شکوفایی عقل در پرتو وحی 🔹 اگر عقل، زمام قوای انسان را در دست گیرد، همه دانش های وی را سامان می بخشد. توضیح آن که علوم تجربی از نازل ترین دانش هاست و پس از این علوم، به ترتیب، ریاضیات، حکمت و کلام و بالاتر از همه دانش های بشری و سلطان همه آن ها عرفان است؛ لیکن در رأس این هرم، وحی الهی قرار دارد. 🔹 عقل در میانه این هِرَم به منزله «واسطة العِقْد»ی است که سایر دانش های بشری را زیر اشراف خود می گیرد و کاربرد درست آن ها را به انسان می نمایاند. عقل انسانِ حقْ مدار، کم کم در پرتو نور وحی الهی رشد می کند و تکامل می یابد؛ آنگاه سایه اشراقی خود را بر حسّ و تجربه می گستراند و هر جا که پای او از رفتن بازمانْد، از شجره طوبای وحی مدد می گیرد. بدین سان با پیشرفت دانش تجربی و تکنولوژی، عقل تجریدی و سنّت دینی به دست فراموشی سپرده نخواهد شد؛ بلکه خردمندان در پرتو دین به جهل خویش پی می برند و با کمک وحی به وجود جهان پس از مرگ اذعان می کنند؛ هر چند توان درک ویژگی ها و چند و چون آن جهان را ندارند و تنها می دانند که برخی افراد به آن جا کوچیده و از آن با خبر شده اند؛لیکن:

«آن را که خبر شد، خبری باز نیامد»

. 🔹 برای بیش تر روشن شدن نقش وحی در شکوفایی عقل باید دانست که وحی در قبال عقل، دو وظیفه عمده دارد: یکی تأیید عقل و دیگری شکوفایی آن... . پیداست که ناتوانی عقل از ادراک مستقل برخی مطالب، به معنای مخالفت او با آن احکام نیست؛ چون: 1️⃣ مخالفت عقل در حیطه ای که او درباره آن نظری ندارد، هرگز معنا ندارد. به دیگر سخن، مخالفت عقل به این معناست که او مسأله ای را ادراک کند و درباره آن فتوا دهد، سپس بین رأی او و ره آورد وحی اختلاف باشد؛ امّا اگر عقل به جهت ناتوانی و عجز که برخاسته از ذات اوست و خود نیز آن قصور را تشخیص می دهد، نتواند حکمی صادر کند، موضوع مخالفت منتفی است. 2️⃣ ناتوانی عقل از فهم جزئیات احکام شرعی چون نماز، روزه، جهاد و...، پیش از زمان نظر دهی وحی است؛ امّا پس از ارائه نظر وحی، عقل، نه تنها در برابر چنین احکامی مخالفت یا سکوت نمی کند، بلکه آن ها را تأیید می کند؛ زیرا احکام جزئی مذکور، حتی در مواردی که عقل از ادراک حقیقت آن ها عاجز است، چون از مولای حکیم صادر شده، امری صحیح و صائب است. از این روست که عقل، دلایل و حکمت های کلّی احکام را ادراک می کند و به یاری آن ها به فهم بسیاری از مصالح نهفته در احکام نایل می شود و در نهایت نیز تایید و تحکیم آن ها را بدرقه چنین احکامی می کند. 📚 شکوفایی عقل در پرتو نهضت حسینی ص128 تا 131 #بر_آستان_اندیشه #محرم #آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی 🌐 https://esra.ir 🆔 @a_javadiamoli_esra