﷽📜 درسی از قرآن کریم(منتخب صفحات ۱۲۷ و ۱۲۸)
👌عنوان: عید
💎آیه: " قَالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ اللَّهُمَّ رَبَّنَا أَنْزِلْ عَلَيْنَا مَائِدَةً مِنَ السَّمَاءِ تَكُونُ لَنَا عِيدًا لِأَوَّلِنَا وَآخِرِنَا وَآيَةً مِنْكَ وَارْزُقْنَا وَأَنْتَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ"؛ مائده ۱۱۴
عیسی بن مریم گفت: "خداوندا! پروردگارا! بر ما مائده ای از آسمان فرو فرست که برای ما و آیندگان، عید و نشانهایی از تو باشد و ما را روزی ده، که تو بهترین روزی دهندگانی.
🖋مقدمه
یکی از نیازهای روحی انسان، شادی و نشاط است که در پرتو آن، قوای روحی تقویت، و مشکلات زندگی، آسان می شود و انسان با روحیه ای بهتر به زندگی ادامه می دهد؛ لذا همه انسانها از راههای گوناگون، دنبال این مهم بوده، سعی می کنند این نیاز زندگی را همانند غذا و پوشاک فراهم سازند.
ادیان الهی نیز به این مساله اهمیت ویژه ای داده، در طول سال، روزهایی را به عنوان روز جشن و شادی برگزیده اند. اسلام-که کامل ترین دین الهی است- نسبت به این نیاز ضروری بشر، بی اعتنا نبوده، به طرق گوناگون به این مطلب پرداخته است. آیه فوق، نمونه ای از اهتمام اسلام به این مطلب است.
📋واژهها
مائده: غذا-سفره (از ماده مید)
عید: روز شادی-سالگرد امری مطلوب (از ماده عود)
خیر: بهترین (افعل تفعیل) (اخیر بوده همزه آن افتاده)
📌نکات تفسیری
۱- رعایت ادب در گفتار
این آیه، پاسخ حضرت عیسی(ع) به خواسته حواریان است که در دو آیه قبل مطرح شده، البته در سوال، ادب لازم رعایت نشده بود. حضرت عیسی(ع) با این پاسخ، نکات تربیتی را به آنان گوشزد می کند که برای همه ما مفید و قابل استفاده است.
حوایان به عیسی(ع) عرض کردند: "آیا پروردگارت می تواند از آسمان سفره ای از غذا برای ما بفرستد، تا از آن بخوریم و دلهایمان اطمینان یابد و بدانیم که به ما راست گفته ای و بر آن مائده آسمانی گواه باشیم؟" (مائده ۱۱۲ و ۱۱۳)
حضرت، پس از توجه دادن آنان به رعایت ادب و گفتار، آنان را به تقوا سفارش می کند (مائده ۱۱۲). سپس خواسته آنان را اصلاح کرده، از خداوند درخواست می کند.
۲- دعا "اللهم ربنا"
این دعا، میان همه دعاها و تقاضاهای پیامبران، که در قرآن حکایت شده، دارای خصوصیتی است و آن، آغاز دعا با دو کلمه "اللهم ربنا" است. شروع سایر دعاها، با "رب" یا "ربنا" است که شاید این تفاوت، به سبب اهمیت این حادثه و پیامدهای آن باشد. همچنین تاکیدی بر رعایت ادب در دعا است.
۳- مائده آسمانی
با توجه به اینکه تقاضای غذا از خداوند برای آزمایش و در نهایت، سیر شدن شکمها، در شأن حضرت و حواریان نبود، حضرت مسیح(ع) عنوانی به مائده داد که برای او و اصحابش صلاحیت داشته باشد و آن، این بود که امتش روز نزول مائده را عید بگیرند. محتویات این مائده چند قرص نان و چند ماهی بوده و در روز یکشنبه نازل شده است. احترام روز یکشنبه در نظر مسیحیان از همین رو است.
۴- عید
به روزهایی که از قوم و جمعیتی مشکلات برطرف می شود و به پیروزی ها و راحتیهای نخستین بازگشت می کند، "عید" گفته می شود.
در اسلام، به روز فطر و قربان، به این مناسبت که در پرتو اطاعت یک ماه مبارک رمضان، یا انجام فریضه بزرگ حج، صفا و پاکی فطری نخستین، به روح و جان باز میگردد و آلودگیهایی مخالف فطرت، از میان می رود، عید گفته شده است و از آنجا که روز نزول مائده، روز بازگشت به پیروزی و پاکی و ایمان به خدا بوده است، حضرت مسیح(ع) آن را عید نامیده است.
در روایتی از حضرت علی(ع) می خوانیم: "کل یوم لا یعصی الله فیه فهو یوم عید"؛ (هر روز که در آن، معصیت خدا نشود، روز عید است) (نهجالبلاغه، کلمات قصار، ۴۲۸)
این روایت نیز اشاره به همین موضوع است؛ زیرا روز ترک گناه، روز پیروزی و پاکی و بازگشت به فطرت نخستین است.
۵- معجزه بودن نزول مائده
بعد از این که فایده اساسی نزول مائده را که همان عید بودن است، ذکر نمود، عرض کرد: "می خواهیم این مائده، معجزه ای باشد" (و آیه منک).
۶- خیرالرازقین
خداوند، روزی دهنده خوبی است؛ به طوری که وقتی روزی می دهد، منّت نمی گذارد و عوض نمی خواهد؛ بدون درخواست روزی می دهد. به اندازه می دهد. هرچه بخواهید، اگر مصلحت شما باشد، می دهد؛ ولی دیگران ، اولا: رازق انسان نیستند، بلکه واسطه اند، ثانیا بعضی از آنها چه منّت ها که نمی گذارند و چه توقعاتی که از انسان ندارند و ... .
📢پیامها
۱- رهبران و معلمان جامعه، نباید برابر خواسته های نامعقول و موهن زیردستان، با خشونت رفتار نموده و آنها را سرزنش کنند؛ بلکه باید نحوه صحیح درخواست آنچه را که به نفع آنها است، به آنان بیاموزند؛ چنانکه حضرت مسیح(ع) به درخواست های مادی آنها جهت معنوی داده و اهمیت آن را گوشزد می کند. (هل یستطیع ربک...ربنا انزل علینا مائده...)
۲- عید و جشن مذهبی، از نظر قرآن کار صحیحی است؛ لذا آن را برای همه مردم و نسلها لازم می داند؛ چنان که در دعای حضرت مسیح مشهود است