فقه فرهنگی
💢آیا عکس گرفتن از خانمی که حجاب از سر برداشته است حرام است؟ ▫️حاشیه‌ای بر یک دیدگاه فقهی 🔸چند روزی
🔸محمد بن فضل مى‌گويد:به امام كاظم عليه السّلام عرض كردم:قربانت گردم،از يكى از برادرانم خبرى مى‌رسد كه آن را نمى‌پسندم و وقتى از خود او مى‌پرسم وى منكر آن مى‌شود با آن كه گروه مورد اعتمادى آن را از او نقل مى‌كنند.امام عليه السّلام در پاسخ فرمود:اى محمّد!گوش و چشمت را پيرامون برادرت تكذيب كن،و اگر پنجاه سوگند خورنده نزد تو گواهى دهند و او سخن ديگرى گويد سخن برادر خود را تصديق و سخن آنان را تكذيب كن،و از او خبرى را منتشر نكن كه موجب زشتى او گردد و آبرويش را بريزد كه اگر چنين كنى از كسانى خواهى بود كه خداوند در بارۀ آنها فرموده:« إِنَّ اَلَّذِينَ يُحِبُّونَ أَنْ تَشِيعَ اَلْفٰاحِشَةُ فِي اَلَّذِينَ آمَنُوا لَهُمْ عَذٰابٌ أَلِيمٌ ».
البته این روایت ضعیف است؛ زیرا بعضى از روات آن از جمله محمد بن فضيل تضعيف شده‌اند و يحيى بن مبارك نيز فاقد توثيق است. اما این روایت می‌تواند به ما در فهم آیه کمک کند.
🔸طبق روايت فوق، كسى كه عيب ديگران را اذاعه (پخش) كند، مصداق آيه شريفه اشاعه فحشا خواهد بود. طبق اين روايت نسبت دادن امر ناپسند به ديگرى اگرچه با قسم خوردن گروه با ايمانى انجام پذيرد، جايز نيست؛ ازاين‌رو، روايت مفسر آيه «اشاعه فحشا» بر هر نوع نسبت دادن ناروا بر ديگرى دلالت مى‌كند، بدون آن‌كه اين نسبت دادن مقيد به گناهان جنسى شده باشد. اما آنچه مهم است، در این روایت همانگونه که فهم ما نیز از آیه چنین است، نشر فحشایی مورد نظر است که فرد انجام دهنده تمایلی به نشر آن ندارد.
درنتیجه دو عنصر اصلی در حرمت اشاعه فحشا، عبارت است از:
1. اشاعه با هدف بسط دادن گناه؛
2. نشر اشتباهی که فرد رضایت به نشر آن ندارد.
💢یک پرسش
حال سخن این است که آیا فیلم گرفتن از گناه کسی که در فضایی علنی و بدون شرم از نشر گناه، با هدف ارایه آن به پلیس و نه نشر آن در جامعه، عنوانی حرام پیدا می‌کند؟
💢یک پاسخ دیگر
ممکن است بیان شود که این عمل ولو از سوی دیگران مباح یا حتی مستحب باشد، اما ازآنجا که طلبه‌ای اقدام به آن کرده است، با توجه به وضعیت موجود جامعه و شان روحانیت، این کار حرام است!
💢اما پاسخی دیگر
هرچند این سخن تا حدی درست است که لباس روحانیت اقتضائات خود را دارد. نیز بهتر بود آن طلبه محترم به تذکر لسانی و برادرانه کفایت می‌کرد. اما برپایه این عنوان ثانوی نیز دادن حکم حرمت سخت است. بیشینه دلالت این عنوان می‌تواند کراهت باشد.
زیرا هر حرکت خوبی با بازی رسانه‌ای دشمن ممکن است بازخورد ابتدایی و روایتی خوبی پیدا نکند و این احتمال و این اثر نمی‌تواند مانع امر مهم امر به معروف و نهی از منکر از سوی طلاب ملبس شود. هرچند احتیاط بیشتر آنها و ابراز دلسوزی آنها برای چنین مخاطبانی از باب عناوینی مانند اعانه بر بر و اتقان در عمل (اتقان در نهی از منکر) مستحب است.
💢پرسش از روزنامه جمهور اسلامی:
چرا برخی هر حرکتی در راستای نهی از منکر را انگی می‌زنند تا تضعیف کسانی باشد که در میان سکوت بسیاری از مؤمنان واجب کفایی بر دوش آنها را انجام می‌دهند؟ به‌ویژه وقتی با ابزار فقهی در این جبهه حرکت می‌کنند. درحالی که فقه، جریان تربیت و هدایت جامعه را در راستای مبانی اسلامی عهده دار است. ظلم است که این علم شریف را در خدمت خلاف هدف خود بهره بریم.
💢از این استاد محترم یا شاگردان ایشان درخواست داریم در صورتی که دلیل فقهی دیگری وجود دارد برای حرمت فیلم گرفتن از انجام دهنده منکر برداشتن حجاب که علمی غیر قانونی نیز هست، ما را نیز هدایت فرمایند. البته با این قید که این فیلم برداری در جهت ارایه به دستگاه قضایی و پلیس است؛ تا به صورت قانونی با فرد برخورد گردد. (پاسخ ارسالی در کانال گذاشته خواهد شد)
🔹@feqahat