🔹جلسه بیست و دوم
#فقه_فرهنگی
🔹قاعده حفظ نظام اجتماعی و تاثیر آن در مدیریت فرهنگی
🔸این قاعده به دو معنا استفاده میشود:
1. «حفظ نظام مادی و معنوی» جامعه اسلامی. مثلا اگر کسانی متصدی قضا نشوند، نظام معیشت مردم اختلال پیدا میکند.
2. «حفظ حکومت اسلامی» در فقه حکومتی مراد از حفظ نظام، حفظ حکومت اسلامی است.
🔸عدهای این دو را دو تا قاعده میدانند اما میتوان گفت هر دو یک قاعده هستند اما در دو مرتبه. به هر صورت، منظورمان الان، «حفظ نظام مادی و معنوی» جامعه اسلامی است.
🔸فقهای بسیاری از شهید ثانی و شیخ انصاری تا فقهای امروز، از این قاعده در اثبات احکام بسیاری بهره بردهاند. مثلا در اثبات قاعده ید، حمل عمل مؤمن بر صحت، وجوب کفایی قضاوت و ...
🔹ادله
1. مهمترین دلیل دلیل عقلی است. عقلی حکم میکند به اینکه هرآنچه برای نظم جامعه مفید است، راجح و آنچه این نظم را از بین برد، مذموم است.
2. روایات
مانند اینکه در روایتی حکمت قاعده ید اینگونه بیان شده : مُحَمَّدُبن يَعْقُوبَ عَنْ عَلِيِّبن إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ وَ عَلِيِّبن مُحَمَّدٍ الْقَاسَانِيِّ جَمِيعاً عَنِ (الْقَاسِمِبن يَحْيَى) عَنْ سُلَيْمَانَبن دَاوُدَ عَنْ حَفْصِبن غِيَاثٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ...لَوْ لَمْ يَجُزْ هَذَا- لَمْ يَقُمْ لِلْمُسْلِمِينَ سُوقٌ. (وسائل الشيعة، ج۲۷، ص۲۹۲)
روایات و استفاده فقها از قاعده حفظ نظام اجتماعی نشان میدهد که این قاعده به نوعی از مقاصد شریعت است.
البته مقاصد الشریعت، مراتبی دارد و برای رسیدن هدف والاتر میتوان نظام اجتماعی را به هم ریخت. مانند انقلاب اسلامی.
🔹
@feqahat