🗂
فریب واقعیت اجرا شده| تجربه صدر اسلام و وانمایی اقتصاد سرمایه داری
✳️ نصوص و بیان های تشریعی نظری برای ترسیم چهره مکتب (مذهب)، بیش از اجرا (تطبیق نظریه بر واقعیت در عصر نبوی) قدرت دارند؛ زیرا اجرا یک بیان شرعی در ظرف معین است و چه بسا نتواند بطور کامل محتوای اجتماعی نص را تصویر نماید.
🔹جامعه صدر اسلام بدون نظام اقتصادی نبود. همه جوامع دارای قوانین مربوط به تولید و توزیع هستند؛ جامعه صدر اسلام نیز نظام اقتصادی را مجانب نصوص تشریعی، از قول، فعل یا تقریر پیامبر(ص) به عنوان متولی و رهبر امت اسلامی، اخذ می نمود.
🔹وقتی پژوهشگر می خواهد طبیعت اقتصاد اسلامی را از طریق اجرا بشناسد گاه با این تصویر مواجه می شود که اقتصاد اسلامی از نوع سرمایه داری است و برای مالکیت خصوصی و فعالیت آزادانه فردی راه را باز گذارده است؛ چنان که برخی اندیشمندان مسلمان به صراحت بر این باورند.
🔹قابل انکار نیست که در جامعه عصر نبوی، فرد در زمینه اقتصادی تا اندازه بسیار آزاد بوده؛ چنانکه این حقیقت، چهره ای از جنبه سرمایه داری اقتصاد اسلامی را بازتاب می دهد. اما این تصویر موهوم بواسطه زاویه دید از دور به بعضی جوانب اجرا است و هرگز در سطح نصوص تشریعی نظریه قابل رویت نیست.
🔹به رغم آنکه نظریه و اجرا به نوعی از همدیگر حکایت می کنند اما علت تمایز میان ایندو در اوضاع و احوال و امکانات عصر نبوی نهفته است بطوریکه با گسترش امکانات و قدرت انسان، در عرصه امانتدارانه اجرای اسلام، مضمون غیر سرمایه داری وضوح می یابد.
♻️به عنوان مثال انسان عصر نبوی - به فراخور مقتضیات عصر- به هر میزان از معدن نمک و سایر منابع اقتصادی برداشت می کرد، بدون آنکه نظریه حاکم بر آن دوره، در مقابل مالکیت خصوصی او مخالفت ورزد. این پدیده - منهای نصوص تشریعی نظریه- این پیام را مصادره می کند که در آن جامعه، آزادی اقتصادی، آنقدر سیطره دارد که همانند آزادی در مالکیت و بهره وری در نظام سرمایه داری است. اما هنگامی که از زاویه نصوص، به نظریه می نگریم پیام به عکس است زیرا نظریه در بیان های شرعی، هر فرد را از مالکیت منابع معدنی نمک یا نفت منع می کند و به او اجازه نمی دهد که بیش از نیاز خود، استخراج کند. این آشکارا نقیض دیدگاه سرمایه داری است.
✅بنابراین نظریه اسلامی بطور کامل، چهره خود را از رهگذر اجرا در زمان خود شارع نشان نداده بود و فردی که در دوره آن اجرا می زیست، چهره کامل آن را در اثنای مشکلات و فرایندهای زمان زندگی خود در نیافت. این چهره کامل فقط از رهگذر نصوص شرعی نظریه با ساختارهای عام معین خود آشکار می شود.
📚المدرسة الإسلامية (موسوعة الشهيد الصدر ج5)، ص:147-148. اقتصادنا (موسوعة الشهيد الصدر ج3)، ص: 475-468. اقتصاد ما، ج2، ص 74-67.
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
🎋جبهه مردمی اقتصاد مقاومتی🔰
عضویت در گروه👇
🌐
https://eitaa.com/joinchat/90636304C6a5afed72d
عضویت در کانال👇
🌐
@eghtesad_mardomi