🔴 مهم‎ترین اقدامات امام علی (ع) پس از رسیدن به قدرت: محمد حسین شریفی نیا ⬅️ به گزارش شفقنا در قسمت نخست این نوشته آمده است: بسم الله الرحمن الرحیم *یکسان‌سازی حقوق مردم و رفع تبعیض در تقسیم بیت‌المال* ⬅️ امام با درک آن شرایط بحرانی و با پذیرش همۀ مخاطرات پیش‌رو، پس از پذیرش بیعت مردم به‌سرعت دست به اقدامات اصلاحی مختلفی زد که در رأس آنها اصلاحات اقتصادی و اجتماعی قرار داشت. به همین منظور، او طی سخنرانی‎های متعدد اهداف و سیاست‎های خود را تبیین و طی برنامه‌ای به اصلاح این روند معیوب و تباه‌کننده ‌پرداخت که برخی از آنها را به‌اختصار توضیح می‌دهیم. گفتنی است نظر به اشراف دقیق آن حضرت به اوضاع و *شرایط روزگار خویش و حساسیتی که نسبت به تقدم کارهای اصلی بر فرعی داشت،  از نظر وی انجام این اصلاحات ضروری بودند و می‌بایست به‌سرعت عملیاتی می‌شدند. 1. یکسان‌سازی حقوق مردم و رفع تبعیض در تقسیم بیت‌المال اولین مسئله‌ای که امام در همان روزهای آغازین خلافت به اصلاح آن همت گماشت، موضوع عدالت در پرداخت حقوق و رفع تبعیض در تقسیم بیت‌المال بود. پس از آن‌که در زمان خلیفۀ دوم، مسلمانان ناگهان با انبوه ثروت به غنمیت گرفته شده از فتح سرزمین‌های دو ابرقدرت آن زمان، یعنی ایران و روم مواجه شدند، دفتر دیوان تشکیل و به تمام مردم مقرری پرداخت می‌گردید. طبق فرمان عمر، این مقرری بر اساس امتیازاتی نظیر سابقه ایمانی، حضور در جنگ‌ها و تعلق قبیله‌ای تعیین می‌شد و هرکس امتیاز بیشتری داشت، مواجب زیادتری می‌گرفت. برای مثال، ایمان آورندگان در سالهای نخست بعثت پیامبر، مهاجرین اولیه، بزرگان انصار، مجاهدان حاضر در جنگ‌های مهم مثل بدر و احد و احزاب، تعلق به طایفۀ بنی‌هاشم یا قبیلۀ قریش و عرب بودن، ازجمله امتیازات مؤثر در افزایش مقرری به‌ حساب می‌آمدند. ازاین‌رو، صحابه‌ای که زودتر اسلام آورده بودند، مهاجرین و انصار، مجاهدان، بنی‌هاشم، قریشیان و سپس سایر اعراب حقوق بیشتری دریافت می‌کردند (ابن‌سعد، ۱۴۰۳ق، ج۳: ۲۶۱؛ حنبل، ۱۴۱۶ق، ج۱: ۲۰). این امتیازات در زمان عثمان نه تنها ادامه یافت، بلکه بذل و بخشش‌های وی به نزدیکان و طبقۀ حاکم از خمس غنایم، زمین‌های پرآب و حاصلخیز سرزمین‌های فتح شده، غلامان و کنیزان کشورهای مغلوب، خراج و جزیه‌هایی که به‌صورت سرانه اخذ می‌گردید و جزء دارایی‌های عمومی بودند، نیز بر آن افزوده شد (غریب، ۱۹۹۸: ۱۲۷). ⬅️ امام بلافاصله پس از به دست گرفتن قدرت، طی فرمانی تمامی این امتیازات را لغو کرد و دستور داد حقوق تمام مسلمانان، اعم از مهاجرین و انصار و عرب و عجم و برده و آزاد به‌طور مساوی پرداخت شود. جالب است بدانیم اولین کسانی که با لغو این امتیازات منافع زیادی را از دست می‌دادند، خود امام و نزدیکانش بودند. چون ایشان واجد بیشترین فضائلی بودند که مبنای دریافت حقوق بالاتر محسوب می‌گردید. حضرت در نخستین سخنرانی خود، با اشاره به سیاست مالی خود در تقسیم مساوی بیت‌المال و اینکه در این مسئله به سنت رسول خدا عمل می‌کند،  فضل مهاجر و انصار بر دیگران را برتری معنوی خواند که پاداش آن نزد پروردگارشان محفوظ است؛ اما در این دنیا، همۀ مسلمانان از حقوق مساوی برخوردارند و کسی به خاطر چنین فضیلت‌هایی، حقوق بیشتری نخواهد گرفت (ابن‌ابی‌الحدید، ۱۳۸۵ق، ج۷: ۳۶؛ مجلسی، ۱۴۰۴ق، ج۳۲: ۱۴۷). سپس به خزانه‌دار خود عبیدالله بن ‌ابی‌رافع  دستور داد به تمام کسانی که برای دریافت حقوقشان می‌آیند، سه دینار بپردازد. سهل بن حنیف  به اعتراض گفت: «یعنی این شخص که غلام من بود و دیروز آزادش کردم، به اندازۀ من حقوق می‌گیرد؟» امام فرمود: «بله؛ همه سه دینار خواهند گرفت و در این زمینه کسی بر دیگری برتری ندارد» (ابن‌عقده کوفی، ۱۴۲۴ق: ۹۱؛ مجلسی، ۱۴۰۴ق، ج۳۲: ۱۸). روزی ام‌هانی، خواهر آن حضرت برای گرفتن عطایش نزد امام آمد و آن حضرت بیست درهم به او داد. کنیز عجمی ام‌هانی که همراهش بود، نیز بیست درهم دریافت کرد. ام‌هانی از این امر خشمگین و به برادرش معترض شد. پاسخ علی آن بود که قرآن عرب را بر عجم برتری نداده است (مفید،۱۴۱۳ق-ب:۱۵۱؛ صدوق، ۱۴۱۳ق، ج۱: ۳۲۳). طبق گفتۀ ابن‌ابی‌الحدید (۱۳۸۵ق، ج۷: ۴۲) این سیاست سبب شد عده‌ای از همان روزهای نخست کینۀ علی را به دل بگیرند و علم مخالفت با وی را برافرازند؛ به‌طوری‌که گروهی از نخبگان جامعه مثل سران بنی‌امیه و طلحه و زبیر برای گرفتن سهم خویش مراجعه نکردند (ابن‌عقده کوفی، ۱۴۲۴ق: ۹۴ و ۴۸۵؛ طوسی، ۱۴۱۴ق: ۷۳۲). اصرار امام بر این سیاست سبب شد انبوهی از اعیان و متنفذین از ایشان جدا شده و به معاویه بپیوندند. آنها می‌گفتند: ابوالحسن در تقسیم بیت‌المال ملاحظۀ شخصیت و جایگاه ما را نمی‌کند و عرب را با عجم و موالی آنها به یک چشم می‌بیند (ابن‌ابی‌الحدید، ۱۳۸۵ق، ج۲: ۱۹۷). 👇👇👇 https://fa.shafaqna.com/news/2012180/