﷽📜درسی از قرآن کریم (منتخب صفحات ۱۹۱و ۱۹۲) 👌عنوان: تحقق اراده الهی 💎آیه: هوالذی ارسل رسوله بالهدی و دین الحق لیظهره علی الدین کله و لو کره المشرکون (توبه ۳۳) او کسی است که رسول خود را همراه هدایت و آئین حق فرستاد تا او را بر همه ادیان پیروز کند هر چند مشرکان ناپسند دارند. 🖋مقدمه اگر بخواهیم آیاتی را که بیانگر اهداف بعثت انبیاء است بررسی و با این آیه مقایسه کنیم به نظر می رسد این آیه در بردارنده همه آن اهداف است و هدف کلی و نتیجه نهایی بعثت انبیاء در آن جمع شده است . در این آیه کریمه خداوند ره آورد بعثت پیامبرش را بیان فرموده و این که او از جانب خداوند با دلایل روشن وبراهین آشکار، مردم را به دین حق دعوت کرده است و در جهانی که باطل خلق نشده است بایستی دین حق در آن غالب گردد و باطل را از صحنه بیرون براند. 📋واژه ها: الهدی: هدایت، ارشاد و راهنمائی بر چیزی از روی لطف و خیرخواهی دین : اطاعت و فرمانبرداری حق: ثابت، ضد باطل یظهره: چیره و حاکم گرداند(فعل مضارع از ماده « ظهر» باب افعال 📌نکات تفسیری ۱-اراده حتمی خدا خداوند اراده همیشگی خود را این گونه بیان کرده است (یرید الله ان یحق الحق بکلماته) خداوند اراده کرده است حق را با کلمات خود تقویت کند.برای رسیدن به این هدف نیز پیام را نازل و پیامبر ص را مبعوث کرده ودرباره پیام فرموده است (تلک آیات الله نتلوها علیک بالحق) ما این آیات الهی را به حق بر تو تلاوت می کنیم نسبت به پیام آور هم فرمود: انا ارسلناک بالحق ما تو را با حق فرستاده ایم. بنابراین، قرآن هم در مرحله انزال و هم در مرحله نزول آمیختهبا حق بوده و باطل از هیچ جهتی به سویش راه ندارد از این رو هیچ گاه مطالبش قابل نسخ و زوال نیست چنین دینی دین حق است همچنین به این نکته توجه داده است که با آمدن حق ، جایی برای باطل نمی ماند : « و بگو : حق آمد و باطل نابود شد باطل به طور قطع از بین رفتنی است . این از خصوصیات حق است که بر باطل چیره می شود و جائی برای او نمیگذارد. ۲-دین حق کدام است ؟ قرآن، تنها ایین حق را که ریشه دار و هماهنگ با قوانین طبیعت و مطابق با فطرت بشر است دین توحیدی دانسته می فرماید: « روی خود را متوجه دین معتدل و میانه کن این فطرتی است که خداوند انسان ها را بر اساس آن آفریده است و در آفرینش خدا دگرگونی نیست چنین دینی چون مطابق فطرت است حق است و چون حق است پایدار و استوار است بنابراین در ادامه همین آیه فرمود: این دین محکم و استوار است ولی اکثر مردم نمی دانند بر اساس همین اصل ، تنها دین پذیرفته نزد خداوند اسلام است و اگر کسی دینی غیر از آن برگزیند از او پذیرفته نمی شود. ۳-تحقق اراده الهی چون دست و قدرت خداوند بالاترین دستها و قدرت ها ست و او بر همه بندگان خود مسلط است کسی نمی تواند برابر او قد علم کند و مانع تحقق اراده و خواسته او شود بنابراین در همین آیه محل بحث و در سوره صف و توبه پس از خبر دادن از غلبه حق فرمود: و لو کره المشرکون) یعنی این امر تحقیق می یابد هر چند که مشرکان اینکار را ناپسند دارند مشرکان و سایر رهروان راه باطل با قدرت ناچیز خود برای خاموش کردن نور حق می کوشند ولی خداوند تمام تلاش آن ها را بیهوده می داند و نور خدا را کامل می کند در سوره توبه قبل از آیه محل بحث می فرماید: « آن ها می خواهند نور خدا را با دهان خود خاموش کنند ولی خداوند فقط می خواهد نور خود را کامل کند هر چند برای کافران ناخوشایند است) کافران برای رسیدن به مقاصد شوم خود، از هر دری وارد می شود و از شیوه های مختلفی (مانند مسخره کردن ، محاصره اقتصادی ، جنگ ، حرکت های منافقانه سلطه سیاسی نظامی یا اقتصادی ) بهره می برند ولی خداوند وعده داده که پیروزی نهایی با حق است و آن ها با اراده حق نابود می شوند این همان تحقق الهی است که « و العاقبه للمتقین) مرحوم علامه طباطبائی در این باره چنین می نویسد: « سرانجام ، دنیا تسلیم حق خواهد شد ؛ چون این وعده خداوند است که « والعاقبه للتقوی » علاوه بر این که نوع انسانی ، به واسطه فطرتی که در او به ودیعت سپرده اند طالب سعادت حقیقی خویش است ۴-کیفیت تحقق وعده الهی شک نیست در حال حاضر، این موضوع تحقق نیافته است ولی می دانیم این وعده حتمی خدا به تدریج در حال تحقق است برای روشن شدن قضیه سراغ بعضی از روایات می رویم که ذیل این آیه ، از منابع شیعه و اهل سنت نقل شده است : الف) از امام صادق ع روایت شده است : والله ما نزل تأویلها بعد و لا ینزل تأویلها حتی یخرج القائم فاذا خرج القائم لم یبق کافر بالله العظیم و لامشرک بالامام الاکره خروجه «قسم به خدا تأویل و حقیقت این آیه تا به حال نازل نشده است و نازل نمی شود مگر زمانی که قائم خروج کند زمانی که قائم خروج کرد هیچ کافر به خدای عظیم و هیچ مشرک به امام نیست مگر این که از خروج او ناخرسند است ب) امام باقر ع فرمود: القائم منا منصور بالرعب موید بالنصر .... یبلغ سلطا