💠آقای پناهیان و تحلیل حدیث مکارم الاخلاق 🔹یادداشت روز ۲۲۹ 🔸حجت الاسلام پناهیان در دفعات متعدد اخلاق نبوی و دینی را مورد خدشه و اشکال قرار دادند که یکی از دلائل اصلی اشکال ایشان به حدیث معروف مکارم الاخلاق بر می گردد و با این مبنا اخلاق و دین و همچنین اخلاق و حکومت را دو نهاد متفاوت و حتی متباین به حساب می آوردند. ⏫ خلاصه سخنان ایشان در سال 1395 در 28 ماه صفر در مصلی تهران در جمع عزاداران‌ چنین است:رسول خدا ص یک سیاستمدار بزرگ بود که به‌دنبال قدرت بود، چون نجات بشر بدون قدرت امکان ندارد/ چرا حدیث «بُعِثتُ لِاُتَمّمَ مَکارِمَ الاخلاق» مشهور شده؛ با اینکه سند محکمی ندارد؟/ تمام درگیری انبیاء سرِ مسائل سیاسی بوده نه سرِ برگزاری کلاس اخلاق!/دلیل این‌همه اذیت پیامبر(ص) این بود که دنبال قدرت بود. ⏫ایشان مجددا در پنجم ماه مبارک رمضان ۱۴۰۲ همین ادعا را همراه مباحث دیگری از جمله ظرفیت داشتن اخلاق در ایجاد تقابل با دین تکرار کردند که در این یادداشت فقط به نقد سخن ایشان نسبت به حدیث مکارم الاخلاق اشاره می کنیم. 🔸1- حدیث مکارم الاخلاق صرفا با عبارت معروف "انما بعثت" نقل نشده است، بلکه کثرت روایات با سندهای مختلف از شیعه و سنّی با تعابیر نزدیک به هم، ولی با مضمون واحد تواتر معنوی جدیث را نشان می‌دهد. چنان‌چه شیخ طوسی روایت مکارم الاخلاق را، با چهار عبارت متفاوت ( ولی با مضمون واحد) و با سه سند متفاوت از شش طُریق مختلف، که همگی از مشایخ مشهور و معتبر هستند نقل می‌کند. کُتُب اهل سنّت نیز حدیث مکارم الاخلاق را، با چند سند متفاوت علی الخصوص از جابربن عبدالله انصاری، امام صادق ع، زیدبن اسلم، ابراهیم، و مالک بن انس روایت می‌کند که یا از اصحاب بزرگ پیامبر ص و یا از محبّین و شاگردان ائمه اطهار ع بوده‌اند. 🔸2ـ در حدیث مکارم الاخلاق حصرِ حقیقی از نوع صفت بر موصوف است، یعنی کرامت اخلاقی فقط محدود به پیامبر اکرم هست نه هیچ پیامبر دیگری، ولی در حصر موصوف بر صفت حقیقی نیست، یعنی پیامبر فقط وظیفه اش مکارم الاخلاق نیست بلکه امور مختلف دیگری چون سیاست و حکومت نیز هست ولی اخلاق جنبة جهت دهی به دیگر امور را دارد، پس تقابل میان دین و اخلاق معنایی ندارد. 🔸3ـ نکته مهم این که در روایات مختلفی ابعاد و مصادیق مکارم الاخلاق را تحتِ دَه عنوان تبیین و تشریح نموده‌اند که این نشان از اصالت مساله کرامت اخلاقی در سنت پیامبر ص دارد، از جمله ان ها احادیثی از پیامبر اکرم ص و امام صادق ع در این باره است. که پایبندی به تعهدات، ادای امانت، صدق گفتار، حسن خلق، صلة ارحام، گرامی داشتن مهمان، کمک به نیازمندان، جبران نیکی‌ها، مراعات حق همسایه، و حیاء را از مصادیق مکارم الاخلاق می دانند. ( رجوع شود به کتاب های کافی کلینی، ج 2 ص 55، نوری مستدرک الوسائل ج 11ص187ـ188و کتاب الجعفریات، ص 151) 🔸4- نکته دیگر اینکه کرامت فصل ممیز و خاص اخلاق اسلامی و نبوی است، که بسیاری از بزرگان از جمله استاد مطهری و آیت الله جوادی آملی نیز آن را مورد توجه قرار دادند؛ چنانچه از دولت مهدوی نیز به عنوان دولت کریمه یاد می شود. 🔸۵_نکته آخر اینکه در قرآن از پیامبر به عنوان خلق عظیم، أسوة حسنه و نرم خویی یاد می کند که مجموعه این ها و سیره رفتاری او نشان میدهد که اخلاق به عنوان معجزة دومِ نبوی و حتی از نظر زمانی معجزه اول اوست. ۶_ جان سخن و کلام پایانی آنکه آیا مشکل جامعه امروز ما اخلاق مداری نبوی است که در جامعه این گونه القاء شبهه می کنیم؟ ثانیا بر فرض داشتن ايده و نظر خاص در یک‌ گستره علمی، جای آن در مصلی تهران و برنامه سحر ماه مبارک رمضان نیست؛ بلکه می توان در یک محفل علمی حوزوی یا دانشگاهی یا رسانه ای چون شبکه ۴ سیما و در مقابل صاحب نظران و اخلاق پژوهان این گونه موارد را به گفتگو نشست تا مخاطبان بعد از تطبیق و تحلیل لازم به یک نتیجه و نگاه منطقی دست پیدا کنند. ⏫ضمنا تفصیل این مباحث در چند مقاله پژوهشی ( از جمله دو مقاله درباره ابعاد سندی و دلالی حدیث مکارم الاخلاق) پیش از این از نگارنده منتشر شده است که در صورت نیاز مشخصات آن ها تقدیم می گردد. ✍با احترام مسلم محمدی 🌍پایگاه نقد و تبیین🔻 https://eitaa.com/joinchat/2013790376Cc0f9186832 •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•