✅نیمهٔ اسفند روز درختکاری است و یکی از راههای خدمت به همنوعان میباشد. هم خدمت به محیط زیست برای خودمان و هم دیگران و نسل آینده/نیمۀ دوم اسفندماه ایام نیکوکاری و احسانکردن است
📆نمازجمعه ۱۵اسفند۹۹
🔻احسانکردن از بهترین توشههای آخرتی انسان است و احسان از جهت درختکاری و هم احسان به فقرا، معیشت و پوشاک مردم، چند نکته را خدمتتان عرض میکنم که در احسان و نیکوکاری شایسته است بدانیم:
🔹۱-خلوص در احسانکردن؛
اولین مطلب خلوص است. خیلیها خدمت میکنند اما خدمت خالصانه برای جلب رضایت پروردگار نه رضایت مخلوق، در آیه۹ سورۀ انسان فرمود: «لَا نُرِيدُ مِنْكُمْ جَزَاءً وَلَا شُكُورًا»؛ نشانۀ خلوص این است که از مخلوق هیچ انتظار تشکر یا پاداش عمل به عمل ندارد.
🔹۲-ایثارکردن؛
نکتۀ دیگر بحث ایثار است. در احسان گاهی لازم است شخص ایثار بکند در آیۀ نهم سورۀ حشر میفرماید: «وَيُؤْثِرُونَ عَلَىٰ أَنْفُسِهِمْ وَلَوْ كَانَ بِهِمْ خَصَاصَةٌ»؛ یعنی تقدیم نیاز دیگران به نیاز خود.
🔹۳-بهترین هدیه را بدهیم؛
نکتۀ سوم، اینکه تا احتیاج یک کسی را فهمیدیم بهترینش را و آن زیباترینش را که برای خود انتظار داریم، آن زیباترین و بهترین را هدیه به دیگران بکنیم. در آیۀ۹۲ سورۀ آل عمران میفرماید: «لَنْ تَنالُوا الْبِرَّ حَتَّي تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ».
در کشورهایی که نیت الهی ندارند میگویند ببینید فقیر چه چیزی نیاز دارد، اما دین اسلام علاوه بر نیاز او یک [نکتۀ] بالاترش را هم میگوید. میگوید بعد از اینکه نیاز دیگران را احراز کردید، بهترینی که خودتان برای زندگیتان دوست دارید داشته باشید، آن را اعطا بکنید. لذا قرآن «یُحِبُّونَ» نفرموده [بلکه میفرماید:] «تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ» است؛ یعنی آنچه خودتان دوست دارید آن را انفاق بکنید.
🔹۴-مخفیانه احسان کردن و کتمان آن؛
یکی از نکات در احسانکردن این است که انسان سعی کند مخفیانه و با رعایت عزت طرف مقابل کمک بکند و کمک را نیز کتمان کند.
🔹۵-عجله در احسان کردن؛
نکتۀ بعدی تعجیل در اعطا است. در آیه۱۴۸ سورۀ بقره میفرماید: «فَاسْتَبِقُوا الْخَيْرَاتِ» که این آیه اشاره دارد به کسانی که سبقت به خیر میکنند، این افراد جزء یاران امام زمان(علیهالسلام) در شب و روز ظهورشان هستند. بعد از «فَاسْتَبِقُوا الْخَيْرَاتِ» میفرماید: «أَيْنَ مَا تَكُونُوا يَأْتِ بِكُمُ اللَّهُ جَمِيعًا»؛ هر جای دنیا باشید خداوند همهتان را گِرد حجت الهی جمعآوری میکند و حاضرتان میکند. ویژگی یاران اهلبیت(علیهمالسلام) اینچنین است: وقتی خیری را اطلاع پیدا میکنند عجله به انجام آن دارند.
🔹۶-منت ننهادن؛
[یاران اهلبیت(علیهمالسلام)] مواظب هستند در اعطا منت نگذارند، در سورۀ بقره اشاره دارد که مواظب باشید صدقات خودتان را با منت یا با اذیتکردن از بین نبرید. منت به معنای اظهار نعمت است. نعمت را به طرف مقابل داده، مرتب به رخ او میکشد که من یک چنین لطفی را در حقت فلان روز کردم. این سبب بطلان میشود.
🔹۷-ابتدا به احسانکردن؛
امیرالمؤمنین(علیهالسلام) فرمودند: «الكريمُ مَن بَدَأَ بِإحسانِهِ»؛(غررالحکم و دررالکلم، ص۹۷۹.) انسان کریم کسی است که ابتدای به احسان میکند صبر نمیکند تا کسی به او لطفی بکند، بعد بخواهد جبران بکند و شاید مفهوم حنّان و منّان هم همین باشد که خدای متعال حنّان و منّان است؛ یعنی قبل از اینکه مخلوقات استحقاق داشته باشند به او لطف میکند.
🔹۸-تمام کردن احسان؛
ویژگی دیگر احسان باید اتمام احسان باشد. احسان خودش را ناقص نکند.
🔹۹-کمشمردن احسان؛
قلیلشمردن عطا یکی از ویژگیهاست ولو خیلی عطا میکند در نگاه خودش آن را کم بداند تا توقف نکند، تا مغرور نشود یا فریب نخورد.
🔹۱۰-حیانکردن از کمی احسان؛
حیانکردن از قلیل، بعضی وضع مالیشان خوب نیست، میفرمایند: ولو وضعتان هم خوب نیست مقدار کم هم میتوانید عطا بکنید چون هر چه عطای شما کم باشد کمتر از آن عطانکردن است و محرومکردن طرف مقابل آن دیگر خیلی کمتر است.
🔹۱۱-احسان به کسیکه به ما بدی کرده است؛
یکی از قلههای احسان این است که انسان به شخصی احسان کند به او بدی کرده است.
🔹۱۲-احسان، نتیجۀ همت بزرگ است؛
احسان نتیجۀ همت بزرگ، علوّ همت شخص است. آنهایی که همتشان کوتاه است مرتب نگران فقر آیندۀ خودشان هستند،اما وقتی همت بزرگ است فوری احسان میکند.
🔹۱۳-احسان، بزرگترین گنج؛
احسان بزرگترین گنج و ذخیرۀ انسان است. بزرگتر از جمعآوری مال که آن را برای خودش گنج میداند،گنج بالاتر این است که یکی از بزرگان خیلی احسان میکرد و یک شخصی به او گفت شایسته است بخشی از مالتان را هم برای خودتان نگه دارید.آن عالم فرمود: اتفاقاً من خیلی حریصم که برای خودم ذخیره بکنم و به این خاطر میدهم تا برای خودم نگه دارم.
🔹۱۴-احسان، رأس الایمان است؛
در روایت دارد افضل و رأس ایمان احسانکردن است.
ادامه دارد