﷽📜 هر روز یک درس از قرآن کریم ۱۹۱ 📖 درس امروز منتخب صفحات ۳۸۱ و ۳۸۲ 👌عنوان: اجابت مضطر 💎آیه: «أَمَّنْ يُجِيبُ الْمُضْطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَيَكْشِفُ السُّوءَ وَيَجْعَلُكُمْ خُلَفَاءَ الْأَرْضِ أَإِلَهٌ مَعَ اللَّهِ قَلِيلًا مَا تَذَكَّرُونَ»؛ (۶۲ سوره نمل) یا کیست که وقتی بیچاره ای او را بخواند ؛ پاسخش می دهد و رنجش را برطرف می سازد و (کیست که ) شما را جانشینان زمین می کند ؟ آیا با خدا معبود دیگری هست ؟ چه اندک هوشیار می شوید ! 🖋مقدمه خداشناسی ، راههای فراوانی دارد؛ گاه سیر در آفاق است و مشاهده ملکوت هستی و نظم و نظام متقن و پیچیده حیات و گاه سیر در انفس است . درون انسان ، خود جهانی شگفت است که از آن طریق نیز می توان به معرفت خداوند و وحدانیت او راه یافت. آیه مورد بحث ، یکی از این دو راه را بیان می کند. 📋واژه ها: مضطر: درمانده ، گرفتار (اسم مفعول از ماده « ضرر» باب افتعال) یکشف : برطرف می سازد (فعل مضارع از ماده « کشف») خلفاء : جانشینان (جمع خلیفه از ماده « خلف» ) 📌نکات تفسیری ۱-ارتباط اضطراربا استجابت دعا استجابت دعا ، شرایطی دارد که هر گاه حاصل شود ، دعا به اجابت می رسد . یکی از مهم ترین شرایط آن ، چشم بستن و قطع امید از همه اسباب ظاهری و مادی است ، یعنی امیدوار بودن به قدرتی که برتر از همه قدرت ها است و حل همه مشکلات ، به دست او است. این درک و دید در حال اضطرار حاصل می شود ؛ زیرا در این وضعیت است که انسان ، واقعا به خدای یگانه رو می کند ، آن هم با دعای خالصانه و صادقانه و به دور از شرک ، او نیز این اعتماد را با استجابت پاسخ می دهد . این که فرمود: « امن یجیب ؛ آیا کسی هست » یعنی کس دیگری غیر از خداوند واحد نیست که به فریاد انسان برسد ؛ پس چرا برای او شریک قائل می شوید؟ این لحن آمیخته با سرزنش ، در انتهای آیه ، دعوت به توجه همیشگی انسان به خدا است. مراد از آیه این است که دعای مضطر هر جا که اجابت شود از خدا است، نه این که هر دعایی که به درگاه الهی انجام می شود به اجابت می رسد البته هر جا دعا مستجاب نشود ، دلائلی دارد. ۲-مضطر واقعی کیست ؟ هر مضطر به تناسب موقعیت و زمان خود و به تناسب مشکلاتش ، شاید یکی از مصادیق مضطر واقعی باشد ، ولی طبق روایات مشهور و معتبر، یکی از مصداق های روشن آن ، وجود مقدس حضرت مهدی ع است . زمانی که همه جا را فساد گرفت و تمام درها بسته شد، بشریت در بن بست قرار گفته و حالت اضطرار در کل عالم نمایان شد ، آن هنگام ، در مقدس ترین نقطه روی زمین ، بهترین فرد عالم دست به دعا بر می دارد و تقاضای برطرف شدن مشکلات می کند این دعا در آغاز انقلاب مقدس جهانی حضرت مهدی ع انجام می گیرد و به مصداق (و یجعلکم خلفاء الارض) خداوند ، او و یارانش را خلفای روی زمین قرار می دهد . ۳-آیا خلافت زمینی است ؟ با توجه به ظاهر کلام خدا در این جا و آیه سی ام سوره بقره که به فرشتگان فرمود: (انی جاعل فی الارض خلیفه ) می شود استفاده کرد که مراد از خلافت ، خلافت زمینی است . به علاوه این آیات ، با دلیل و برهان منطقی می خواهد توحید الهی و قدرت ربوبی را ثابت کند و همه را به توحید دعوت کرده و از عبادت سایر بت های بی ارزش منع نماید. شریک قائل شدن برای خدا را محکوم می کند (أاله مع الله ) آیا با خدا معبود دیگری هست ؟ انسان برای زندگی موحدانه در این زمین خاکی ، به ناچار باید تلاش کند و تصرفاتی در طبیعت انجام دهد . در این راستا حتما به موانعی نیز برخورد می کند که او را محدود نموده و چه بسا راه ادامه زندگی را بر او مسدود می کند ؛ پس خلیفه بودن انسان ، و زندگی موحدانه او در زمین مستلزم کشف سوء است که بدترین آن ، سلطه شرک و کفر است . اینجا است که انسان مضطر شده برای رفع موانع و کشف سوء به دعا دست بلند می کند و برای گشوده شدن درهای بسته و برطرف شدن گرفتاری دعا می کند. هیچ کس جز خدای یگانه نیز نمی تواند جوابش دهد . اگر شرایط محقق باشد ، قطعا دعا مستجاب می شود ؛ چون خود خدا فرموده است : (ادعونی استجب لکم) 📢پیام ها ۱-مناجات با خداوند مجیب، کاری است پسندیده ؛ به ویژه زمان درماندگی (امن یجیب المضطر اذا دعاه) ۲-نقش دعای خالصانه در شرایط اضطراری برای حل گرفتاری ها با قطع امید از دیگران بسیار مهم است (امن یجیب المضطر اذا دعا و یکشف السوء ) ۳-اجابت دعای مضطر و برطرف بدی ها ، نشانگر توحید و بطلان شرک است (امن یجیب المضطر ... و یکشف السوء ... االه مع الله ) ۴-تسلط انسان بر طبیعت ، به تدبیر الهی است (و یجعلکم خلفاء الارض) ۵-توجه انسان به امداد الهی و غافل نماندن از الطاف الهی همیشه لازم است (قلیلا ما تذکرون ) 🗄 منبع: تفسیر همراه 🆔 @balaq_ir|بلاغ| balaq.ir