🔴 علل ابربحران محدودیت منابع آبی کشور
✍ دکتر حسام الدین علامه
⬅️ بحران آب، تاملی برای آسیبشناسی سیاستهای گذشته و لزوم تقویت رویکرد سیستمی و همهجانبهنگر در سیاستگذاریهای کلان آینده
⬅️ کمبود شدید منابع آبی در ایران و خشکشدن دریاچه ارومیه، تالابهای طبیعی، و خالیشدن سدها، نتیجهی ترکیبی از سیاستگذاریهای غلط، سوءمدیریت داخلی، تحولات اقلیمی منطقهای، و تغییرات ساختاری جمعیتی است.
⬅️ از یکسو: سیاستهای غیرهمهجانبهنگر در پی خودکفایی مطلق کشاورزی و صنعتی، بدون توجه به ظرفیت آبی کشور و بدون پیوست محیطزیستی برای توسعه صنایع و کشت محصولات آببر؛ غفلت از اصلاح الگوی کشت، آبیاری و مکانیزهسازی کشاورزی؛ توسعه بیضابطه چاههای عمیق و سدسازی در حوضههای آبریز؛ و نبود مدیریت بینحوضهای منابع، همگی نشان از نقش مستقیم سیاستگذاران و مدیران داخلی غیرشایسته دارد.
⬅️ از سوی دیگر: افزایش بیش از ۸ برابری جمعیت ایران و جهان در یک قرن اخیر،(در کنار پافشاری برخی بر رؤیای غیرواقعبینانهی جمعیت ۱۵۰ میلیونی بدون توجه به ظرفیت زیستی کشور)؛ افزایش دو درجهای میانگین دمای ایران طی نیمقرن اخیر؛ کاهش بارشها و تکرار خشکسالیهای چندساله؛ و کاهش آورد رودخانههای مرزی بر اثر سدسازی ترکیه و عراق و ...، همگی عوامل فراگیر و برونمرزیاند.
⬅️ در این میان، آنچه کمتر دیده میشود، نقش فقدان حکمرانی یکپارچه منابع آب و نبود نظام پایش و تصمیمگیری دادهمحور است. چندپارگی نهادی، نبود هماهنگی میان بخشهای مسئول، و تصمیمسازیهای غیرعلمی، بحران را تشدید کرده و راه اصلاح را دشوارتر ساختهاند.
⬅️ دیدن یکسویهی مسئله بحران ناترازی انرژی و بویژه منابع آبی کشور و سرزنش یکجانبه، نه فهم درستی بهدست میدهد و نه راهحل پایدار پیش روی ما میگذارد.
کشور ما بشدت نیازمند رویکرد سیستمی و هوشمند مبتنی بر علم پیچیده و چندجانبهنگر است و حل موردی یک معضل بیرونزده، فقط یک مسکن مقطعی است.
⬅️ برای توسعه پایدار، متوازن و متعالی، احتیاج به تغییرات رویکردی به سمت نظام حکمرانی خوب و بویژه تنشزدائی داخلی و بینالمللی و حاکمیت نخبگان بجای متعصبان، متملقان و فرصتطلبان است.
🌍 | خبرگزاری بینالمللی شفقنا
@shafaqna_com