✅جباریت و تکبر خدا و انسان در قرآن 🔻در آیه‌ی ۲۳ سوره‌ی حشر به صفاتی از صفات خداوند اشاره شده است: "هُوَ اللهُ الَّذی لا اِله اِلّا هُوَ المَلِکُ القُدُّوسُ السَّلامُ المُومِنُ المُهَیمِنُ العَزیزُ الجَبّارُ المُتُکَبِّرُ سُبحانَ اللهِ عَمّا یشرِکُونَ"؛ او خدایی است که جز او معبودی نیست، فرمانرواست، پاک است، عاری از هر نقصی است، ایمنی‌بخش است، نگاهبان، شکست‌ناپذیر، قدرت‌مدار و با کبریاست. خداوند از هرچه شریک او کنند منزه است. 👈البته از نکاتی که در این آیه وجود دارد، این است که کلمه‌ی متکبر در کنار کلمه‌ی "جبّار" قرار گرفته است. 🔹در قرآن کریم، هرگاه تکبر و جباریت در کنار هم آمده، اگر درباره‌ی خدای متعال بوده باشد، کلمه‌ی تکبر بعد از کلمه‌ی جبّار قرار گرفته و هرگاه از تکبر انسان بحث شده، کلمه‌ی تکبر قبل از کلمه‌ی جبار آمده است. 🔻خدای متعال در آیه‌ی ۳۵ سوره‌ی غافر درباره‌ی تکبر انسان می‌فرماید: "الَّذینَ یجادِلُونَ فی آیاتِ اللهِ بَغَیرِ سلطانِِ اَتاهُم کَبُرَ مَقتاً عِنَد اللهِ وَ عِندَ الَّذینَ آمَنُوا کَذلِکَ یطبَعُ اللهُ علی کُلِّ قَلبِ مُتَکَبِّرِِ جَبّارِِ"؛ آنان که در آیات و نشانه‌های خدا مجادله و ستیزه می‌کنند، بی‌آنکه برهانی بر آنها آمده باشد، نزد خدا و نزد کسانیکه ایمان آورده‌اند، در معرض خشم و عداوت سختی هستند. اینگونه خداوند بر دل متکبر زورگو مُهر می‌نهد. 👈شاید علت تفاوت این دو تعبیر با یکدیگر در این است که انسان‌ها اول، تکبر می‌ورزند و سپس، زورگویی و ظلم می‌کنند؛ یعنی اول خود را برتر می‌بینند و بعد، این برتر دیدن موجب ظلم‌کردن می‌شود؛ لذا جبّاریت انسان بعد از تکبر اوست. به‌عکس، جبّاریت خداوند قبل از تکبر اوست. جبّاریت خداوند در جایی است که می‌فرماید "کُن فَیَکُونُ"؛ یعنی به هر چیزی بگوید: "بشو"، ایجاد می‌شود که این امر خداوند نیز بر طبق حکمت و مصلحت است. 🔹به راستی چرا خدای مهربان نباید حقیقت را بگوید؟ 🔸تکبر برای ما انسان‌ها زشت و نابجاست؛ به‌خصوص که این انسان از مایعی پَست به وجود آمده است و در آینده نیز به جیفه‌ی مُرداری تبدیل می‌شود. ▫️امیرالمومنین"علیه‌السلام" نیز در نهج‌البلاغه، ما را به‌همین نکته رهنمون می‌سازند که به ابتدای خلقت و انتهای آن بنگر تا متوجه ضعف و ناتوانی و بی‌مقداری خود شوی و از کبر دوری جویی: "عَجِبتُ لِلمُتَکَبِّرِ الَّذی کانَ بِالاَمسِ نُطفَهً وَ یَکُونُ غداً جیفَه"؛ و در شگفتم برای گردنکشی که دیروز نطفه بود و فردا مُردار. که اگر خاک از روی جسدش بردارند، مردم از گندش گریزان‌اند! @abolhasanmahdavi