🔹بررسی فایده یکم:
🔹میتوانیم از آن قواعد و احکام فقهی عام و کلی تجویزی را به دست آوریم.
در فقه نظام، ما از گزارههای تجویزی (احکام) و توصیفی (مبانی و فلسفه احکام) یک نظام و مجموعهای را میسازیم و بر اساس آن، یک تجویزات و احکامی را تولید میکنیم.
🔸نقد: ما بر اساس فقه رایج سنتی، مشکلات را حل کردیم و نیازی به این نوع فقه نداریم. فقه سنتی، پاسخگو است؛ بدون اینکه استکشاف النظام کنیم؛ زیرا ادله و قواعد العامه فراوان داریم و اگر اینها جایی نباشد با اصول عملیه تعیین تکلیف میکنیم.
🔹پاسخ: اینکه میگوییم احکام برپایه مصالح و مفاسد است؛ یعنی این در عالم یک مصالح و مفاسد منسجمی است.
🔸نقد: بعضی گفتند این استکشاف نظام ما ثبوتاً آن را نفی نمیکنیم اسلام نظام دارد، انتظامات بر این قواعد و گزارههایش حاکم است و جهتگیری کلان دارد که ممکن است نزد خود امام معصوم باشد؛ اما آنگاه که ما بخواهیم آنها را کشف کنیم، ممکن است همان قیاس و استحسان و امور ظنیه شود که «إِنَّ دِينَ اللَّهِ لَا يُصَابُ بِالْعُقُولِ» .
🔹پاسخ: برخی تجویزها کلی این نظام منصوص است؛ اما آنهایی که کشف میکنیم، باید یقینی باشد. اگر یقینی نباشد فقط به عنوان قرینه و مؤید به کار میرود و نمیتوان از آن حکمی تولید کرد. اما اگرآن حکم کلی، یقینی باشد، از آن میتوانیم احکام جزئی تجویزی تولید کنید. مثلا بر اساس اینکه در آموزش، اصل را بر متربی محوری بگذاریم، یا مربی محوری، میتوانیم احکامی را استخراج کنیم. در سیره فقها این کار معمول است. گاهی احکامی کلی را بداشت میکنند؛ اگر یقینی بود، به عنوان دلیل، اگر ظنی بود، به ع عنوان قرینه استفاده میکنن.
مرحوم شهید مطهری در کتاب نظام حقوق زن، همان متد و روشی که مرحوم شهید صدر برای کشف نظامات احکام به کار بردهاند را در کشف نظام حقوق زن یا خانواده استفاده کردهاند.
🔹
@feqahat