"طَلائِع بن رُزّیک" (۴۹۵ - ۵۵۶ ه‍ـ) ملقّب به ملک صالح ، شاعر و وزیر امامی حکومت فاطمیان بود. دیوان وی در سال ۱۹۵۸م به جمع‌آوری احمد احمد بدوي در قاهره و در سال ۱۹۶۴م با تحقیق مرحوم محمدهادی امینی در نجف چاپ شده است. لازم به ذکر است در چاپ بدوي اشعارِ اهل‌ِبیتیِ شاعر موجود نیست.
"طلائع" قصیده‌ای در مدح و مرثیه‌ی اهل‌بیت علیهم‌السلام بر وزن و قافیه تائیه‌ی دعبل خزاعی (۲۴۵ ه‍ـ) سروده که در تحقیق مرحوم محمدهادی امینی این قصیده دارای ۳۹ بیت است.
📖 ديوان طلائع بن رزيك، (ت الأميني)، ص ۶۶ _ ۶۸
این در حالی است که أبو المظفّر محمّد بن عمر بن شاهنشاه، الملك المنصور الأيوبي (۶۱۷ ه‍ـ) در کتاب " أخبار الملوك ونزهة المالك والمملوك في طبقات الشعراء" در بخش شرح حال "طلائع" همان تائیه را نقل کرده، ولی حاوی ۶۹ بیت است.
📖 أخبار الملوك ونزهة المالك والمملوك في طبقات الشعراء، ص ۳۴۵ _ ۳۵۱
از باب تبرّک به بیتی از این قصیده در مدح مولا صلوات‌الله‌علیه می‌پردازیم؛ از میان ابیاتی که در "أخبار الملوك" نقل شده و دیوانِ چاپی فاقد آن بوده، این بیت است :
هُوَ السّابِقُ الهادي إلَى الحَقِّ لَم يَكُن
لِيَــســجُدَ لِلــعُــزّى وَلا لِــمَــنــاةِ
علی علیه‌السلام سابقه‌دار در اسلام و هدایت‌کننده به راه حق است؛ کسی که [بر خلاف دیگران] هیچ‌گاه به بُت عزّی و منات سجده نکرده است.
📖 أخبار الملوك ونزهة المالك والمملوك في طبقات الشعراء، ۳۴۶_۳۴۷
همین شاعر در قصیده‌ای لامیه در اعتراض به قیاس میان مولا و برخی غاصبان خلافت، در همین مضمون، زیبا سروده است:
كَم بَينَ مَن فِي الصَّلاةِ مُعتَكِفٌ
وَعــاكِــفٍ عُمــرَه عَلــى هُــبَلِ
چه قدر فرق است میان کسی که دائم در نماز و عبادت برای خداوند یکتا بود و کسی که عمرش به عبادت هُبل گذشت!
📖 ديوان طلائع، ص ١٢٣
بیان این نوع فضیلت آن‌قدر دارای اهمیت بوده که آخرین جملات سیّد الشهدا در روز عاشورا، مدح امیرالمؤمنین علیهماالسلام بوده و در ضمن آن مدایح به این فضیلتِ سلبی تصریح فرمودند:
عَبَــدَ اللهَ غُــلاماً يافِــعاً
وَقُرَيشٌ يَعبُدونَ الوَثَنَين
يَعبُدونَ اللّاتَ وَالعُزّى مَعاً
وعَــلِيٌّ كانَ صَــلَّى القِبلَتَين
نوجوان بود که تنها خداوند یکتا را پرستيد در حالى كه قريش، دو بت را پرستش مى‌كردند. آنها لات و عُزّی را پرستش مى‌كردند، در حالى كه على عليه‌السلام ، به سوى دو قبله(بيت المقدّس و كعبه) نماز مى‌گزارد.
📖 بحار الأنوار ، ۴۵/۴۸ ؛ مناقب آل أبي طالب(ط المكتبة الحيدرية) ، ٣/۲۳۴
در واقع این روش ترویج شخصیت امیر المؤمنين علیه‌السلام و دفاع از آن، آموزه‌ای بوده که علما و شعرای شیعه در طول تاریخ از ائمه هدی علیهم‌صلوات‌الله فرا گرفته‌اند.
@mhd_Danesh