نــمــیــ‌تــوانــیــم ڪــاری ڪــنــیــمــ.»
بــازبــرگــشــتــم ســر پــلــه اولــم.گــفــتــم:«حــاج قــاســم!شــمــا گــفــتــیــد عــلــی بــرمــیــ‌گــرده!»گــفــت:«مــگــر بــرنــگــشــت؟در مــیــان دوســتــانــت ڪــســی نــیــســت شــوهرش مــفــقــود بــاشــد؟»گــفــتــم:«چــرا.»گــفــت:«مــا حــتــی نــمــیــ‌دانــیــم پــیــڪــر همــســران آنــها ڪــجــا هســت؟چــیــزی از پــیــڪــر آنــها مــانــده یــا نــه؟امــا مــن بــه تــو قــول دادم عــلــی مــیــ‌آیــد،هرطــور شــده او را آوردم.حــالــا چــه حــرفــی داریــ؟»
نــبــایدبــا حــاجــی ایــنــطــور صــحــبــت ڪــنــیــمــ
عــمــویــم هم آن روز خــانــه مــا بــود.وقــتــی لــحــن صــحــبــت مــن بــا حــاج قــاســم را دیــد،لــبــش را گــاز گــرفــت و گــفــت:«نــبــایــد بــا حــاجــی ایــنــطــور صــحــبــت ڪــنــیــمــ.»مــن بــا جــیــغ و گــریــه حــرف مــیــ‌زدم.گــفــتــم:«حــاجــی!مــن بــا ســه تــا بــچــه چــه ڪــار ڪــنــمــ؟»حــاج قــاســم گــفــت:«وقــتــی شــهیــد در خــانــه نــبــاشــد،خــلــیــفــه خــانــه خــداســت.تــو خــدا را داریــ.»حــرفــ‌هایــش بــه جــانــم مــیــ‌نــشــســت،امــا بــایــد حــرفــ‌های دلــم را ڪــه ڪــوهی از آتــش بــود،بــیــرون مــیــ‌ریــخــتــم تــا صــحــبــتــ‌های مــردی چــون او آرامــش را بــه مــن بــرمــیــ‌گــردانــد.
حــاجیــگــفــت:«در ضــمــن،مــن اول پــدر تــو هســتــم بــعــد پــدر تــمــام بــچــه‌های شــهدا.»گــفــتــم:«حــاجــی مــن نــمــیــ‌تــوانــم تــنــهایــی بــچــه‌ها را بــزرگ ڪــنــمــ.»گــفــت:«مــن ڪــمــڪــت مــیــ‌ڪــنــم،خــدا هم هســت،دعــای عــلــی هم هســتــ.»بــعــد گــفــت:«حــالــا بــیــا مــیــ‌خــواهم دعــوای پــدر دخــتــری بــا تــو بــڪــنــم.نــمــیــ‌خــواهم جــلــوی آقــای پــور جــعــفــری و عــمــویــت بــاشــد.»رفــتــیــم ڪــمــی آن طــرف تــر،چــنــد حــرف بــه مــن زد و نــصــیــحــتــم ڪــرد.گــفــت:«هر ڪــســی لــیــاقــت همــســر شــهیــد بــودن را نــدارد.بــبــیــن خــدا تــو را چــطــور نــگــاه ڪــرد ڪــه همــســر شــهیــد شــدی.هر ڪــســی تــوفــیــق ایــن را نــدارد ڪــه بــشــود فــرزنــد شــهیــد،بــبــیــن خــدا تــو را چــقــدر دوســت دارد ڪــه ســه یــادگــار شــهیــد بــه تــو داده.»گــفــتــم:«حــاجــی ســخــت اســتــ.»گــفــت:«مــیــ‌دانــم ولــی بــیــ‌خــود نــیــســت ڪــه خــدا چــنــیــن مــقــامــی بــه تــو داده،در ضــمــن عــلــی هم زنــده اســت،فــقــط تــو او را نــمــیــ‌بــیــنــی.عــلــی ڪــنــار تــوســت.بــایــد آنــقــدر صــبــور بــاشــی در رســانــه‌ها بــا لــب خــنــدان و خــوشــحــال صــحــبــت ڪــنــی ڪــه اگــر دشــمــن دیــد،دلــشــاد نــشــود.دشــمــن بــایــد بــبــیــنــد مــا همــچــیــن شــیــرمــردانــی داریــم ڪــه بــه مــیــدان رفــتــنــد و شــهیــد شــدنــد و شــیــر زنــانــی هم داریــم ڪــه حــمــایــتــ‌مــان ڪــردنــد.صــبــور بــاش!ایــنــقــدر بــیــ‌تــابــی نــڪــن.عــلــی همــیــشــه مــیــگــفــت تــو خــیــلــی صــبــوری و هرچــه او مــیــگــفــت روی حــرفــش حــرف نــمــیــ‌زدی.حــالــا هم بــایــد همــیــنــطــور بــاشــی.همــســرت مــرد بــزرگــی بــود.»
اینــحــرفــ‌ها را ڪــه مــیــ‌زد.خــیــلــی آرام شــدم و دیــگــر بــعــد از آن بــیــ‌تــابــی نــمــیــ‌ڪــردمــ.
حــاجــقــاســم گــفــت:«مــرد،ســتــون و ســقــف خــانــه اســت.زنــی ڪــه شــوهرش را از دســت مــیــ‌دهد،ســتــون خــانــه‌اش را از دســت داده،پــس بــایــد آنــقــدر قــوی بــاشــد ڪــه ڪــه نــگــذارد بــاد و بــاران گــزنــدی بــه بــچــه‌هایــش بــرســانــد.»گــفــتــم:«بــا زخــم زبــانــ‌‌ها چــڪــار ڪــنــمــ؟»گــفــت:«آدمــ‌های ابــلــهی هســتــنــد ڪــه مــیــ‌گــویــنــد مــدافــعــان حــرم بــرای پــول رفــتــنــد؛ در حــالــی ڪــه آنــها بــرای وطــن و نــامــوس رفــتــنــد.»بــعــد،ضــربــ‌الــمــثــلــی زد ڪــه خــیــلــی دوســت داشــتــم.گــفــت:«آدمــ‌هایــی ڪــه طــبــقــه اول یــک ســاخــتــمــان هســتــنــد،مــزاحــمــی بــه شــیــشــه خــانــه‌شــان ســنــگ بــزنــد،هم ســنــگ شــیــشــه را مــیــ‌شــڪــنــد،امــا خــود مــزاحــم بــه راحــتــی قــابــل دیــدن اســت،امــا وقــتــی بــه طــبــقــه ســوم بــروی،شــایــد ســنــگ بــه شــیــشــه بــخــورد،امــا مــزاحــم ڪــمــتــر دیــده مــیــ‌شــود.بــه طــبــقــه پــنــجــم بــروی دیــگــر ســنــگ بــه شــیــشــه نــمــیــ‌رســد و مــزاحــم را