تهدیدات و راهکارهای امنیت سایبری زیرساخت‌های حیاتی ایران در ساختار ملی، زیرساخت‌های حیاتی یا Critical Infrastructure به مجموعه سامانه‌هایی اطلاق می‌شود که اختلال یا نفوذ در آن‌ها باعث بحران فراگیر، ناتوانی در ارائه خدمات اساسی، یا آسیب به امنیت ملی می‌گردد. نمونه‌های اصلی این زیرساخت‌ها عبارت‌اند از: - شبکه توزیع و تولید برق (پست‌ها، نیروگاه‌ها، خطوط انتقال) - سیستم‌های آبرسانی و دفع فاضلاب - پالایشگاه‌ها و خطوط انتقال سوخت - شبکه‌های مخابرات، اینترنت و دیتاسنترهای ملی - سیستم حمل‌ونقل ریلی و جاده‌ای پیشرفته امروزه بخش عمده این سامانه‌ها متکی به سیستم‌های کنترل صنعتی (ICS/SCADA) هستند که غالباً یا آسیب‌پذیرند یا سال‌هاست به‌روز نشده‌اند. حملات موفق به این بسترها عمدتاً در سه سطح صورت می‌گیرد: 1. نفوذ به سطح IT (فناوری اطلاعات): شناسایی و سوءاستفاده از آسیب‌پذیری‌های شبکه‌های اداری، حتی ساده مثل Credential Dumping یا فیشینگ کارکنان مسئول ادمین سیستم‌ها که غالباً درگاه ورود به SCADA محسوب می‌شود. 2. دستکاری سطح OT (فناوری عملیاتی): نفوذ به کنترلرهای صنعتی (PLC)، HMI و ابزارهای میدانی، اجرای کد مخرب یا تغییر وضعیت رله‌ها در سیستم کارخانه یا نیروگاه. 3. حمله به اجزای فیزیکی: خارج کردن تجهیزات کلیدی (مانند ترانس، پمپ‌های استراتژیک یا PLCهای خاص) از مدار با اعمال بار یا کد غیراستاندارد که منجر به قطع فیزیکی سرویس می‌شود (مانند سناریوی Stuxnet). راهکارهای عملیاتی حساس‌سازی و دفاع سایبری - تفکیک شبکه‌ها (Network Segmentation): تمامی شبکه‌های OT باید کاملاً با فایروال‌های اختصاصی از شبکه IT و اینترنت عمومی جدا بوده و هیچ گونه ارتباط مستقیم مجاز نباشد. - پیاده‌سازی سامانه‌های IDS/IPS اختصاصی صنعتی: بکارگیری سیستم‌های کشف نفوذ مختص پروتکل‌های صنعتی (Modbus/TCP, DNP3, Profibus و...) در نقاط حیاتی برای پایش رفتار آنومال و رخدادهای مشکوک. - تست نفوذ و شبیه‌سازی حمله (Red Teaming): الزام‌آور بودن ارزیابی‌های دوره‌ای امنیتی از طریق تیم‌های تست نفوذ داخلی و بیرونی با تمرکز بر حملات فنی و سناریوهای مبتنی بر مهندسی اجتماعی. - مدیریت پچ‌های امنیتی (Patch Management): ثبت و پایش دائمی تمامی تجهیزات و نرم‌افزارها در سامانه CMDB و اعمال به‌روزرسانی‌های امنیتی و Firmware تنها از مراجع قابل اطمینان. - مستندسازی و آموزش و مانور: پیاده‌سازی سناریوهای مهندسی اجتماعی و حمله سایبری در قالب مانورهای پدافند غیرعامل حداقل هر شش ماه یک‌بار، آموزش نقش‌آفرینان کلیدی، و تمرین پاسخ سریع به بحران (Incident Response). نکته کلیدی: در سراسر جهان حملات ترکیبی سایبری - فیزیکی، خصوصاً با محوریت دشمنان کشور (مانند رژیم صهیونیستی و متحدانش)، مدل‌های جنگ نوین را متحول کرده است. صرفاً ایزوله بودن فیزیکی یا مجازی، منجر به امنیت کامل نمی‌شود؛ بلکه باید امنیت دفاعی چندلایه و به‌روزرسانی مداوم را اصل قرار داد. در صورت مشاهده هر نوع رفتار یا ارتباط غیرمعمول در سامانه‌های حیاتی، فوراً با ۱۱۳ تماس گرفته یا به حراست سازمان مربوطه اطلاع دهید. #امنیت_زیرساخت #پدافند_غیرعامل #متسا #مرجع_ترویج_سواد_امنیتی @matsa2_ir