🔹یک نگرانی دیگر وجود دارد که این جاده بهانهای شود برای حضور نیروهای آمریکایی در منطقه، که این را هم در تماسهایی که در چند روز گذشته مقامات ارمنی با ما داشتند، هم آقای پاشینیان با رئیسجمهور تماس گرفت، هم وزیر خارجه با من تماس گرفت، هم معاون وزیر خارجه تماس گرفت، هم به ایران آمد و توضیحات کامل داد. روز شنبه نیز دبیر شورای امنیت ملی آنها با آقای دکتر لاریجانی تماس گرفت و به ما اطمینان داد که خطوط قرمز جمهوری اسلامی را رعایت میکنند، با این خطوط آشنا هستند و در آینده هم این خطوط را رعایت میکنند و اطمینان دادند که به هیچ وجه نیروی آمریکایی به خاطر این جاده در ارمنستان حضور پیدا نخواهد کرد، حتی به ما اطمینان دادند که شرکتهای امنیتی خصوصی آمریکایی که میدانید در بعضی از کشورهای منطقه ما این شرکتها حضور پیدا کردهاند به بهانه این جاده در ارمنستان حضور نخواهند داشت.
🔹مسیر جدید ممکن است به لحاظ اقتصادی برای ما خسارتهایی داشته باشد و آن راه ترانزیتی که از ایران میگذرد را کمی کمرنگتر بکند، که البته این بستگی به خودمان دارد که چطور جذابیتهای این جاده را بالا ببریم که حرکت و حمل و نقل بیشتری از این مسیر صورت بگیردالبته ما این را با دقت دنبال میکنیم. در سفر رئیسجمهور که روز دوشنبه ۲۷ مرداد ماه انجام میشود، این نکته حتماً مورد بحث قرار خواهد گرفت. ما نگرانیهای خودمان را که البته دوستان ارمنی در جریان آن هستند، تکرار خواهیم کرد و تلاش میکنیم که ضمناً به یک سازوکار اطمینانبخش هم در این خصوص برسیم. این موضوع بحث ما خواهد بود.
🔹لذا میخواهم عرض کنم که به این قضیه یک نگاه واقعی داشته باشیم؛ نگرانیهای ما سر جای خود است، اینکه هیچ تغییری در ژئوپلیتیک منطقه صورت نگیرد، اینکه هیچ نیروی خارجی در منطقه حضور پیدا نکند. همانطور که ما نگران هستیم که مثلاً فرض کنید رژیم صهیونیستی در بعضی از این کشورها حضور داشته باشد یا تلاشهایی که مثلاً اتحادیه اروپا برای حضور در این منطقه داشته باشد.
سیاست ما در آن چارچوب سه به علاوه سه شکل گرفته، یعنی سه کشور منطقه قفقاز به شمول ارمنستان، آذربایجان و گرجستان، بهاضافه سه کشوری که اطراف منطقه هستند و صاحب منافع در منطقهاند و به هر حال نگرانیهای مشترک هم دارند؛ ایران، ترکیه و روسیه.
🔹ترکیب ۳+۳ تا الان دو بار یا سه بار تشکیل جلسه داده؛ البته بهخاطر اختلافاتی که گرجستان با روسیه دارد در این نشست ها شرکت نمیکند، ولی آنقدر این چارچوب برای کشورهای منطقه اهمیت داشته که حتی با عدم شرکت گرجستان، تصمیم گرفتهاند که این جلسات را تشکیل بدهند و همچنان عنوان آن را هم «سه به علاوه سه» نگاه دارند.
🔹البته این چارچوب هنوز به نقطهای نرسیده که بتواند مشکلات منطقه را حل کند، ولی سیاست ما این است و سیاست روسیه هم همین است و فکر میکنم سیاست ترکیه و دوستان دیگر هم همین است؛ همه معتقدند که مشکلات منطقه باید در منطقه توسط کشورهای منطقه حل شود.
🔹مشکل بین آذربایجان و ارمنستان البته یک مشکل دیرینه است؛ تا مدتها یعنی از ابتدا گروه «مینسک» تشکیل شد که یک مقدار زیادی اروپا محور است. این گروه الان سالهاست که نتوانسته اختلاف بین دو طرف را حل کند و الان تصمیم گرفتهاند که درخواست انحلال آن را مطرح کنند، یعنی سازمان امنیت و همکاری اروپا این گروه را منحل کند که به نظر من نشاندهنده کمرنگ شدن نقش اروپا در منطقه قفقاز است.
🔹سیاست ما روشن است؛ باید سازوکارهای منطقهای تقویت شود. ما در این جهت حرکت میکنیم. صلح بین ارمنستان و آذربایجان همیشه مورد حمایت ما و همه کشورهای منطقه است.
🔹در کنار این، بیانیهای که آنها امضا کردند، یک توافقنامه صلح هم وجود دارد که پیش از این بین آذربایجان و ارمنستان مذاکره شده، درباره آن توافق شده و نهایی هم شده اما به خاطر یک درخواستی که آذربایجان دارد که میگوید قانون اساسی ارمنستان باید تغییراتی بکند که در راستای این موافقتنامه باشد و ارمنستان میگوید انجام این تغییرات زمانبر است، هنوز این موافقتنامه امضا نشده و آنچه که در آمریکا صورت گرفت یک پاراف یا امضای مقدماتی بود که خیلی معنی خاصی نداشت. این توافق قبلاً بین آنها نهایی شده بود، یک بار دیگر کنار آن امضا کردند تا وقتی آماده شوند برای توافق نهایی.