمد سروش محلاتی
⬅️آيت الله محمد سروش محلاتی در بخش ۷۱ از سلسله نوشتارهایی با عنوان «تأملاتی در دعای سحر» که در اختیار شفقنا قرار داده اند؛ این گونه آورده اند:
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيمِ
الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ وَ صَلَّی اللَّهُ عَلَی سَيِّدِنا و نبیِّنا أبی القاسم المصطفی مُحَمَّد و آله و سلّم
«اَللّهُمَّ اِنّی اَسْئَلُکَ مِنْ مَشِیَّتِکَ بِاَمْضاها وَکُلُّ مَشِیَّتِکَ ماضِیَةٌ»
محور این فراز مشیت الهی است؛ در هر فرازی یکی از اوصاف و کمالات الهی را از خداوند مسئلت می‌کنیم و در این فراز آن‌چه از خدا می‌خواهیم مشیت خداست؛ «اَللّهُمَّ اِنّی اَسْئَلُکَ مِنْ مَشِیَّتِکَ» بارپروردگارا من از تو مشیت تو را می‌خواهم.
جمله و دعایی که نیازمند تأمل بیشتر است؛ از خدا، مشیت خدا را خواستن به چه معناست؟ غالباً شارحان دعای سحر وقتی به این فراز می‌رسند، درباره خود مشیت بحث می‌کنند که مشیت الهی چیست؟ و مثلاً بحث می‌کنند که اراده و مشیت از صفات ذات الهی است یا مربوط به فعل الهی است؛ نزاع‌هایی که در کلام و فلسفه سابقه زیادی دارد. چه نیازی است که در این‌جا درباره این نوع مباحث توقف کنیم و به بحث بپردازیم؟ آیا حقیقتاً این نوع مباحث ما را به روح دعا – و به خصوص دعای سحر – نزدیک‌تر می‌کند؟ به علاوه که برای ما در این بحث، مجال ورود به این نوع نزاع‌های فلسفی و کلامی – با محدودیتی که داریم – نیست. بیشتر باید تأمل کرد که حقیقت این فراز چیست؛ آن‌گونه که ائمه(ع) با خدا مناجات کرده‌اند و به ما هم یاد داده‌اند؟ درخواست مشیت به چیست و در این فراز ما درصدد چه هستیم و چه می‌خواهیم؟ ان شاء الله با برخی از نکات و مطالب، به این دعا و این فراز نزدیک‌تر شویم و توجه بهتری داشته باشیم که از خدا چه می‌خواهیم.
ما می‌دانیم که مشیت و اراده حق‌تعالی در همه نظام هستی ساری و جاری است و هیچ‌چیز خارج از مشیت الهی اتفاق نمی‌افتد و چیزی مانع و مزاحم با مشیت و اراده الهی هم نیست؛ «إِذَا أَرَادَ شَيْئًا أَنْ يَقُولَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ»[۱]. هرکجا خداوند اراده کند، اراده خدا همان و تحقق آن شیء که مورد اراده الهی است همان. اساساً مرزبندی و محدودیتی که برای اراده و مشیت ماست – که گاهی اراده و خواست ما نافذ است و به نتیجه می‌رسد و گاهی اراده و خواست ما نافذ نیست و مراد ما تحقق پیدا نمی‌کند – در اراده و مشیت الهی وجود ندارد و مشیت خدا، مشیتی مطلقه است و هر اتفاقی که در جهان هستی می‌افتد، از مجرای مشیت خداوند است. تعبیر قرآن کریم این است؛ «مَا مِنْ دَابَّةٍ إِلَّا هُوَ آخِذٌ بِنَاصِيَتِهَا»[۲] هر جنبنده‌ای تحت اراده الهی است و ناصیه و پیشانی او در اختیار حق است و هر جنبنده‌ای، هر جنبش و حرکتی که دارد، به اقتضای مشیت الهی است. این مطالب برای یک فرد مسلمان و موحّد جزو اصول مسلّم و قطعی است ولی با توجه به این‌که مشیت الهی در همه‌چیز و همه‌جا نافذ است، درخواست از خداوند که بارخدایا از مشیتت به من بده؛ «اَللّهُمَّ اِنّی اَسْئَلُکَ مِنْ مَشِیَّتِکَ» به چه معناست؟
https://fa.shafaqna.com/news/2010761/
جزئیات 👆👆👆
🌍 | خبرگزاری بین المللی شفقنا
🆔 @shafaqna_com