💠 #آموزش_حکمت_اشراق 💠 #استاد_یزدانپناه 💢بخش 8️⃣3️⃣ 🌐 مراتب هستی در متافیزیک نوری (17) 7️⃣ عالم ماده و طبیعیات 🔘 دیدگاه های خاص سهروردی در حوزۀ طبیعیات 🔘د) عناصر از دیدگاه شیخ اشراق 🔘 تعداد عناصر 🔺 مهم ترین مخالفت وی با حکماء مشایی در باب عناصر، در تعداد عناصر است. حکیمان مشایی به چهار عنصر معتقد بودند؛ آب، خاک، هوا و آتش. سهروردی در میان این عناصر به سه عنصر آب، خاک و هوا اعتقاد دارد و ضمن نقد ادلّه مشاء، آتش را عنصری مستقل نمی شمارد و آن را نوعی از هوا تلقی می کند. 🔺 سهروردی براساس نظام نوری و محوریت مسئله نور، عکس العمل عناصر در برابر نور را مقیاس تقسیم قرار می دهد و می گوید؛ جسم یا به گونه ای است که نور از آن عبور نمی کند یعنی "حاجزیت" دارد مثل خاک؛ یا چنان است که نور از آن به راحتی می گذرد یعنی" لطافت" دارد مثل هوا؛ و یا در حاجزیت و لطافت، حالت بینابین و میانه یعنی "اقتصاد" دارد، همچون آب. 🔘 آتش و ویژگی های آن 🔺 در میان عناصر، آنچه اهمیت بیشتری در کلمات سهروردی دارد، آتش است. هوا دو گونه است؛ هوای متسخّنِ شدیدالحرارة و هوای غیر متسخّن و بارد. چون شیخ اشراق شکل گیری انواع را مربوط به اعراض لاحقه می داند، علی القاعده وی آتش را نوعی مستقل به شمار می آورد، ولی همه سخن وی آن است که آتش از زیر مجموعه هواست و در عرض هوا نیست. 🔺 سهروردی آتش را برای داشتنِ خاصیت نوری، صاحب شرافت می داند و ربّ النوع ویژه ای با نام "اردیبهشت" برای آتش قائل است. 🔺 شیخ اشراق دربارۀ آتش و نور مادی براین باور است که هرگونه حرکتی در نشئۀ مادّی برگرفته از نور است، اعم از نور جوهری و نور عرضی. سهروردی حرکات فلکی را نیز متأثر از نور دانسته است. 🔺 در عالم اَرضی، یعنی مادون فلک قمر تنها دو چیز موجب حرکت و منشأ حرارت است؛ یکی نور جوهری نفس و دیگری آتش که نوعی از هواست. 🔺 در ظلمات عالم مادّی، نورِ نفس ناطقه و نورِ آتش، دو خلیفۀ انوار عالم علوی اند؛ بدین صورت که نفس ناطقه، خلیفه کبرا و آتش خلیفه صغراست و سرّ توجهی که حکمای قدیم ایرانی به آتش می کردند و تعظیم و احترام به آن را لازم می دانستند نیز در همین نکته نهفته است. 📚 منبع: کتاب آموزش حکمت اشراق ص 130_133 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac