⬆️ 📋واژه ها: انذرنا: بیم دادیم، ترساندیم. (فعل ماضی از باب افعال، از ماده « نذر») ینظر: می نگرد (فعل ماضی از ماده « نظر») مرء : آدمی ، مرد (در این جا مراد مطلق انسان است ) قدمت: پیش فرستاد (فعل ماضی از باب تفعیل ، از ماده « قدم») یداه: دو دست او (کنایه از اعمال انسان است) لیت: ای کاش، از حروف مشبهه بالفعل (بیشتر در مورد آرزوی محال به کار می رود) تراب: خاک 📌نکات تفسیری ۱-« انذار» و « تبشیر» و اهمیت آن انذار (هشدار و بیم دادن) و تبشیر (بشارت دادن) از مهم ترین موضوعاتی است که قرآن به آن پرداخته است. هدف از فرستادن رسولان الهی همین دو امر است تا جایی که قرآن می فرماید: « .... و ما ارسلناک الا مبشرا و نذیرا» « و ما تو را جز نوید دهنده و بیم دهنده نفرستادیم» و درباره تمام انبیاء می فرماید: « و ما پیامبران را جز مژده دهندگان و بیم کنندگان نفرستادیم» زیرا این دو امر – یعنی ترساندن و بیم دادن و تشویق و ترغیب از مهم ترین عوامل تربیت انسان هستند و کارشناسان تربیت به این دو امر بسیار اهمیت می دهند. اگر این دو بر بشر کارگر شده و آن را درک نماید، بسیاری از مشکلات دنیوی و اخروی او حل می شود ؛ بسیاری از جنگ ها و نزاع ها رخت بر می بندد؛ استفاده از اموال نامشروع مانند ربا، رشوه، دزدی و فسادهای اقتصادی از بین می رود ، فسادهای اخلاقی و اجتماعی ریشه کن می گردد و بشر به مدینه فاضله و آرمان های خود خواهد رسید . لذا در قرآن کریم انذار و تبشیر و مشتقات آن هر کدام بیش از صد مرتبه تکرار شده که بیانگر اهمیت این دو امر مهم و حیاتبخش است . ۲-عذاب نزدیک ؟ ۱-در مورد معنای نزدیک بودن عذاب قیامت مطالبی عنوان شده است . از جمله این که : عمر دنیا هر قدر باشد در برابر عمر آخرت ساعتی بیش نیست ، از این رو در آیه پنج تا هفت سوره معارج ، خداوند به پیامبرش می فرماید: (فاصبر صبرا جمیلا انهم یرونه بعیدا و تراه قریبا) « صبر کن صبری جمیل .... آن ها آن روز را دور می بینند و ما نزدیک می بینیم » امیر مومنان علی ع در این زمینه می فرماید: « کل آت قریب» هر چیزی که می آید قریب و نزدیک است . ۲-مراد از « عذابا قریبا» عذاب اخروی است و نزدیک بودن آن به اعتبار یقینی و حق بودن آن است ... علاوه بر این وقتی قیامت عبارت باشد از تجسم اعمال ادمی و جزا دیدن انسان در برابر اعمال این اعمال همواره با آدمی است و از هر چیز دیگری به انسان نزدیک تر است. به عبارت دیگر چون سبب اصلی عذاب – یعنی اعمال انسان – همیشه با او است و جهنم هم اکنون نیز کافران را احاطه نموده (و ان جهنم لمحیطه بالکافرین) به گونه ای که اگر پرده ها کنار رود و از مستی گناه بیرون روند، آن ها هم اکنون نیز در عذابند ،بنابراین عذاب واقعا نزدیک است چنان چه می فرمای: آنان که اموال یتیمان را به ستم می خورند ، شکم خویش را پر از آتش می کنند و به آتش فروزان خواهند افتاد. هم چنین درباره کتمان کنندگان حقایق می فرماید: کسانی که آن چه را خداوند در کتاب فرستاد پنهان کرده و آن را به بهایی اندک می فروشند. در شکم خود جز آتش چیزی نمی خورند. این افراد باطنشان در همین دنیا آتش است اما درک نمی کنند و به زودی در آخرت همین آتش ها ظهور و بروز خواهد نمود ، وقتی که پرده ها از جلوی چشمشان کنار رود . ۳-تجسم اعمال در قیامت از این آیه و آیات مختلف قرآن و روایات استفاده می شود که اعمال انسان در روز قیامت، به صورت های مناسبی مجسم شده و در برابر او ظاهر می گردد. او به راستی اعمال خویش را می بیند ، از مشاهده اعمال ناروا در وحشت و ندامت و حسرت فرو می رود و از دیدن اعمال خوب خود، شاد و مسرور می گردد. اصولا یکی از بهترین پاداش های نیکوکاران، و از بدترین کیفرهای بدکاران همین تجسم اعمال آن ها ست چنان که قرآن می فرماید: « ووجدوا ما عملوا حاضرا» آن چه را انجام داده بودند حاضر می بینند. و می فرماید: هر کس به اندازه ذره ای ، کار نیک کرده باشد آن را می بیند و هر کس به اندازه ذره ای کار بد کرده باشد آن را می بیند . این از شگفتی های عالم قیامت است که اعمال آدمی در آن جا مجسم می شود ... تعبیر به « قدمت یداه» (دو دست او آن را پیش فرستاده) به خاطر آن است که انسان غالب کارها را با دست انجام می دهد ، ولی مسلما منحصر به اعمال دست نیست؛ بلکه آن چه با زبان و چشم و گوش نیز انجام می شود همه مشمول این قانونند. در حقیقت تعبیر « قدمت یداه» کنایه از همه اعمال آدمی است . ۴-حسرت کافران قرآن کریم در این آیه حسرت کافران را با ظرافت به تصویر کشیده است. آن جا که آنان اعمال خویش را مجسم می بینند ، فریاد از نهاد آن ها برخاسته و حسرت سراسر وجود آن ها را فرا می گیرد و با تمام وجود آرزو می کنند : ای کاش ما مشتی خاک بودیم و این روز را مشاهده نمی کردیم . ⬇️