با حمله اسرائیل به ایران، پیشبینی برژینسکی محقق شد: «ظهور ملیگرایی شیعی در ایران»
زبیگنیف برژینسکی، استراتژیست برجسته آمریکایی، در سال ۲۰۰۴ هشدار داد که هرگونه فشار خارجی یا حمله نظامی به ایران، باعث ادغام «ملیگرایی ایرانی» با «گفتمان شیعی» خواهد شد.
برژینسکی سال ۲۰۰۴ طی گزارشی تحت عنوان «ایران؛ فرارسیدن زمان رویکردی جدید»، در انتقاد از دولت جورج بوش پسر نوشت: «هدف استراتژیک آمریکا باید جداسازی ناسیونالیسم ایرانی از تشیع باشد. در غیر اینصورت، این دو نیروی تاریخی با هم همافزا میشوند و قدرتی انفجاری خلق میکنند.»
حمله موشکی و پهپادی اسرائیل به ایران، دقیقا همان پدیدهای را رقم زد که زبیگنیف برژینسکی، ۲۰ سال قبل هشدارش را داده بود:
«ترکیب هویت شیعی زخمی شده با هویت ملی تهدیدشده، آنهم در بستر تمدنی ایران.» با حمله اسرائیل به ایران، شیعه ایرانی، که دههها متهم به ضدملیبودن یا رادیکالیسم مذهبی بود، اکنون خود را مدافع ایرانیت، تاریخ و تمامیت ارضی کشور معرفی میکند.
و حتی منتقدان نظام، در مواجهه با تهدید خارجی، با نظام همراه شدهاند. حتی تحلیلگران آمریکایی نیز با تکیه بر راهبرد برژینسکی، پس از حمله اسرائیل به ایران هشدار دادهاند:
«اسرائیل خواسته یا ناخواسته، باعث تقویت مشروعیت داخلی جمهوری اسلامی و همبستگی بیسابقه ملی-مذهبی در ایران شده است.» به زبان ساده:
برژینسکی میخواست ملیگرایی سکولار را از تشیع جدا کند، اما حمله اسرائیل، دقیقا برعکس عمل کرد:
ملیگرایی شیعی متولد شد؛ یک هویت ترکیبی جدید، که دشمن خارجی را نقطه وحدت میبیند. این ملیگرایی شیعی، پدیدهای کاملا منحصربهفرد و ایرانی است که خود را وارث کوروش و کربلا و حافظ خاک و عقیده میبیند: ایران امروز، در سایه بحران تجاوز اسرائیل، نه تنها از درون فرو نپاشیده، بلکه انسجامی کمسابقه در چارچوب «ملیگرایی شیعی» یافته است.
و این همان پدیدهای است که برژینسکی از آن میترسید. برژینسکی را باید دوباره خواند؛ نه از سر کنجکاوی، که برای درک اشتباههای استراتژیک اسرائیل و آمریکا در برابر ملتی متفاوت با همه ملتهای عربی-اسلامی.