فضایل امام علی(ع) در کتابهای حدیثی اهل سنت مانند صحاح سته در بخشهایی بهنام مناقب و فضایل علی بن ابیطالب آمده است.[۱۲۵] همچنین در کتابهایی که درباره فضایل اهلبیت نوشته شده، بخشی به مناقب و فضایل امام علی اختصاص دارد. عالمان شیعه و سنی کتابهایی مستقلی نیز درباره فضائل و مناقب امام علی(ع) تألیف کردهاند:
کتابهای اهل سنت
فضائل امیرالمؤمنین، اثر احمد بن حنبل شیبانی (درگذشت ۲۴۱ق) از پیشوایان چهارگانه اهل سنت. در این کتاب، ۳۶۹ روایت در فضائل و مناقب امام علی(ع) نقل شده است.[۱۲۶] ابنحنبل در این کتاب ماجرای تبریک خلیفه دوم به امام علی(ع) در روز غدیر را نقل کرده است.[۱۲۷]
خصائص امیرالمؤمنین (کتاب)، اثر احمد بن شعیب نسائی (درگذشت ۳۰۳ق) محدث و نویسنده کتاب السنن، از صحاح ششگانه اهلسنت. در این کتاب که بهزبان عربی نوشته شده، از اسلام علی(ع)، جایگاه او نزد پیامبر(ص)، خویشاوندیاش با رسول خدا(ص) و جایگاه همسر و فرزندان او سخن آمده است.
مناقب الامام علی بن ابیطالب، اثر اِبْن مَغازِلی (درگذشت ۴۸۳ق). کتاب بهزبان عربی نوشته شده و فضایلی چون ولادت در کعبه، سبقت در پذیرش اسلام، رفتن بر دوش پیامبر(ص) و احادیث و آیاتِ درباره علی را مطرح کرده است.
مناقب علی بن ابیطالب، اثر احمد بن موسی بن مَردَوَیه (درگذشت ۴۱۰ق)، اَلْمعیار و المُوازنة فی فضائل الإمام أمیرالمؤمنین علی بن أبیطالب(ع)، تألیف محمد بن عبدالله اِسکافی دانشمند معتزلی (درگذشت ۲۴۰ق)، الجوهرة فی نسب الامام علی و آله اثر محمد بن ابیبکر تلمسانی (قرن هفتم هجری)، جواهر المطالب فی مناقب الامام علی بن ابیطالب، نوشته شمسالدین باعونی (درگذشت ۸۷۱ق)، کفایة الطالب فی مناقب علی بن ابیطالب، اثر محمد بن یوسف گنجی (متوفای ۶۵۸ق، مَناقِبُ الامام أمیرُالمُؤمنین (ع) تألیف موفق بن احمد خوارزمی (درگذشت ۵۶۸ق) و مناقب مرتضوی، نوشته میر محمدصالح ترمذی (درگذشت ۱۰۶۰ق) از دیگر آثار عالمان اهلسنت درباره فضایل امام علی بهشمار میآیند.
کتابهای شیعه
المراتب فی فضائل امیرالمؤمنین. این کتاب اثر ابوالقاسم بُستی عالم زیدی قرن چهارم قمری است. در این اثر ۴۵۰ فضیلت علی بن ابیطالب(ع) ذکر شده است.
تفضیل امیرالمؤمنین، اثر شیخ مفید (درگذشت ۴۱۳ق). شیخ مفید در این کتاب با استناد به احادیث شیعه و سنی، فضیلت علی(ع) بر همه پیامبران جز پیامبر اسلام را اثبات کرده است. این اثر بهزبان فارسی ترجمه شده است.
الرّسالَةُ العَلَویة فی فَضلِ أمیرالمؤمنین(ع) عَلی سائرِ البَرّیة سِوی سیدنا رَسولُ الله (ص). این کتاب را ابوالفتح کراجکی (درگذشت ۴۴۹ق) بهزبان عربی نوشته شده است. در آن افضلیت علی(ع) طبق آیات قرآن، ویژگیهای امام علی و پاسخ به شبهاتی درباره وی آمده است.
الیَقین بِاختِصاصِ مولانا عَلیّ علیهالسلام بِإمرَةِ المُؤمِنین. نویسنده این کتاب سید ابن طاووس (درگذشت ۶۶۴ق) است. او در این کتاب با استناد به ۲۲۰ حدیث از منابع اهل سنت، لقب «امیرالمؤمنین» را مختص علی(ع) دانسته است که پیامبر(ص) آن را به وی داده است.
کتابهای عُمْدَةُ عُیونِ صِحاحِ الأخْبار فی مَناقبِ إمامِ الأبرار مشهور به العُمدَة، تألیف ابن بطریق (درگذشت ۶۰۰ق)، مائةُ مَنْقَبَة مِنْ مَناقِب امیرالمؤمنین وَ الأئمّة مِنْ وُلْده(ع) مِن طَریقِ العامّة اثر ابن شاذان، طرف من الانباء و المناقب، اثر سید ابن طاووس، الروضة فی فضائل امیرالمؤمنین اثر شاذان بن جبرئیل قمی، کشف الیقین فی فضائل امیرالمؤمنین نوشتۀ علامه حلی و قضاء امیرالمؤمنین اثر محمدتقی شوشتری از دیگر آثاری است که عالمان شیعی درباره فضائل امام علی(ع) نوشتهاند.